Badania sąsiadującej doliny.
Po prawie trzech latach łazik Curiosity opuścił dolinę Gediz Vallis. Dokąd teraz podąży?Łazik Mars Science Laboratory (MSL) „Curiosity” wylądował we wnętrzu krateru Gale 6 sierpnia 2012 roku o godzinie 07:17 CEST. Miejsce lądowania MSL nazwano „Bradbury Landing”.
W lipcu 2013 roku MSL ruszył ku głównemu celu swej odysei – górze o nieoficjalnej nazwie Mt. Sharp (a oficjalnej Aeolis Mons), znajdującej się w centralnej części krateru Gale. Przez zbocze tej góry przebiega bardzo interesujący kanion o nazwie Gediz Vallis, który odkrywa dużą ilość różnych warstw skalnych. Naukowcy uważają, że badając Mt. Sharp Curiosity będzie w stanie pogłębić naszą wiedzę o różnych okresach z przeszłości Marsa – aż do czasów obecnych.
Kanion Gediz Vallis (nazwa oficjalnie zatwierdzona w 2017 roku) jest niesamowity: wyraźnie widoczne są tam różne warstwy skalne. Wąwóz wyraźnie sugeruje powstanie wskutek płynącej wody (w tym i powodzi oraz usuwisk skalnych wynikłych z oddziaływania wody). Jest możliwe, że ta woda tam spłynęła w kilku epizodach – zauważalne są w centralnej części szczegóły, które mogą sugerować późniejszą aktywność z udziałem mniejszej ilości wody.
Do podnóża tego wąwozu łazik Curiosity dotarł pod koniec października 2021. Przejazd przez dolne partie tego kanionu przyniósł ciekawe obserwacje, m.in. “skałę-gąbkę” i skałkę “otwartą książkę”.
Przez kolejne lata łazik wspinał się na coraz wyższe partie tego wąwozu. W sierpniu 2023 łazik zbadał krawędź grzbietu przecinającego Gediz Vallis. Naukowcy uważają, że ten grzbiet może być pozostałość po dawnej wielkiej powodzi błota, wody i głazów, z których niektóre są rozmiarów.
Najważniejsze odkrycie w Gediz Vallis nastąpiło w 2024 roku. Pod koniec maja 2024 łazik MSL podczas przejazdu rozłupał jasne skały. Naukowcy misji łazika ustalili, że składają się one z czystej siarki. Jest to pierwsze takie odkrycie, wyraźnie wskazujące na obecność wody w procesie powstania tych skał.
Curiosity opuszcza Gediz Vallis
“Najwyżej” w Gediz Vallis łazik dojechał podczas Sol 4298 (około 13 września 2024). Od tego marsjańskiego dnia łazik poruszał się najpierw w kierunku północno-zachodnim, a później zachodnim – do sąsiedniej doliny.
W dniach 21-22 września łazik wykonał poniższą panoramę, na której widać planowaną wówczas trasę wyjazdu z Gediz Vallis.
Około 12 grudnia 2024 łazik osiągnął szczyt grzbietu pomiędzy Gediz Vallis a sąsiednią doliną. W tej bardziej rozległej dolinie znajdują się rozległe obszary “pudełkowe” (ang. “boxwork”) o kształtach wielokątów.
Na Ziemi te “pudełkowe” obszary powstają na skałach osadowych. Naukowcy uważają, że w przypadku podnóży Mt Sharp te “pudełkowe” obszary mogły powstać gdy na wysychającym Marsie woda niosła minerały do różnych szczelin. Te minerały pozostały, zaś część pobliskich skał mogła częściowo doświadczyć erozji. W efekcie pozostały “pudełkowe” struktury.
Na Ziemi bakterie często zasiedlały takie miejsca z uwagi na obecność minerałów oraz wody. To z kolei oznacza, że właśnie te “pudełkowe” obszary wewnątrz krateru Gale są ciekawym miejscem do oceny, czy w przeszłości na Marsie mogło powstać i utrzymać się proste życie.
(NASA)
