Gliese 832 c – najbliższa znana egzoplaneta w ekosferze

Zaledwie 16 lat świetlnych od Układu Słonecznego znajduje się najbliższa nam znana egzoplaneta krążąca w ekosferze swojej gwiazdy. Obiekt nosi oznaczenie Gliese 832 c i jest jedną z trzech egzoplanet teoretycznie najbardziej przypominających naszą Ziemię.

W tej chwili (stan na 29 czerwca 2014) ludzkość zna już 1800 potwierdzonych planet pozasłonecznych oraz kilka tysięcy kandydatów czekających na potwierdzenie. Wśród tych obiektów jest coraz więcej skalistych egzoplanet, krążących w odpowiedniej odległości od swych słońc – tam gdzie teoretycznie woda może występować w stanie ciekłym. Ta przestrzeń wokół gwiazd nazywana jest ekosferą.

Spośród wszystkich obiektów planetarnych, które krążą w ekosferze najbliżej Układu Słonecznego znajduje się Gliese 832 c. Ta egzoplaneta krąży wokół czerwonego karła Gliese 832, znajdującego się zaledwie 16,2 roku świetlnego od nas. W skali całej Drogi Mlecznej jest to bezpośrednie sąsiedztwo Słońca.

Masa tej egzoplanety jest przynajmniej 5,4 razy większa od masy Ziemi. Jest to zatem obiekt typu „super-Ziemia”, który prawdopodobnie jest otoczony grubą atmosferą. Gliese 832 c krąży w średniej odległości około 24 milionów kilometrów od swej gwiazdy macierzystej. Rok na tej egzoplanecie trwa zaledwie 36 dni.

Słońce tego układu, słaby czerwony karzeł Gliese 832, świeci z jasnością zaledwie 3,5% jasności naszego Słońca. Większość promieniowania przypada na zakres podczerwony. Te wszystkie parametry sugerują, że Gliese 832 c otrzymuje podobną ilość ciepła co Ziemia i krąży w ekosferze tego układu planetarnego, blisko wewnętrznej „gorącej” granicy tej sfery.

Wyliczona teoretyczna średnia temperatura powierzchni Gliese 832 c (bez efektu cieplarnianego) wynosi 253 K. Dla porównania teoretyczna temperatura Ziemi to 255 K (minus 18 stopni Celsjusza). Obie wartości teoretycznych temperatur są bardzo podobne do siebie i właśnie dlatego Gliese 832 c jest uznawana za jedną z trzech egzoplanet najbardziej przypominających naszą Ziemię*. Jednakże podobieństwo nie jest całkowite – Gliese 832 c jest znacznie masywniejsza a ekscentryczność orbity tej egzoplanety wynosi aż 0,3. Oznacza to prawdopodobnie dużą zmienność temperaturową na tej egzoplanecie.

Gliese 832 c będzie z pewnością celem wielu obserwacji w następnych latach. Największą zagadką jest skład i gęstość atmosfery tej egzoplanety. O atmosferze Gliese 832 c w tej chwili nic nie wiadomo, a jest oczywiste, że to właśnie ona kształtuje rzeczywiste warunki na powierzchni tej planety pozasłonecznej. Z uwagi na dużą masę tej egzoplanety, wydaje się prawdopodobne, że atmosfera jest kilka razy bardziej gęsta od ziemskiej. Oznacza to, że z powodu atmosfery Gliese 832 c bardziej może przypominać Wenus, a nie Ziemię. Gliese 832 c może także być wodnym światem, w całości pokrytym głębokim na kilkanaście lub kilkadziesiąt kilometrów oceanem.

Odkrycie Gliese 832 c to kolejny dowód na powszechność małych i skalistych planet we Wszechświecie. Prawdopodobnie wiele takich egzoplanet w naszym najbliższym sąsiedztwie wciąż czeka na odkrycie.

W ostatnich miesiącach pojawiło się dużo publikacji naukowych na temat możliwości powstania i utrzymania się życia w na planetach krążących wokół czerwonych karłów. Większość tych prac sugeruje, że czerwone karły tworzą bardzo niesprzyjające warunki dla życia. Powodów jest kilka: większość czerwonych karłów charakteryzuje się dość niestabilną aktywnością, przejawiającą się częstymi rozbłyskami, okresową emisją promieniowania ultrafioletowego i rentgenowskiego oraz większym wpływem wiatrów gwiazdowych na pobliskie planety. Te wszystkie przejawy aktywności czerwonych karłów mogą pozbawić planetę warstwy ozonowej oraz dużej części atmosfery.

* Dwie pozostałe egzoplanety to Gliese 667C c oraz Kepler-62 e.

(PHL Arecibo)