Wczoraj sonda Mars Express rozpoczęła serię zbliżeń do jednego z dwóch naturalnych księżyców Marsa, Fobosa. Pierwszy przelot odbył się na wysokości 991 km. Najciaśniejszy zostanie wykonany 3 marca, gdy sonda zbliży się do Fobosa na odległość jedynie 50 km.
16 lutego, o godz. 05:52 GMT, Mars Express przemknął 991 km nad powierzchnią Fobosa. Seria zbliżeń potrwa do 26 marca. Sonda, mimo tego, że dedykowana jest badaniom Marsa, wykonuje także badania jego naturalnych satelitów, do czego specjalnie zmodyfikowano orbitę statku. Bliskie spojrzenie na Fobosa pomoże dowiedzieć się więcej o przeszłości tego “kosmicznego okruchu”.
“Ponieważ Mars Express znajduje się na eliptycznej orbicie okołobiegunowej, z maksymalną odległością od Marsa sięgającą 10 000 km, okresowo mijamy Fobosa”, wyjaśnia Olivier Witasse, naukowiec projektu Mars Express. W 2009 roku wystąpiła potrzeba modyfikacji orbity sondy, aby uniknąć dryfu peryreum (punkt orbity najbliższy Marsowi) na nocą stronę planety. Zespół kontroli lotu w European Space Operations Centre (Darmstadt, Niemcy) przedstawił kilka możliwych scenariuszy, w tym jeden przewidujący zbliżenie statku na 50 km do Fobosa. “To była najmniejsza odległość na jaką mogli się zgodzić”, dodał Witasse.
Przelot w tak małej odległości da okazję nie tylko do wykonania bardzo szczegółowych zdjęć księżyca, ale także do zarejestrowania jego pola grawitacyjnego – co da wgląd w budowę wewnętrzną Fobosa. Przy takiej odległości, Mars Express powinien znaleźć się pod możliwym do odnotowania wpływie jego grawitacji.
Mars Express już wcześniej zbliżał się do Fobosa, fotografując go kamerą High Resolution Stereo Camera (HRSC). Przesłała ona na Ziemię najdokładniejsze w historii zdjęcia tego księżyca Marsa. Wstępne wnioski z nich wyciągane sugerują, że Fobos może być w środku pusty lub silnie porowaty.
Radar MARSIS, wysyłając specjalnie przygotowane wiązki fal elektromagnetycznych, spróbuje spojrzeć pod powierzchnię księżyca, próbując określić jego skład i dojrzeć jego wewnętrzną budowę. “Jeśli będziemy wiedzieć więcej o budowie Fobosa, możemy dowiedzieć się o tym jak powstał”, komentował Witasse.
Pochodzenie Fobosa nie jest pewne. Rozważane są trzy scenariusze: księżyc jest przechwyconą asteroidą; księżyc powstał “na miejscu”, w ten sam sposób co Mars; księżyc powstał później niż Mars, z pozostałości unoszących się na orbicie Czerwonej Planety, ściśniętych razem, np. na skutek zderzenia Marsa z meteorytem.
Do badań Fobosa zostaną użyte wszystkie instrumenty naukowe sondy Mars Express. Aczkolwiek podczas pierwszych 5 zbliżeń, w tym najbliższego, nie będzie można wykonać zdjęć księżyca, gdyż zbliżenie nastąpi po nocnej stronie obiektu. Pierwsze zdjęcia w paśmie widzialnym zostaną wykonane po 7 marca. Jednym z celów zbierania materiału zdjęciowego jest wyszukanie miejsca do lądowania rosyjskiej misji Fobos-Grunt.
Źródła:
ESA
Kosmos na co dzień
