W ostatni wtorek, 27 marca, przeprowadzony został eksperyment ATREX, w ramach którego wystrzelonych zostało w przeciągu kilku minut aż pięć rakiet sondażowych. Zebrane dane pomogą lepiej poznać prądy strumieniowe występujące na wysokościach około 95-105 km nad Ziemią.
Rozpoczęcie eksperymentu ATREX (Anomalous Transport Rocket Experiment) było parokrotnie przekładane z uwagi na problemy techniczne oraz nieodpowiednią pogodę. Początkowo start planowano na 14 marca, jednak ostatecznie rakiety udało się wypuścić przedwczoraj o godzinie 10:58 CEST, kiedy to wystrzelona została pierwsza jednostka. W przeciągu kolejnych minut z Wallops Flight Facility wystrzelone zostały cztery następne rakiety.
{youtube}iSXf2C8RKXU{/youtube}
Nagranie ze startu pięciu rakiet w ramach eksperymentu ATREX / Credits: youtube.com, nextlaunch
ATREX to złożony eksperyment amerykańskiej agencji kosmicznej NASA, który ma na celu zbadanie związku prądów strumieniowych w ziemskiej atmosferze z prądami elektrycznymi w jonosferze. Prądy strumieniowe to intensywne, wąskie strumienie przenoszące masy powietrza w atmosferze ziemskiej. Prądy występujące na dużych wysokościach, 95-105 kilometrów, osiągają prędkości od 300 do nawet 500 kilometrów na godzinę.
Prądy strumieniowe odpowiadają za szybkie przemieszanie powietrza między średnimi szerokościami geograficznymi a biegunami. Tworzą się one w tych samych regionach jonosfery, w których powstają prądy elektryczne. Z tego powodu wiążą się z zakłóceniami łączności radiowej i satelitarnej. Poznanie związku jonosfery z prądami strumieniowymi na dużych wysokościach pozwoli lepiej modelować środowisko pogranicza atmosfery i przestrzeni kosmicznej pod kątem przepływu cząstek naładowanych i wpływu aktywności słonecznej na Ziemię.
Wysokościowe prądy strumieniowe są “bliźniakami” lepiej poznanych, bo zauważonych jeszcze w XIX wieku, troposferycznych prądów strumieniowych, wiejących na wysokościach od 7 (prądy biegunowe) do 16 kilometrów (prądy subtropikalne), z prędkościami do 100 km/h. Te są wykorzystywane przez samoloty pasażerskie na liniach międzykontynentalnych, pozwalając skrócić czas przelotu o kilkadziesiąt minut.
{youtube}PJ_3Xeqwqcc{/youtube}
Animacja przedstawiająca wystrzeliwane rakiety sondażowe w ramach eksperymentu ATREX / Credits: youtube.com, leedomphoto
Wystrzelone przez NASA rakiety – po dwie typu Terrier-Improved Malemute i Terrier-Improved Orion, oraz jedna typu Terrier-Oriole, wyemitowały do atmosfery smugi tritlenku glinu, co pozwoliło na optyczne obserwacje ruchu powietrza, zgodnie z założeniami eksperymentu ATREX. Zachowanie smug było monitorowane przez zestawy kamer, rozmieszczone na wschodnim wybrzeżu USA, w Wirginii, Północnej Karolinie i New Jersey. Dobra widoczność z tych trzech stanowisk była najważniejszym kryterium dla startu.
Prócz zbierania danych przez stanowiska obserwacyjnego dwie z wystrzelonych rakiet prowadziły pomiary temperatury, ciśnienia i prędkości wiatru. Lot każdej z nich trwał 8-10 minut.
(NASA)
