Najbliższe dwanaście miesięcy może być bardzo ciekawe dla ogólnoświatowego sektora kosmicznego. Zapraszamy do naszego artykułu, kończącego cykl podsumowań 2012 roku i prognoz na najbliższe dwanaście miesięcy.
Prognoza na 2013 rok – łazik MSL, aktywność słoneczna, sonda MAVEN, Międzynarodowa Stacja Kosmiczna, gazowy gigant, start misji Shenzhou, łazik Chang’e 3 na Księżycu, pojazd Cygnus, CubeSat i test SpaceShipTwo / Credtis – NASA, kosmonauta.net, CCTV, Orbital, Nanosatisfi, Virgin Galactic
1. Odyseja Mars Science Laboratory {jathumbnail off}
Przez cały 2013 rok będziemy obserwować podróż łazika Curiosty (MSL) po dnie marsjańskiego krateru Gale. Nowy rok Mars Science Laboratory powitał w obszarze Glenelg, który jest celem pośrednim misji. Już niebawem dojdzie do pierwszych wierceń skał w tym obszarze. W kolejnych tygodniach będziemy obserwować dalsze pomiary naukowe w Glenelg.
Po zakończeniu badań tego obszaru MSL rozpocznie podróż do podstawowego celu wyprawy – podnóża góry Mt Sharp, znajdującej się w centralnej części krateru Gale. Przez tę górę przebiega wąwóz, który odsłania warstwy skalne z różnych okresów przeszłości Czerwonej Planety – od czasów, w których występowała woda w stanie ciekłym, aż po czasy najnowsze, kiedy Mars stał się zimną i jałową pustynią.
{youtube}vidlX_3Wa5A{/youtube}
Fragment góry Mt Sharp – celu misji MSL / Credits – AirQKosmo
Już w tej chwili misja MSL przynosi odkrycia naukowe. Pierwsze z nich to wykrycie śladów po dawnym i dość wartkim marsjańskim strumieniu – dowód na istnienie płynącej wody. Drugie odkrycie jeszcze nie jest potwierdzone – być może MSL wykrył proste związki organiczne. Można się spodziewać, że w 2013 roku dojdzie do kolejnych odkryć, odsłaniających przeszłość i teraźniejszość Marsa.
2. Rakietowe plany
“Koniami pociągowymi” sektora kosmicznego są rakiety nośne. Na ten rok zaplanowano około osiemdziesiąt startów rakiet z różnych państw. Tradycyjnie pierwszeństwo w ilości startów przypadnie zapewne Rosji z około 25 startami. O drugie miejsce będą ubiegać się Stany Zjednoczone i Chiny, które przeprowadzą po około 15-20 startów. Kolejne miejsce przypadnie zapewne Europie, z około 8-10 startami rakiet w najbliższych dwunastu miesiącach. Powinno także dojść do około 3-5 startów indyjskich rakiet PSLV oraz GSLV.
Na ten rok zaplanowano także debiuty. Być może przed końcem stycznia dojdzie do lotu rakiety Naro-1, będącej południowokoreańską konstrukcją z pierwszym stopniem pochodzącym z Rosji. Ponadto, planuje się loty rakiety Antares, zbudowanej przez amerykańską firmę Orbital Sciences Corporation. W drugiej połowie tego roku powinno dojść także do pierwszego lotu nowej małego amerykańskiego nosiciela Super Strypi.
Rakieta Super Strypi / Credits – UH
Bardzo ciekawym startem będzie lot rakiety Dniepr z pierwszym polskim satelitą naukowym BRITE-PL na pokładzie. Według dostępnych informacji w tym locie na orbitę zostanie wyniesionych aż 21 satelitów. Jest to duża ilość satelitów wynoszonych w jednym locie i ich uwalnianie na orbicie będzie bardzo interesującym i być może skomplikowanym wydarzeniem.
Dział rakiet nośnych to dość niewielka, ale ważna część sektora kosmicznego. Roczny obrót w dziale usług związanych z rakietami wyceniany jest na kilka miliardów dolarów, czyli zaledwie kilka procent całości przemysłu kosmicznego. Niemniej jednak starty przykuwają uwagę, ponieważ lot rakiet jest zawsze obarczony pewnym ryzykiem i możliwe są niepowodzenia. W 2012 roku najgłośniejsze niepowodzenia dotyczyły rosyjskich rakiet Proton-M, których górny stopień Briz-M kilka razy zawiódł a raz nawet eksplodował. Czy w tym roku dojdzie do podobnych niepowodzeń?
Ciekawą konstrukcją rakietową, która co prawda nie osiągnie orbity lecz może przyczynić się do rewolucji w sposobie wynoszenia ładunków w kosmos, jest Grasshopper firmy SpaceX. Ta “platforma rakietowa” służy jako stanowisko testowe dla koncepcji pionowego startu i lądowania – VTVL. Pod koniec 2012 roku Grasshopper dokonał trzech udanych lotów. Ile podobnych testów zostanie wykonanych w tym roku?
