SOFIA: woda na Księżycu

2

Lotnicze obserwatorium SOFIA wykryło wodę na oświetlonych regionach naszego Księżyca. Jest to ważne odkrycie i dość zaskakujące odkrycie.

Czy woda w postaci lodu istnieje na Księżycu? Jest to jedno z najważniejszych obecnie pytań, dotyczących naszego Układu Słonecznego. W latach 90. XX wieku dwie księżycowe sondy – Clementine oraz Lunar Prospector – dostarczyły danych sugerujących, że w okolicach obszarów podbiegunowych Srebrnego Globu znajdują się pokłady wody w postaci lodu. Lód, dostarczany na Księżyc przez miliardy lat, zalegałby w wiecznie zacienionych kraterach w okolicach obu biegunów naszego naturalnego satelity.

Dane wydawały się sugerować, że lodu jest na tyle dużo, aby bez problemu można było go wykorzystać praktycznie w ewentualnych przyszłych bazach załogowych. Oznacza to, że wody nie trzeba by dostarczać na Księżyc, co pozwoliłoby przeznaczyć zaoszczędzone miejsce i masę na inne zapasy oraz sprzęty, a także potencjalnie obniżyć koszty eksploracji.

Sonda LCROSS i stopień Centaur / Credits - JPL
Sonda LCROSS i stopień Centaur / Credits – JPL

Przełom nastąpił w 2009 roku, wpierw za sprawą danych z sond Cassini, Deep Impact i Chandraayan-1 (24.09.2009), a następnie po opublikowaniu wyników uderzenia sondy LCROSS w Księżyc (13.11.2009). W kolejnych miesiącach trwała dalsza analiza danych z sondy LCROSS, a także z orbiterów LRO i Chandraayan-1. To właśnie dzięki tym sondom dowiedzieliśmy się, że lodu wodnego w okolicach północnego bieguna księżycowego może być aż 600 milionów ton. Ponadto, obserwowano pojedyncze kratery, wewnątrz których prawdopodobnie zalega gruba warstwa lodu wodnego.

Woda w oświetlonych obszarach Księżyca

Dwudziestego szóstego października NASA poinformowała, że udało się jej wykryć wodę w oświetlonych obszarach Srebrnego Globu. Odkrycie nastąpiło za pomocą Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA). Jest to samolot Boeing 747SP, zmodyfikowany w celu przenoszenia teleskopu o średnicy 100 cali (254cm). Jest to wspólny projekt NASA i Niemieckiego Centrum Przestrzeni Kosmicznej, DLR.

SOFIA wykryła sygnaturę wody wewnątrz krateru Clavius, znajdującego się po widocznej z Ziemi stronie Księżyca. Wewnątrz tego krateru obecność wody ustalono na zakres wartości od 100 do 412 części na milion. Jest to mniej więcej wartość rzędu do 300 gram wody na metr sześcienny materii. (Metr sześcienny materii księżycowej w pobliżu powierzchni ma masę przynajmniej 1500 kg na metr sześcienny). Oczywiście, jak na razie nie wiadomo jak dużo wody znajduje się głębiej, kilka lub kilkanaście metrów pod powierzchnią Księżyca.

Odkrycie wody w oświetlonych obszarach Księżyca / Credits – NASA’s Ames Research Center

Jest to ważne i dość zaskakujące odkrycie. Dotyczas było pewne, że woda znajduje się wewnątrz zacienionych kraterów w okolicach biegunów Srebrnego Globu. Odkrycie wody na obszarach oświetlonych, gdzie panują duże skoki temperatury pomiędzy księżycowym dniem a nocą, jest dużym odkryciem. Jak na razie nie wiadomo w jakiej formie woda występuje (i być może “migruje”) w obszarach oświetlonych. Przyszłe misje, takie jak łazik VIPER lub też załogowe wyprawy w ramach programu Artemis, pozwolą na lepsze ustalenie formy w jakiej występuje woda w obszarach oświetlonych Księżyca.

Powszechna obecność wody na Księżycu to dobra wiadomość dla załogowego programu Artemis. Aktualnie planuje się, że przed końcem 2024 roku człowiek powróci na Księżyc. Docelowo na Srebrnym Globie powinna powstać baza. Jakakolwiek dodatkowa możliwość pozyskiwania surowców na Księżycu (w tym wody) ułatwi eksplorację Księżyca, gdyż mniej zapasów trzeba będzie sprowadzić z Ziemi. Niemniej jednak pozyskanie wody z obszarów oświetlonych nie będzie prostym zadaniem, wymagającym “przekopania” dużej ilości księżycowego gruntu. Prawdopodobnie bez specjalnego pojazdu lub łazika pozyskanie tej wody nie będzie możliwe.

Obserwatorium SOFIA / Credits: NASA
Obserwatorium SOFIA / Credits: NASA

Program Artemis jest komentowany w wątku na Polskim Forum Astronautycznym.

(NASA)

2 komentarze

  1. Moim zdaniem baza powinna powstać – dosłownie – na granicy słońca/cienia gdzieś przy biegunie wtedy jakiś rurociąg na strefę wiecznego cienia, a nie jakieś tam przekopywanie ziemi w celu odkrycia małej szklanki wody po stronie słońca

  2. Jak już się okazuje że jest woda na Księżycu praktycznie wszędzie ,to jest czas wysłać już Zrobotyzowanego Robota Autonomicznego na Biegun południowy aby namacalnie stopił tego lodu tak z 10-l ,oczyścił ta wodę do źródlanej ,zbadał ją ,czy tak jest rzeczywiście i wyniki przesłał na Ziemię .Następnie stopił lud do uzyskania po przerobieniu jej 10-l skroplonego Wodoru i Tlenu ,zmagazynował to i następną sondą sprowadzić to na Ziemię do sprawdzenia w Laboratoriach że jest woda i Tlen i wodór dla Załóg Ludzkich na przyszłość.