Dziś opublikowano nowe mapy Plutona wykonane na podstawie danych uzyskanych przez kosmiczny teleskop Hubble’a. Najbardziej intrygujące jest w niej to, że nastąpiła wyraźna zmiana jasności wielu obszarów tej planety karłowatej w porównaniu z poprzednimi mapami (z 1994 roku). Co zatem jest przyczyną tych zmian?
Pluton – planeta karłowata – jest wyjątkowo ciekawym i stosunkowo nieznanym obiektem, orbitującym na krawędzi pasa Kuipera. Cała nasza wiedza na jego temat pochodzi z obserwatoriów naziemnych i teleskopów orbitalnych – jak na razie żadna sonda nie przeleciała blisko tej planety – dopiero w 2015 roku sonda New Horizons przeleci obok Plutona i jego trzech księżyców, co powinno znacznie poszerzyć naszą znajomość tego ciała.
Opublikowane dzisiaj mapy zostały wykonane na podstawie obserwacji z lat 2002-2003. Poprzednie mapy pochodzą jeszcze z roku 1994. Dzięki porównaniu wykonanych map można wysnuć następujący wniosek: powierzchnia Plutona doświadczyła sporych zmian w trakcie zaledwie kilku lat. A warto tu dodać, że rok na Plutonie trwa aż 248 lat ziemskich, więc 9 lat pomiędzy obserwacjami to naprawdę niewielka różnica w czasie (analogicznie, na Ziemi byłyby to zaledwie 11 dni! – chodzi tutaj o zmianę położenia na orbicie).
Co zaobserwowano? Przede wszystkim wydaje się, że powierzchnia Plutona zdominowana jest przez dwa kolory – ciemno pomarańczowy oraz czarny. Te kolory prawdopodobnie są wynikiem oddziaływania promieniowania ultrafioletowego, pochodzącego ze Słońca na plutoński metan, którego obecność została wykryta wcześniej na powierzchni tej planety karłowatej.
Porównanie najnowszej i wcześniejszej mapy wyraźnie pokazuje, że północna półkula Plutona także pojaśniała na przestrzeni 9 lat pomiędzy obserwacjami, przy jednoczesnym pociemnieniu półkuli południowej. Jest to wyraźny dowód na to, że Pluton jest aktywnym miejscem w naszym Układzie Słonecznym i doświadcza dramatycznych zmian w stosunkowo krótkim czasie, nawet jeśli weźmiemy pod uwagę jego znaczne oddalenie od Słońca. Dlatego też wyprawa sondy New Horizons potencjalnie przyniesie sporo ciekawych informacji na temat dynamiki i procesów zachodzących na obiektach krążących tak daleko od centrum naszego Układu Słonecznego.
Teleskop Hubble, dzięki przeprowadzonej w zeszłym roku naprawie serwisowej w ramach misji STS-125, znów pracuje “na pełnych obrotach”. Można się zatem spodziewać kolejnej mapy Plutona i to jeszcze przez rokiem 2015 – czyli przed planowanym przelotem sondy New Horizons obok tej zagadkowej planety karłowatej, do niedawna uważanej za dziewiątą planetę Układu Słonecznego.
Źródła wiadomości:
http://www.nasa.gov/mission_pages/hubble/science/pluto-20100204.html
http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2010/06/text/
