W ostatnich dniach astronomowie amatorzy poinformowali o zaobserwowanym spadku jasności Betelgezy.
Betelgeza stanowi jedną z najjaśniejszych gwiazd w gwiazdozbiorze Oriona, który widoczny jest w czasie zimowych miesięcy z półkuli północnej. Ta gwiazda odznacza się średnicą około 1000-krotnie większą od naszego Słońca, a świeci od niego około 100 000 razy jaśniej. Nieunikniona jest śmierć tej gwiazdy w postaci spektakularnego wybuchu supernowej – wskazuje na to masa tego czerwonego nadolbrzyma (około 10-20 mas Słońca) oraz odrzucenie zewnętrznych warstw. “Wielki wybuch” Betelgezy spodziewany jest w przeciągu najbliższego miliona lat. Prawdopodobieństwo supernowej w tym wieku jest szacowane na nie więcej niż 0,1%.Betelgeza – z uwagi na swoją bliskość – jest regularnie obserwowana przez różne obserwatoria astronomiczne. Już w 1996 roku kosmiczny teleskop Hubble (HST) zaobserwował tę gwiazdę – na uzyskanym obrazie można było zaobserwować m.in. atmosferę tej gwiazdy oraz jaśniejszy obszar o wyższej temperaturze.
Gwiazda charakteryzuje się pewną nieregularną zmiennością. Zazwyczaj jasność tej gwiazdy to zakres od 0 do +1 magnitudo. W historii obserwacji tej gwiazdy zanotowano już spadki jasności do +1,5 a nawet +2 magnitudo. Jasność +1,5 magnitudo została zanotowana kilka razy w ostatnich dekadach, zaś w 1985 roku jasność spadła nawet do ok. +2 magnitudo.
W grudniu 2019 roku Betelgeza straciła jasność z typowej +0,5 magnitudo do około +1,5 magnitudo. Jak na razie spadek nie jest głębszy od poprzednich spadków jasności Betelgezy. Nie wiadomo jednak, czy obecny spadek będzie podobny do poprzednich spadków jasności Betelgezy. Jest jednak pewne, że astronomowie z całego świata będą obserwować Betelgezę przez kolejne tygodnie.
Oczywiście, najbardziej rozpala wyobraźnię możliwość wystąpienia supernowej przez Betelgezę. W tej kwestii współczesna astronomia wydaje się być bardzo pechowa – nowoczesne obserwatoria nie miały szansy obserwować supernowej w Drodze Mlecznej. Najbliższa współczesna supernowa to SN1987A, która w lutym 1987 roku pojawiła się w Wielkim Obłoku Magellana.
(AAVSO, Tw)
