Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę postępu prac. Zapraszamy do relacji z piątego dnia (Flight Day 5 – FD5) misji STS-134. Początek FD5 zaplanowany jest na godzinę 04:26 CEST (20.05.2011). W trakcie FD5 nastąpi pierwszy spacer kosmiczny EVA-1. Początek EVA-1 planowany jest na godzinę 09:16 CEST. Misję będzie można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów jej odbierania znajdują się na końcu tego artykułu.
Godzina 21:24 CEST (20.05.2011)
Zakończył się Flight Day 5. Astronauci misji STS-134 już śpią. Kilka godzin temu instrument AMS-02 zarejestrował “swoją” pierwszą cząstkę.
Godzina 19:15 CEST (20.05.2011)
Zapadła oficjalna decyzja co do oblotu rosyjskiej kapsuły Sojuz po odłączeniu od ISS. Wydano zgodę na tę wyjątkową operację. W tej chwili trwa konferencja podsumowująca misję. Pokazano także animację manewrów, jakie nastąpią w trakcie oblotu kapsuły Sojuz dookoła ISS. Okazuje się, że Sojuz odleci na około 200 metrów od ISS, po czym Stacja zmieni swoją orientację. Dzięki temu z pokładu Sojuza możliwe będzie wykonanie zdjęć ISS z innego kąta niż to kiedykolwiek nastąpiło z promu. Ostatnie grafiki w galerii tego artykułu ukazują etapy zmiany orientacji ISS.
Godzina 18:58 CEST (20.05.2011)
O godzinie 19:26 CEST zakończy się Flight Day 5. Astronauci misji STS-134 udadzą się na spoczynek.
Godzina 18:35 CEST (20.05.2011)
Zakończyła się konferencja – większość pytań dotyczyła dzisiejszego skróconego spaceru kosmicznego. Zadania (około 45 minut pracy), których dziś nie wykonano, zostały przeniesione na trzeci spacer misji – EVA-3.
Godzina 17:50 CEST (20.05.2011)
Za 10 minut rozpocznie się konferencja, na której zostaną podsumowane dzisiejszej działania w ramach misji STS-134.
Tymczasem NASA zatwierdziła dzisiaj datę startu dla ostatniego w historii startu promu kosmicznego. Jeżeli nie dojdzie do opóźnień, to Atlantis ruszy w swoją ostatnią podróż 8 lipca o godzinie 17:38 CEST. Już dzisiaj zapraszamy do relacji z tego historycznego lotu!
Godzina 17:33 CEST (20.05.2011)
Dzisiejszy spacer był czwartym w tym roku oraz 156. poświęconym budowie oraz pracom serwisowym na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, licząc od rozpoczęcia jej budowy w 1998 roku. Amerykańscy, rosyjscy, europejscy, kanadyjscy oraz japońscy astronauci przepracowali łącznie 980 godzin i 12 minut na zewnątrz Stacji ISS.
Godzina 17:19 CEST (20.05.2011)
Dzisiejszy spacer kosmiczny był pierwszym dla Grega Chamitoffa oraz czwartym dla Drew Feustela, który łącznie w swojej karierze spędził 27 godzin i 17 minut w próżni kosmicznej. Poprzednie spacery Drew przeprowadził w czasie ostatniej misji serwisowej do Teleskopu Hubble’a w 2009 roku.
Godzina 16:43 CEST (20.05.2011)
Kontrola Misji uznała, iż awaria czujnika dwutlenku węgla w skafandrze Chamitoffa jest na tyle poważna, iż spacer musiał zostać skrócony. Ostatnim wykonanym zadaniem astronautów było fizyczne podłączenie nowego systemu komunikacyjnego na module Destiny. Nie podłączono jednak kabli łączących nowe anteny z modułem. Owe zadanie będzie wykonane podczas następnego spaceru kosmicznego. Pierwsze wyjście astronautów misji STS-134 trwało 6 godzin i 19 minut.
Godzina 14:37 CEST (20.05.2011)
Drew Feustel przygotowuje narzędzia, które będą konieczne w trakcie kolejnego EVA. W tym celu pakuje je do specjalnej torby.
Jednocześnie pojawiają się pierwsze doniesienia, że zainstalowany wczoraj AMS działa prawidłowo i zarejestrował już swoją pierwszą cząstkę.
