Dzisiaj mija 50 lat od dnia w którym pierwszy Amerykanin udał się w podróż kosmiczną. Chociaż nie był to lot orbitalny, lecz balistyczny, piętnastominutowa misja Mercury – Redstone 3 z 5 maja 1961 roku zapisała się trwale w dziejach eksploracji przestrzeni pozaziemskiej.
Nad ranem 5 maja 1961 roku Alan Bartlett Shepard (lat 38), oficer lotnictwa amerykańskiej marynarki wojennej, ubrany w ciśnieniowy kombinezon Navy Mark IV udał się w asyście techników, a także dublera Johna Glenna i lekarza, dr Williama Douglasa na stanowisko startowe LC – 5 położone na Przylądku Canaveral. Tam czekała już gotowa do startu rakieta Redstone, uwieńczona pojazdem „Freedom 7”. Kapsuła Mercury przeznaczona do odbycia pionierskiej misji otrzymała nazwę indywidualną. Cyfra „7” była dedykacją dla pierwszego zespołu astronautów NASA i pojawiała się w kolejnych lotach w ramach Programu Merkury. O godzinie 10:21 UTC Shepard przy pomocy techników zajął miejsce w ciasnym, żartobliwie porównywanym do budki telefonicznej kokpicie kapsuły, a właz został zatrzaśnięty. Odliczanie do startu przedłużało się. Najpierw z powodu zachmurzenia, potem problemy zaczął przysparzać jeden z komputerów.
Ostatecznie o godzinie 14:34:13 UTC nastąpił zapłon silnika rakiety i Alan Shepard rozpoczął swoją trwającą kwadrans wyprawę. Wibracje w czasie lotu początkowo uniemożliwiły usłyszenie przez komandora porucznika głosu Donalda „Deke” Slaytona, który w ośrodku naziemnym pełnił funkcję CAPCOM (Capsule Communicator), a więc tego, który bezpośrednio kontaktował się z załogą statku kosmicznego. Max Q nastąpiło w 1 minucie 24 sekundzie. Tętno astronauty skoczyło do 138 uderzeń/minutę. W chwili gdy paliwo nosiciela uległo wyczerpaniu a silnik zgasł, kapsułaodseparowała się od Redstone’a (2 minuta 24 sekunda) i po uruchomieniu swojego napędu kontynuowała lot. Wcześniej (2 minuta 22 sekunda) odstrzelono również wieżyczkę systemu ratowniczego. Shepard przeszedł także na sterowanie ręczne i przejmując kontrolę nad pojazdem (obrócił go tarczą ablacyjną do kierunku lotu w 2 minucie 35 sekundzie) udowodnił, że możliwym jest sterowanie pojazdem przez pilota na podstawie wskazań z zegarów na tablicy przyrządów. Apogeum osiągnięto w 5 minucie i 11 sekundzie lotu. Wyniosło ono 187,42 km. Przez peryskop i boczne iluminatory astronauta dokonał obserwacji zachodniego wybrzeża Florydy, jeziora Lake Okeechobee, wyspy Andros oraz archipelagu Bahama. Następnie, 4 sekundy po osiągnięciu najwyższego pułapu statek odpalił ponownie zespół silniczków i rozpoczął powrót, a przeciążenie dochodzące aż do 11 g wciskało Alana Sheparda w fotel. Po otwarciu spadochronu (9 minuta 38 sekunda) pojazd wodował na Oceanie Atlantyckim o godzinie 14:49:35 UTC w rejonie Wysp Bahama. Astronautę i jego statek podjęto za pomocą śmigłowców typu Sea King na pokład lotniskowca USS Lake Champlain. Pierwszy załogowy lot kosmiczny USA, Mercury-Redstone 3, trwający 15 minut i 22 sekundy zakończył się powodzeniem.
Warto tutaj zaznaczyć, że misja odbyła się w pełnym świetle reflektorów, w przeciwieństwie do orbitalnej podróży Gagarina, która otoczona była aurą tajemnicy aż do momentu, w którym Wostok znalazł się w Kosmosie. Lot Sheparda zaś transmitowano przez telewizję i radio. Start obserwowali widzowie nawet na żywo, np. mieszkańcy pobliskiego Cocoa Beach i turyści, którzy po raz pierwszy przybyli na Florydę podziwiać start człowieka w kosmos.
{youtube}XasiezwcWA8|500|306{/youtube}
Trzy dni po historycznym locie, 8 maja Alan Shepard wraz z żoną i kolegami z korpusu astronautów (tzw. Mercury Seven) udali się na spotkanie z prezydentem Johnem F. Kennedym. W czasie uroczystości w Waszyngtonie głowa państwa odznaczyła weterana lotu MR-3 medalem za wyjątkową służbę w NASA (NASA’s Distinguished Service Medal).
Kapsułę Freedom 7 można podziwiać w muzeum w Armel-Leftwich Visitor Center, US Naval Academy, Annapolis, stan Maryland.
Jakie były dalsze losy pierwszego Amerykanina, który dotarł na próg kosmosu? Nie udało mu się wziąć udziału w kolejnej fazie wypraw kosmicznych, która miała miejsce po zakończeniu Programu Merkury. Z Programu Gemini wykluczyła go choroba Ménière’a, na którą cierpiał. Po kilku latach, w trakcie których pełnił funkcję szefa astronautów poddał się operacji, dzięki której mógł powrócić do lotów kosmicznych. W dniach 31 stycznia – 9 luty 1971 wziął udział w wyprawie na Księżyc jako dowódca misji Apollo 14. Dwukrotnie odbył spacer po powierzchni Srebrnego Globu. Z korpusu astronautów odszedł w 1974 roku, po zakończeniu amerykańskiego programu księżycowego.
Alan Shepard zmarł na białaczkę 21 lipca 1998 roku w Monterey, stan Kalifornia. Kilka lat wcześniej razem ze swoim przyjacielem, astronautą Donaldem „Deke” Slaytonem wydał książkę Moon Shot: The Inside Story of America’s Race to the Moon (w Polsce ukazała się pod tytułem „Kierunek Księżyc”. Jego postać była także, pomijając filmy dokumentalne, przynajmniej dwukrotnie przenoszona na ekran. Wcielili się w nią Scott Glenn (The Right Stuff) i Ted Levine (serial From The Earth To The Moon).
(NASA)