Wreszcie, w tym roku może dojść do testów naziemnych (np składanie i wyprowadzenie na wyrzutnię startową) ciężkiej rakiety nośnej Falcon Heavy, także firmy SpaceX. Tak duża rakieta nie była budowana od końca lat 80., kiedy to radziecka Energia dokonała dwóch lotów. Jeśli testy Falcon Heavy się powiodą, to w 2014 roku powinno dojść do pierwszego lotu tej rakiety.
3. Rok komercyjnej logistyki na ISS?
W 2013 roku powinno nastąpić kilka komercyjnych bezzałogowych wypraw zaopatrzeniowych do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) w ramach kontraktu z NASA o nazwie CRS (Commercial Ressuply Mission). W 2012 roku dwa razy (w tym jeden lot demonstracyjny) tej sztuki dokonała firma SpaceX. W tym roku również zrealizuje loty zaopatrzeniowe, jednakże jest dość prawdopodobne, że nie będzie jedynym komercyjnym dostawcą ładunku na ISS.
Jeszcze przed majem powinno dojść do pierwszej misji pojazdu Cygnus firmy Orbital Sciences Corporation. W odróżnieniu od kapsuły Dragon, Cygnus jest zdolny “jedynie” do wynoszenia ładunku do ISS, bez możliwości sprowadzania próbek czy sprzętu ze Stacji. Początkowo Cygnus będzie zdolny do dostarczenia około 2 ton ładunku do ISS i bezpiecznego zniszczenia około 1,2 tony po zakończeniu misji. Jeśli pierwsza wyprawa Cygnusa się powiedzie, to jeszcze przed końcem roku powinna nastąpić druga.
{youtube}PF2u2FsKt8g{/youtube}
Animacja misji pojazdu Cygnus / Credits – OrbitalSci
Na ten rok zaplanowane są dwie wyprawy kapsuły Dragon do ISS. Jeśli wszystkie misje tych pojazdów się powiodą, to ISS zyska dwie nowe metody transportu ładunku, co z pewnością pozytywnie wpłynie na możliwości dokonywania eksperymentów naukowych na stacji. Oprócz Cygnusa i Dragona do ISS w tym roku powinny zawitać rosyjskie bezzałogowe pojazdy Progress (cztery loty) oraz japoński HTV i europejski ATV (po jednym locie).
4. Misje załogowe – Shenzhou-10 oraz loty Sojuzów
Na 2013 zaplanowano jedną chińską wyprawę załogową – Shenzhou 10. Będzie to “powtórka” udanej misji Shenzhou 9 z 2012 roku. W przestrzeń kosmiczną wybierze się trójka chińskich astronautów (tajkonautów), a celem ich wyprawy będzie orbitalny moduł Tiangong-1. Misja powinna nastąpić w czerwcu i trwać około dwóch tygodni.
Ponadto, w 2013 roku powinno dojść do czterech startów rosyjskich kapsuł Sojuz (TMA-08M – TMA-11M) i czterech powrotów kapsuł Sojuz na Ziemię (TMA-06M – TMA-09M). Celem tych wszystkich wypraw będzie Międzynarodowa Stacja Kosmiczna. Dwa z tegorocznych lotów Sojuzów (TMA-08M i TMA-10M) do ISS nastąpią po “szybkiej” trajektorii – w mniej niż sześć godzin od startu nastąpi przyłączenie do Stacji w porównaniu do obecnych dwóch dni. Są to regularne wyprawy rosyjskich pojazdów, które w tej chwili są jedynym środkiem transportu ludzi na ISS i ich bezpiecznego powrotu na Ziemię. Ten stan utrzyma się przynajmniej do 2015/2016 roku kiedy to powinno dojść do pierwszych lotów amerykańskich komercyjnych pojazdów załogowych.
5. Rok startów misji marsjańskich i księżycowych
Szykuje się ciekawy rok w bezzałogowej eksploracji Układu Słonecznego Jest to jedna z najbardziej rozpoznawalnych dziedzin astronautyki, choć sama w sobie jest jedynie niewielkim procentem całego sektora kosmicznego.
W tym roku powinny wystartować dwie sondy marsjańskie – amerykańska MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile EvolutioN) oraz indyjska Mangalyaan. Celem misji MAVEN jest badanie marsjańskiej atmosfery. Z kolei misja Mangalyaan – pierwsza indyjska wyprawa do Czerwonej Planety – to przede wszystkim demonstrator technologii.
W 2013 roku wystartują także dwie misje ku Księżycowi – amerykańska LADEE (Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer) i chińska Chang’e 3. Wyprawa LADEE ma na celu zbadać cieniutką atmosferę Srebrnego Globu oraz pyłu w jego okolicy. Z kolei Chang’e 3 to pierwszy od lat 70. XX wieku łazik księżycowy. Chang’e 3 powinien wylądować w księżycowej Zatoce Tęcz.
{youtube}zH8De9YkQVc{/youtube}
Zapis z (chińskiej) TV odnośnie misji Change’3 / Credits – CCTV
Druga strona naszej prognozy na 2013 rok (kliknij na ten tekst).
