Drugiego czerwca minęło piętnaście lat od startu europejskiej misji Mars Express.
Misja sondy Mars Express jest pierwszą wyprawą zorganizowaną przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA), której celem jest badanie Czerwonej Planety. Sonda została wystrzelona 2 czerwca 2003 roku na pokładzie rosyjskiej rakiety Sojuz w wersji FG z górnym stopniem Fregat. Start nastąpił z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie.Mars Express dotarł do Czerwonej Planety 25 grudnia 2003, i sonda weszła na eliptyczną orbitę wokół Marsa. Początkowe parametry orbity wynosiły ok 250 x 150000 km. Aktualnie Mars Express przebywa na orbicie o parametrach ok 300 x 10100 km i nachyleniu ok 86 stopni.
Podsumowanie badań Czerwonej Planety wykonane przez Mars Express (materiał z 2013 roku) / Credits – European Space Agency, ESA
Fobos sfotografowany przez Mars Express, 23 stycznia 2011 / Credits: ESA
Mars Express bada także księżyce Czerwonej Planety. Pod koniec 2013 roku pojawiła się informacja, że większy księżyc – Fobos – może być zlepkiem skał. W kolejnych latach uczeni wysnuli przypuszczenie, że “już” za ok 50 milionów lat księżyc może się rozpaść.
“Przelot” ponad marsjańskim kraterem Neukum na podstawie danych z Mars Express / Credits –
Identyfikacja elementów lądownika Beagle 2 na powierzchni Marsa / Credits: HIRISE/NASA/Leicester
Wraz z Mars Express wysłany został również lądownik Beagle 2. Miał on osiąść na obszarze o nazwie Isidis Planitia 25 grudnia 2003 roku. Lądownik został odłączony od Mars Express 19 grudnia 2003, jednak jego historia urywa się na wejściu w atmosferę. Sygnału do lądowaniu nigdy nie odebrano, co mogło sugerować rozbicie lądownika o powierzchnię Czerwonej Planety. Poszukiwania prowadzone przez sondy Mars Express i amerykańską Mars Odyssey, a w kolejnych latach przy pomocy Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) nie przyniosły żadnych rezultatów. Dopiero w 2015 roku udało się odnaleźć lądownik. Okazało się, że Beagle 2 udało się wylądować na powierzchni Czerwonej Planety, ale nie doszło do prawidłowego otwarcia paneli słonecznych i tym samym skomunikowania się z Ziemią.
Aktualnie misja Mars Express posiada zatwierdzone przez ESA finansowanie do końca 2020 roku. Trwają też analizy, czy Mars Express będzie mógł funkcjonować do 2022 roku. Dane z Mars Express posłużyły do opracowania ponad tysiąca publikacji naukowych oraz prawie 150 doktoratów.
(ESA, NASA, PFA)
