Na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w ramach spaceru kosmicznego poczyniono pierwsze przygotowania do przyjęcia w przyszłości komercyjnych statków załogowych.
W sobotnie popołudnie (czasu GMT) dwoje amerykańskich astronautów – Barry Wilmore i Terry Virts – opuściło wnętrze Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) w ramach pierwszego z trzech zaplanowanych spacerów kosmicznych. Celem tych wyjść jest przystosowanie kompleksu do przyjęcia już w najbliższej przyszłości komercyjnych statków dostarczających astronautów.Astronauci podczas około 20 godzin prac na zewnątrz kompleksu poczynią kroki mające na celu zmianę konfiguracji stacji z trybu „przyjmowania” wahadłowców kosmicznych na tryb „przyjmowania” mniejszych komercyjnych statków załogowych oraz towarowych. W tym miejscu warto przypomnieć, że stacja posiada wiele portów, do których mogą zostać przyłączone statki towarowe. Te porty nie mogą jednak przyjąć statków załogowych.
Sytuacja ta związana jest z innym trybem przyjmowania statków załogowych, które muszą być w stanie bardzo szybko zabrać swoje załogi z dala od stacji ISS. Tymczasem proces podłączania statków towarowych przy udziale manipulatora stacji oraz pracy astronautów to wielogodzinny proces, stąd konieczność zmiany konfiguracji stacji.
Statek Dream Chaser w czasie cumowania do portu PMA-2. Przypominamy, że obecnie statki tej firmy nie będą realizowały lotów do ISS / Credits: Sierra Nevada Corp.
Po amerykańskiej stronie stacji ISS do tej pory w historii cumowały jedynie wahadłowce kosmiczne. Odbywało się to przy wykorzystaniu specjalnych portów nazywanych PMA (Pressurized Mating Adapter), a zwłaszcza egzemplarza PMA-2, który znajduje się na „froncie” stacji, tj. przyłączony jest do przedniego węzła modułu Harmony.
Na stacji znajduje się także PMA-1, który łączy trwale amerykańską i rosyjską część stacji (pomiędzy modułami Unity i Zarja), oraz PMA-3, znajdujący się obecnie na końcu modułu Tranquility. NASA planuje mieć dwa operacyjnie dostępne pory PMA dla przyszłych statków komercyjnych, nawet jeśli obecnie nie planuje się ich równoczesnego wykorzystania.
Stąd głównym celem całej zmiany konfiguracji stacji jest przeniesienie modułu PMA-3 z obecnego położenia na górny port modułu Harmony, który obecnie jest zapasową lokacją na przyłączanie bezzałogowych statków towarowych (Dragon, Cygnus i HTV). Przeniesienie PMA-3 planowane jest na połowę obecnego roku.
Ponadto w ramach zmian konfiguracyjnych niezbędne będzie dostarczenie na ISS i przyłączenie do modułów PMA specjalnych nakładek o nazwie IDA (International Docking Adapters). Te nakładki będą wyposażone w systemy SIMAC (Soft Impact Mating Attenuation Concept), które pozwolą na łagodne przyłączanie cumujących statków.
Obecnie moduły PMA posiadają mechanizmy APAS (Androgynous Peripheral Attachent System) rosyjskiego projektu, których wykorzystywanie wiązało się jednak z większą energią przyłączenia i w efekcie mogło sprzyjać powstawaniu mikrouszkodzeń związanych z integralnością modułów. Nowy system SIMAC będzie wykorzystywał elektromagnesy do realizacji połączenia.
Nakładki-adaptery IDA dostarczone zostaną w „bagażnikach” statków Dragon w tym roku. W czasie wspomnianych wcześniej dwóch z trzech zaplanowanych spacerów kosmicznych prace astronautów dotyczyć będą właśnie rozlokowania okablowania podającego zasilanie oraz telemetrię do adapterów IDA.
Wspomniana również wcześniej konieczność posiadania dwóch dostępnych portów dla statków towarowych spowodowała potrzebę zaplanowania utworzenia drugiego „portu towarowego. Dla przypomnienia – pierwszy „port towarowy” znajduje się na dolnym węźle modułu Harmony, natomiast drugi obecnie znajduje się po przeciwnej stronie – na górnym węźle. Ten ostatni zostanie jednak przeznaczony na miejsce przyłączenia modułu PMA-3 z nakładką IDA w roli zapasowego portu dla statków załogowych.
Schemat przedstawiający wymienione w artykule moduły stacji ISS oraz zakres rekonfiguracji – moduł PMA-3 przeniesiony zostanie z węzła bocznego Tranquility na węzeł zenitalny modułu Harmony, natomiast “magazyn” PMM przeniesiony zostanie z dolnego węzła Unity na przedni węzeł Tranquility / Credits: NASA, opracowanie własne
W celu stworzenia „drugiego portu” towarowego niezbędne będzie przeniesienie modułu „magazynowego” o nazwie PMM (Permanent Multipurpose Module) z obecnej lokalizacji na dolnym węźle modułu Unity na „przedni” port modułu Tranquility. Manewr przeniesienia PMM nastąpi również w połowie tego roku.
Dzięki temu zabiegowi zwolniony dla statków towarowych zostanie dolny węzeł na module Unity. Serię zmian w konfiguracji stacji zamknie przybycie w ładowni statku Dragon i przyłączenie do tylnego węzła modułu Tranquility dmuchanego modułu BEAM firmy Bigelow.
Sobotni spacer kosmiczny EVA-29 trwał 6 godzin i 41 minut. W tym czasie dwójka amerykańskich astronautów przeprowadziła przede wszystkim skomplikowane prace związane z rozlokowaniem kabli dla wspomnianych wcześniej adapterów IDA.
(NSF)
