Masowe wyginięcie dinozaurów w kredzie to trudny i kontrowersyjny temat. Podejmując się poszukiwań przyczyn katastrofy, która miała miejsce 65 milionów lat temu, łatwo popełnić błąd, stąd ciągła czujność naukowców podejmujących się badań związanych z wymieraniem kredowym. W 2007 roku, amerykańsko-czeski zespół przeprowadził symulacje, które „winą” za śmierć 75% ziemskich gatunków obciążyły planetoidę (298) Baptistina. Aktualne dane obserwacyjne, zebrane w trakcie misji NEOWISE, stawiają jednak pod znakiem zapytania powyższe założenie.
Baptistinę powiązano z masowym wymieraniem pod koniec kredy następująco: planetoida-rodzic Baptistiny, chondryt węglisty o średnicy 170 kilometrów, został trafiony wewnątrz pasa planetoid przez mniejszą skałę o średnicy 60 kilometrów. Na skutek impaktu planetoida-rodzic Baptistiny rozpadła się, tworząc całą rodzinę planetoid o podobnych orbitach. Z wyliczeń zespołu wynikało, że w rodzinie tej zawierało się ponad 300 ciał o średnicy większej niż 10 kilometrów i 140 tysięcy obiektów większych niż 1 kilometr.
Bardzo ważny jest czas zdarzenia, wyznaczony na 160 milionów lat wstecz.
Wpływ ciepła słonecznego, nagrzewającego planetoidy z rodziny Baptistiny, zmieniał z czasem ich orbity. W końcu wpadały one w rezonans grawitacyjny z Jowiszem, przyspieszały i kierowały się do wnętrza Układu Słonecznego. W ten sposób nawet 20% odłamków mogło wydostać się z pasa planetoid, z czego 2% stanowiło bezpośrednie zagrożenie dla Ziemi.
Obliczenia amerykańsko-czeskich naukowców wykazały, że znajdujący się w Zatoce Meksykańskiej krater Chicxulub, powstały najprawdopodobniej około 65 milionów lat temu, na 90% został utworzony za sprawą odłamka z rodziny Baptistiny. Analiza zdjęć pozyskanych w trakcie misji NEOWISE doprowadza do zgoła odmiennego wniosku – bardzo mało prawdopodobna jest kolizja planetoidy z rodziny Baptistiny z naszą planetą.
Bardzo ważnym aspektem całej sprawy jest skala czasowa. Różnica 95 milionów lat między powstaniem obiektów rodziny Baptistiny a impaktem meteorytu na półwysep Jukatan dawała czas wystarczający na przemieszczenie się poszczególnych fragmentów planetoid z pasa głównego na Ziemię (proces zmiany orbity jest powolny i długotrwały).
Z tego właśnie powodu obserwacje teleskopu WISE (Wide-field Infrared Survey Explorer) w ramach misji NEOWISE „uniewinniają” planetoidy z rodziny Baptistiny. Okazało się, że rozpad planetoidy-rodzica nastąpił 80 milionów lat temu, czyli o połowę czasu później niż zakładały to modele amerykańsko-czeskich naukowców.
W jaki sposób za pomocą obserwacji teleskopowych można wyznaczyć czas kosmicznej kolizji? Zespół badający zdjęcia (wykonane w podczerwieni) z teleskopu WISE, dokonał tego na podstawie określenia wielkości i współczynnika odbicia poszczególnych fragmentów z rodziny Baptistiny. Planetoidy przemieszczają się zależnie od tych dwóch współczynników. Większe zmieniają swoje orbity wolniej, mniejsze – szybciej.
W rezultacie fragmenty z rodziny Baptistiny miałyby jedynie 15 milionów lat na kolizję z Ziemią. To bardzo mało czasu w skali kosmicznej. Odkrycie to wyklucza odłamki z rodziny Baptistiny z udziału w masowym wymieraniu kredowym.
Obserwacje w ramach misji NEOWISE wciąż mogą przynieść odpowiedzi odnośnie wielkich katastrof przeszłości. Warto podkreślić, że zmierzono już współczynnik odbicia i rozmiary 120 tysięcy planetoid z pasa głównego.
Lider zespołu naukowców badających rodzinę Baptistiny, Joseph Masiero, stwierdził: „Pracujemy nad utworzeniem drzewa genealogicznego poszczególnych planetoid” i dodał: „Zaczynamy poprawiać obraz interakcji między planetoidami pasa głównego”. W przyszłości na podstawie powyższej analizy może czekać nas odnalezienie rzeczywistego „winowajcy” zagłady dinozaurów.
Źródła:
physorg.com – Breakup event in the main asteroid belt likely caused dinosaur extinction 65 million years ago
NASA – Origin of Dinosaur-Killing Asteroid Remains a Mystery
