Rakietowa noc z rekordową ilością wyniesionych ładunków

W odstępie sześciu godzin w nocy z 14 na 15 lutego nastąpiły dwa starty rakiet kosmicznych: pierwszy z Kourou w Gujanie Francuskiej , a następny z Indii.

Ładunek rakiety Ariane-5ECA stanowiły dwa satelity telekomunikacyjne: SkyBrasil-1(SKYB-1) oraz Telkom-3S. Oba ładunki zostały wyniesione na geostacjonarną orbitę transferową (GTO), skąd “własnym napędem” dotrą w ciągu kilku dni do wyznaczonych miejsc na orbicie geostacjonarnej (GEO).

Brazylijski satelita Sky Brasil-1, o wadze 6000 kg został jako pierwszy uwolniony od rakiety  około 27 minut po starcie. Został on wyprodukowany przez Airbus Defence and Space  w Tuluzie we Francji, z wykorzystaniem platformy Eurostar E3000. Satelita obsługiwany przez AT & T / DirecTV, zapewni Brazylii odbiór telewizji wysokiej rozdzielczości . Konstrukcja satelity ma zapewnić jego funkcjonowanie przez ponad 19 lat.

Separacja indonezyjskiego Telkom-3S o wadze 3550 kg nastąpiła około 12 minut później. Satelita został wyprodukowany przez Thales Alenia Space w Tuluzie i  Cannes w oparciu o platformę Spacebus 4000B2 . Satelita pozwoli zapewnić odbiór telewizji wysokiej rozdzielczości, jak też umożliwi obsługę telefonii komórkowej oraz dostęp do szerokopasmowego internetu na obszarze Indonezji, Malezji i Azji Południowo-Wschodniej. Jego czas działania zaplanowano na 16 lat. Inne źródła podają czas funkcjonowania tego satelity na 18 lat.

Start Ariane-5ECA z dwoma satelitami telekomunikacyjnymi: SkyBrasil-1 i Telkom-3S– 14.02.2017  / Credits – Arianespace

Łączna waga ładunku wyniesiona  w tej misji  przez Ariane 5 to 10 482 kg, z czego 9550 kg przypadło na satelity. Pozostałą masę stanowiły  adaptery ładunku, osłona aerodynamiczna i inny sprzęt.

Drugi start tej nocy nastąpił 15 lutego o 04:58 CET z indyjskiego Centrum Kosmicznego Satish Dhawan położonego na wyspie  Sriharikota. Rakieta  PSLV-XL umieściła na polarnej orbicie 104 satelity, co stanowi nowy rekord w wynoszonej ilości satelitów podczas jednego startu.

Główny ładunek rakiety to 714-kilogramowy CARTOSAT 2D , którego operatorem  jest Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych ISRO . Kartograficzny satelita pomoże w aktualizacji map, planowaniu infrastruktury wiejskiej i miejskiej, monitorowaniu wybrzeży i śledzeniu  zużycia wody. Obrazy będą dostarczane z dużą rozdzielczością  poniżej 1 m a szerokość  pasa detekcyjnego wynosie 10 km. Satelita jako pierwszy został oddzielony od rakiety w około  17,5 minut po starcie. Czas jego pracy zaplanowano na 5 lat.

Dziesięć sekund później zostały uwolnione  dwa eksperymentalne indyjskie mikrosatelity INS-1A i INS-1B, których zadaniem jest testowanie nowego rodzaju czujników służących do obserwacji powierzchni Ziemi, atmosfery i środowiska kosmicznego. Ich żywotność na orbicie planowana jest na około pół roku. Ich waga wynosi odpowiednio 8.4  i 9.4 kg. Zwraca uwagę miniaturowa kamera na pokładzie INS-1B o nazwie origami z systemem barwnego obrazowania, która będzie  używana do testowania nowego zespołu soczewek dla celów teledetekcji.

Najliczniejszą grupę stanowią nanosatelity  Flock-3p (standard 3U CubeSat), których właścicielem jest amerykańska firma Planet / Planet Labs. 88 tych satelitów zostało rozmieszczonych na specjalnej platformie , z której były grupami uwalniane. Zostało opracowane specjalne rozwiązanie konstrukcyjne zapobiegające zderzaniu się uwalnianych satelitów. Każdy z nanosatelitów ma wagę 4,7 kg , a ich czas działania na orbicie polarnej może wynieść 2-3 lata. Noszą one nazwę Dove (gołąb).

https://www.youtube.com/watch?v=cvJYSmplzXc

Separacja satelitów z misji PSLV-XL / Credits – ISRO, Johnnys Desk

Firma Planet / Planet Labs specjalizuje się w grupowym wynoszeniu małych satelitów w postaci dodatkowego ładunku rakiet nośnych. Małe rozmiary i relatywnie  niski koszt  satelitów pozwala  spółce szybko testować nowe rozwiązania technologiczne.Konstelacja satelitów zapewni globalne obrazowanie Ziemi z rozdzielczością 3-5 m. Obrazy dostarczane przez “Gołębie”  służą  monitorowaniu klimatu oraz prognozowaniu plonów, urbanistyki a także umożliwiają reagowanie w sytuacjach katastrof.

