Udany start Sojuza z pięcioma satelitami

0

Rosyjska rakieta Sojuz-FG z powodzeniem wystartowała dzisiaj, 22 lipca 2012 r., z kazachskiego kosmodromu Bajkonur o godzinie 8:41 czasu polskiego. Na orbitę pomyślnie wyniesione zostały dwa rosyjskie satelity (KANOPUS V1 i MKA PN1), białoruski BKA, kanadyjski ADS -1B oraz niemiecki TET 1.

Wyniesienie wyżej wspomnianych satelitów przy pomocy rakiety Sojuz-FG miało nastąpić w pierwszej połowie tego roku. Rząd kazachski ociągał się jednak z wydaniem zgody, by na terytorium kraju powstały nowe miejsca upadku stopni rakiet, toteż ich starty były kilkakrotnie odkładane. Ostateczne, po rozmowach premierów Kazachstanu i Rosji w połowie czerwca br., władze kazachskie wydały pozwolenie.

{youtube}7Z07S-wQAgk{/youtube}
Start rakiety Sojuz-FG z pięcioma satelitami na pokładzie (22.07.2012) / Credits: youtube.com, nextlaunch

Rakieta nośna Sojuz-FG z górnym stopniem Fregat jest zmodernizowanym wariantem rakiety Sojuz-U. Historia rodziny tych rakiet sięga lat 60. minionego stulecia. W 1966 r. nastąpił pierwszy start jednostki z tej grupy. Tamtejszy Sojuz był w rzeczywistości zmodyfikowaną wersją rakiety Woschod, lecz posiadał nowocześniejszy i lżejszy system telemetrii oraz efektywniejszy silnik niż jego pierwowzór. Początkowo celem tych rakiet było transportowanie na orbitę statków Sojuz. Wraz z wprowadzeniem modelu Sojuz-U w 1973 r., zaczęto wykorzystywać je także do wynoszenia satelitów.

Dzięki liczącej prawie 40 lat i będącej w ciągłym użyciu rakiety Sojuz-U, zrealizowano jak dotychczas około 750 misji wyniesienia satelitów, nie wliczając kolejnych dziewięćdziesięciu misji w konfiguracji Sojuz-U2, przystosowanej do użycia syntetycznego paliwa napędowego. Na początku obecnego millenium rozpoczęła się natomiast kariera rakiety Sojuz-FG, którą zaprojektowało i skonstruowało TsSKB-Progress. Jej inauguracja nastąpiła w maju 2001 r., kiedy posłużyła jako rakieta nośna dla bezzałogowego statku zaopatrzeniowego Progress M1-6, kierowanego na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Od października 2002 r. rakiety Sojuz-FG służą wyłącznie jako nośnik dla załogowych statków kosmicznych Sojuz z astronautami wysyłanymi na stację ISS. Dotychczas odbyło się ponad 20 startów rakiety, wszystkie przebiegły bez zakłóceń. Ostatni z nich miał miejsce tydzień temu, w niedzielę 15 lipca, wynosząc na orbitę statek Sojuz TMA-05M.

Równolegle, Stowarzyszenie Naukowo-Produkcyjne Siemiona A. Ławoczkin opracowało i zajęło się produkcją drugiego wariantu tej rakiety, Sojuz-FG z górnym stopniem Fregat (spełniającym rolę trzeciego stopnia). Wyłączność do używania tej wersji posiada rosyjsko-europejskie przedsiębiorstwo Starsem. Wraz z dzisiejszym, odbyło się 10 startów tej rakiety (przedostatni w kwietniu 2008 r.).

Bardzo możliwe, że Sojuz-FG (oraz Sojuz-U) zostanie niedługo zastąpiony przez rakietę Sojuz 2. W odróżnieniu od wersji -FG, która posiada analogowy system kontroli, w nowym modelu zaimplementowano już cyfrowe rozwiązania. Obecnie w użyciu znajdują się dwa warianty tej rakiety: Sojuz 2.1a (Sojuz-STA) oraz Sojuz 2.1b (Sojuz-STB), która wykorzystuje zmodernizowany silnik drugiego stopnia – RD-0124, uznany za operacyjny od maja 2011 r. W przyszłym roku spodziewana jest inauguracja trzeciej konfiguracji tej rakiety, Sojuz 2.1v. W tym modelu oryginalny silnik pierwszego stopnia zostanie zastąpiony znacznie mocniejszym NK-33. Konstruktorzy także zrezygnowali ze wspomagających rakiet bocznych, które są powszechnie stosowane w innych modelach.

Podczas dzisiejszego startu na orbitę rakieta Sojuz-FG wyniosła 5 satelitów.

Satelita TET 1, należący do Niemieckiej Agencji Kosmicznej (DLR), to posiadająca masę 70 kg jednostka, skonstruowana przez przedsiębiorstwo Astrofein, na mocy kontraktu z Kayser-Threde GmbH. Satelita jest częścią programu On-Orbit-Verification (OOV), rozwijanego przez DLR. Przez najbliższe 14 miesięcy niemiecka instytucja będzie posiadać do niego prawo na zasadach kontraktu, po czym przejmie go Departament Badań i Rozwoju przy DLR. Wraz z satelitami BIROS, znajdującymi się obecnie w stanie integracji, TET 1 stanowić będzie konstelację FIREBIRD.

Kanadyjski satelita ADS-1b – znany również pod nazwą ExactView-1, wykonany przez exactEarth, zasili zespół satelitów identyfikacyjnych, rozwijanych przez przedsiębiorstwo Ontario-based Com Dev.

W ramach misji 400-kilogramowego MKA-PN1, wyprodukowanego w zakładach Ławoczkina, gromadzone będą dane na temat cyrkulacji oceanów i zmian klimatycznych wzdłuż rosyjskiego wybrzeża. Dwa siostrzane satelity – rosyjski KANOPUS-V1 oraz białoruski BKA to satelity teledetekcyjne. Pierwszy z nich skonstruowany został przez przedsiębiorstwo All-Russia Research Institute of Electromechanics (NPP VNIIEM). Podobnie jak MKA, posiada masę ok. 400 kg, a docelowo ma znaleźć się na kołowej orbicie okołoziemskie na wysokości 510 km. BKA jest z kolei analogiem Kanopusa.

(NSF, RIAN)

Sojuz-FG ze stopniem Fregat z pięcioma satelitami w Bajkonurze. 19 lipca 2012 / Credits: Roskosmos

Sojuz-FG/Fregat w Bajkonurze 18 lipca 2012 / Credits: Roskosmos

Sojuz FG na platformie startowej / Credits: RIA

Comments are closed.