W 2019 roku po raz ostatni będziemy mogli zobaczyć na niebie wcześniej przewidziane flary pochodzące od pierwszej generacji satelitów Iridium.
Pierwsza konstelacja Iridium składa się z 66 działających satelitów telekomunikacyjnych oraz 6 zapasowych i 23 niedziałających. Łącznie satelitów zbudowano 98, z czego wokół Ziemi krąży 95. Każdy z satelitów sieci Iridium jest w stanie obsłużyć 1100 jednoczesnych połączeń telefonicznych. Satelity umieszczono na orbicie pomiędzy majem 1997 a majem 1998 roku. Operacyjne satelity krążą na orbicie o wysokości około 780 km i nachyleniu 86,4 stopnia. Zapasowe satelity Iridium krążą na niższej orbicie na wysokości około 665 km.Satelity tej konstelacji są popularnym obiektem amatorskich obserwacji nocnego nieba, gdyż z uwagi na swoją konstrukcję są w stanie wytwarzać flary, charakteryzujące się kilkusekundowym wyraźnym wzrostem jasności. Maksymalna jasność flar od satelitów Iridium sięga minus 8 magnitudo. Ponieważ orbity satelitów Iridium są znane, przewidywanie flar jest możliwe z dużą dokładnością.
Przykład obserwacji flary Iridium z 2014 roku / Credits – Thierry Legault
Jednakże satelity tej pierwszej konstelacji już wyraźnie przekroczyły okres pierwotnie zakładanego użytkowania i są już przestarzałym sprzętem. Krążą również na orbitach o dość „popularnej” wysokości – na podobnych orbitach znajduje się wiele działających i nie działających satelitów. Stwarza to ryzyko kolizji z innym obiektem – tak też się raz stało, w lutym 2009 roku. Wówczas satelita Iridium 33 zderzył się z niedziałającym satelitą Kosmos 2251, wytwarzając ponad 1000 odłamków o rozmiarach większych od 10 cm.
Od stycznia 2017 roku, dzięki rakietom Falcon 9 firmy SpaceX, trwa budowanie drugiej generacji satelitów Iridium. Nazwa tej konstelacji to Iridium NEXT. Jak na razie (stan na początek 2018 roku) na orbicie znalazło się już 40 satelitów Iridium NEXT. Następny start z dziesięcioma kolejnymi satelitami konstelacji powinien nastąpić najwcześniej pod koniec marca tego roku. Ostatni zestaw satelitów Iridium NEXT powinien znaleźć się na orbicie pod koniec lata 2018.
Artystyczna wizja satelity Iridium NEXT / Źródło: Iridium
Po wejściu pełnej konstelacji Iridium NEXT rozpocznie się deorbitacja pierwszej generacji Iridium. Druga generacja Iridium nie będzie już wytwarzać tak jasnych flar. Przedstawiciel firmy Iridium napisał 26 lutego, że obserwacje wcześniej dobrze przewidzianych flar będą możliwe jedynie do 2019 roku.
Niektóre z satelitów pozostaną dłużej na orbicie, gdyż utracono nad nimi kontrolę (np. Iridium 16 czy Iridium 36). Te satelity wejdą w atmosferę Ziemi około 2040 roku lub później. Obserwacje flar od tych satelitów będą możliwe, ale z mniejszą precyzją.
Warto do 2019 roku przynajmniej raz “zapolować” na flarę od satelitów Iridium. Są one w pewnym sensie symbolem pierwszych komercyjnych prób i możliwości telekomunikacyjnych.
(Ir)