Konstelacja ośmiu nanosatelitów Lemur-2 (noszą one numery odpowiednio od 22 do 29) w standardzie CubeSat (3U) została  zamówiona przez amerykańską firmę Spire Global. Każdy z satelitów tej konstelacji waży 4,6 kg i jest wyposażony  w dwa rodzaje ładunków. Część meteorologiczna ładunku o nazwie STRATOS używa sygnałów z satelitów GPS przechodzących przez atmosferę ziemską do mierzenia  temperatury atmosfery, wilgotności i ciśnienia. Ładunek SENSE służy lokalizacji statków na morzach w ramach AIS ( Automatic Identification System).

Kilogramowy Nayif 1 (Mohammed Bin Rashid Space Centre) (FUNcube 5)  jest pierwszym satelitą Zjednoczonych Emiratów Arabskich w standardzie CubeSat (1U) . Został opracowany przez EAIST (Emirates Institution for Advanced Science and Technology) we współpracy z AUS (American University of Sharjah). Nanosatelita  zostanie użyty do eksperymentów komunikacyjnych i ma posłużyć  studentom  w nabywaniu doświadczenia w zakresie projektowania i eksploatacji ładunków satelitarnych. Na pokładzie satelity  znajduje się też  brytyjski zestaw transponderów  FUNcube-5 służący krótkofalowcom i celom edukacyjnym.

Izraelski 3-kilogramowy BGUSat (Ben Gurion University Satellite) zbudowany w standardzie 3U CubeSat ma na swym pokładzie dwa ładunki służące do obserwacji Ziemi, eksperymentalny odbiornik GPS i optyczny eksperyment komunikacyjny.

Technologiczny PEASSS (Piezo Electric Assisted Smart Satellite Structure) w standardzie 3U CubeSat  jest owocem międzynarodowej współpracy ekspertów z Holandii, Niemiec, Belgii i Izraela. Jego zadaniem jest testowanie “inteligentnych struktur”, które mają mieć zastosowanie w przyszłych misjach obserwacyjnych Ziemi.

DIDO 2 o wadze 4,2 kg powstał w ramach współpracy  izraelsko-szwajcarskiej. Jego zadaniem jest prowadzenie badań mikrograwitacyjnych. Nanosatelita ma na swym pokładzie laboratorium mGnify. W zdalnie sterowanym laboratorium  w jednostce mGnify możliwe będzie   przeprowadzanie eksperymentów z zakresu wzrostu bakterii i badań związanych z opornością bakterii na antybiotyki. Możliwe są też doświadczenia związane z   syntezą cząstek i krystalografią. Firma SpacePharma , która jest operatorem nanosatelity, ma w planach wyniesienie na orbitę DIDO 1 na pokładzie rakiety Falcon 9 jeszcze w tym roku.

2-kilogramowy Kazachski uniwersytecki nanosatelita  Al-Farabi 1 (Al-Farabi Kazakh National University) ma pomóc  studentom w nabywaniu  doświadczenia związanego z misjami satelitarnymi. Planowane test także testowanie komponentów. Satelita został wyposażony w trzy-megapikselowy aparat fotograficzny.

W czasie rekordowego startu wyniesiono satelity o łącznej wadze 1377 kilogramów.
Zakończenie umieszczania satelitów na orbicie zostało zakończone 28 minut i 43 sekundy od startu.

Premier Indii Narendra Modi krótko po udanym starcie indyjskiej rakiety  wyraził na Twitterze swoje uznanie dla ISRO i naukowców zaangażowanych w kosmiczne osiągnięcia Indii.

Był to pierwszy indyjski start kosmiczny w tym roku. Na marzec zostało zaplanowane umieszczenie na orbicie geostacjonarnej  satelity telekomunikacyjnego GSat 9 (South Asian Satellite) o wadze 2195-kilogramów. Do jego wyniesienia na orbitę geostacjonarną zostanie użyta rakieta nośna GSLV Mk 2.

Poprzedni rekordowy start odbył się 19 czerwca 2014 roku. Rakieta Dniepr wyniosła wówczas 37 satelitów. Wtedy BRITE-Montreal nie oddzielił się od trzeciego stopnia rakiety.

Redakcja serwisu Kosmonauta.net serdecznie dziękuje Panu Robertowi Kozieł za przesłany artykuł.

(ESA,PFA, GS, LK, NSF)