Od kilku miesięcy gwiazda KIC 8462852 pobudza wyobraźnię nie tylko naukowców. Jakie są najnowsze wyniki badań tej zaskakującej gwiazdy i jej otoczenia?
W połowie października 2015 roku świat obiegła informacja o “dziwnej” charakterystyce zmian jasności u gwiazdy KIC 8462852. Ich niezwykłość polega na nieregularności. Typowy tranzyt egzoplanety lub kilku egzoplanet wprowadza dość łatwo zauważalną regularność spadków jasności gwiazdy.Ta regularność ma związek z okresem orbitalnym egzoplanet. Ponadto spadki jasności podczas tranzytów trwają krótko, kilka lub kilkanaście godzin. Tymczasem w przypadku KIC 8462852 wykryto wiele nieregularnych spadków jasności. Te spadki jasności są duże, rzędu 15-20%, i trwają od 5 do nawet 80 dni. Są to bardzo zaskakujące parametry tranzytowe.
Zmiany jasności KIC 8462852 zarejestrowane przez Keplera. Oś odciętych w skali dób; średnia jasność gwiazdy, przyjęta jako 1, na osi rzędnych / Credit: NASA
Media na całym świecie podchwyciły temat. Spośród kilku możliwych wyjaśnień, takich jak duża i nieregularna chmura pyłu lub wielka ilość komet, informowano głównie o możliwości zaobserwowania potężnej struktury, zbudowanej przez zaawansowaną technologicznie cywilizację.
Ta struktura, zwana sferą Dysona, w różnym stopniu pochłaniałaby światło od gwiazdy KIC 8462852, co powodowałoby nieregularną charakterystykę tranzytów. Wyjaśnienie, choć najmniej prawdopodobne, rozpalało wyobraźnię wielu ludzi na całym świecie. Instytut SETI przeprowadził nasłuch tej gwiazdy w dwóch różnych trybach, jednak nie wykryto żadnego sztucznego sygnału.
Równolegle prowadzono innego rodzaju obserwacje i pomiary. Jedna grupa astronomów wykorzystała dane z kosmicznego teleskopu Spitzer (na zakresie podczerwieni), natomiast inna szukała historycznych zmian jasności KIC 8462852.
Zespół, który wykorzystał dane z teleskopu Spitzer uważa, że wokół KIC 8462852 krąży duża ilość komet i pyłu po bardzo ekscentrycznej orbicie. Łącznie komety i pył przysłaniałyby znacznie większą część tarczy gwiazdy KIC 8462852, w porównaniu z “typowym” tranzytem egzoplanety.
Natomiast zespół, który zbadał jasność KIC 8462852 od 1890 roku do czasów współczesnych, natrafił na bardzo intrygujący szczegół. Dane obserwacyjne od 1890 do 1989 roku sugerują, że jasność KIC 8462852 spadła o około 20%. Jest to zaskakująca charakterystyka, nietypowa dla typu gwiazdowego F (do którego należy KIC 8462852). Ten zespół uważa, że trudno wyjaśnić taki spadek jasności KIC 8462852 za pomocą chmury pyłu i komet.
Z drugiej strony, pod koniec stycznia 2016 roku pojawiła się publikacja naukowa, która sugeruje, że spadek jasności KIC 8462852 o 20% jest błędem pomiarowym a nie rzeczywistym wydarzeniem. Co ciekawe, niektórzy naukowcy nie są przekonani co do możliwości wystąpienia takiego błędu w pomiarach. Dotychczas żadna z publikacji dotyczących długoterminowych zmian jasności KIC 8462852 nie przeszła procesu weryfikacji, zatem możliwe są pewne błędy (np. w metodologii, w dostępnych danych, we wnioskach).
Do innych potencjalnych wyjaśnień dziwnej charakterystyki tranzytów KIC 8462852 można zaliczyć m.in.: obecność chmury pyłu międzygwiezdnego, obecność kilku gazowych gigantów z rozległymi pierścieniami na różnych orbitach wokół tej gwiazdy, grupa przechwyconych planetoid od innej gwiazdy, nieznana wcześniej zmienność tej gwiazdy oraz oczywiście błędy pomiarowe lub w analizie danych.
Kolejne obserwacje KIC 8462852 przy użyciu kosmicznego teleskopu Kepler są planowane na maj 2017 roku – oczywiście o ile do tego czasu ten teleskop będzie nadal funkcjonować. Czy do tego czasu poznamy tajemnicę KIC 8462852?
(NASA, PB, PFA)
4 komentarze
Pył międzygwiazdowy, a nie międzygwiezdny
Czy brano pod uwagę efekt odbici światła jakiejś jasnej gwiazdy i nałożenia jej na sygnał ?
Dokładnie tak jak pisze poprzednik:)
Poza tym, nawet gdyby sygnał został z tej gwiazdy odebrany, to my byśmy się o tym prawdopodobnie nie dowiedzieli.
Druga sprawa: zauważyłem bardzo śmieszną i żenującą rzecz:)
Każdy kto bierze pod uwagę obcą cywilizacje uważany jest za NAWIEDZONEGO. Wyśmiewany i szydzony przez osoby ktore w innych tematach twierdzą, że trzeba byc ograniczonym zeby sadzic ze jestesmy jedyni.
Przytaczają równanie drake’a i wyliczają nam 1000 inteligentnych cywilizacji w galaktyce.
Ale kiedy pojawiają sie poszlaki, osobniki te uaktywniaja się i szydzą.
(Nie mówię o tym forum, tylko ogólnie).
Niewykrycie sygnału przez SETI jeszcze nie świadczy o naturalnym pochodzeniu: jeśli się naprawdę pomyśli o skalach czasu i przestrzeni z jakimi mamy do czynienia patrząc w kosmos, to ta sfera Dysona mogła zostać zbudowana miliony lat temu, a jej twórcy wymarli, nie znalazłszy innego inteligentnego życia….
Ale tak, przyczyny naturalne są bardziej prawdopodobne 😉