Godzina 14:18 CEST (20.05.2011)
Podsumowując – obie anteny zespolone z nowymi poręczami znajdują się na swoich miejscach. Niestety z powodu usterki technicznej czujnika CO2 w skafandrze Chamitoffa plan dzisiejszego spaceru zostanie zmieniony, a montaż przewodów, znajdujących się pod jedną z osłon modułu Destiny, przesunięty na późniejsze EVA.
Godzina 14:15 CEST (20.05.2011)
Chamitoff podłącza przewody znajdujące się na zewnątrz stacji, do których ma obecnie dostęp. Jest to konieczny proces zabezpieczający te elementy stacji do czasu wznowienia pracy w trakcie EVA-2.
Godzina 14:03 CEST (20.05.2011)
Dzisiejsze prace przy podłączaniu anten zostają wstrzymane. Wszystkie elementy zostaną zabezpieczone, miejsce pracy przygotowane do EVA-2, narzędzia spakowane. Po zakończeniu tych zadań astronauci przejdą do śluzy i zakończą spacer EVA-1.
Godzina 13:59 CEST (20.05.2011)
Konsultacje naziemne nadal trwają.
Godzina 13:46 CEST (20.05.2011)
Kontrola naziemna podaje, że czujnik dwutlenku węgla w skafandrze Chamitoffa uległ awarii. Prace zostały tymczasowo wstrzymane – trwa ocena wykonalności prac wyznaczonych na dzisiejszy spacer EVA.
Godzina 13:36 CEST (20.05.2011)
Druga antena jest już częścią stacji. Następnym zadaniem będzie podłączanie przewodów, znajdujących się za jedną z osłon.
Godzina 13:28 CEST (20.05.2011)
Pierwsza antena została zainstalowana na swoim miejscu. Jest ona zintegrowana z nową poręczą, która zastąpiła stary element stacji.
Godzina 13:16 CEST (20.05.2011)
Astronauta Chamitoff usunął dwie poręcze z korpusu modułu Destiny. W miejscu tym mają zostać zainstalowane anteny.
Godzina 13.00 CEST (20.05.2011)
Kolejnym zadaniem astronautów jest instalacja pary anten komunikacyjnych EWC. Urządzenia mają zostać umieszczone na amerykańskim module laboratoryjnym Destiny. Greg Chamitoff zajmuje się bezpośrednio montażem, natomiast Drew Feustel – okablowaniem.
Godzina 12:48 CEST (20.05.2011)
Zadania zostały poprawnie ukończone i wszystko jest najprawdopodobniej gotowe na operację uzupełnienia chłodziwa w systemie kontroli termicznej zespołów fotowoltaicznych na kratownicy P6, którego zasoby amoniaku zmniejszyły się w wyniku zajścia w przeszłości małego wycieku.
Godzina 12:10 CEST (20.05.2011)
Operacja wentylacji została zakończona. Drew Feustel dodatkowo udał się na fragment P6 kratownicy aby także przewentylować położone tam przewody.
Godzina 12:00 CEST (20.05.2011)
Astronauci skierowali się w miejsce następnych prac w ramach spaceru kosmicznego. Pracować będą nad podłączeniem tymczasowego przewodu pomiędzy sekcjami P3 i P4 kratownicy. Dzisiejsze zadania – rozłożenie przewodów oraz spuszczenie azotu z obwodów chłodzenia, są przygotowaniami do procedury uzupełnienia amoniaku (chłodziwa) w obwodzie chłodzenia po stronie bakburty (portside) Stacji ISS. “Tankowanie” amoniaku odbędzie się w czasie drugiego spaceru kosmicznego misji STS-134 (EVA-2, w najbliższą niedzielę).
Godzina 11:45 CEST (20.05.2011)
EVA-1 trwa już przeszło 2 godziny 30 minut. Prace w otwartej przestrzeni przebiegają sprawnie, zgodnie z założeniami.
Godzina 11:35 CEST (20.05.2011)
Feustel zajmuje się aktualnie instalacją osłon ochronnych na sterburtowy element SARJ. Poprzednie zostały zdjęte przez członków 16. Ekspedycji ISS.
Godzina 11:30 CEST (20.05.2011)
Chamitoff wraca do śluzy Quest w celu uzupełnienia zapasu tlenu. Jednocześnie zabrał ze sobą pustą torbę na ekwipunek.
Godzina 11:13 CEST (20.05.2011)
Za chwilę Feustel uda się w okolice SARJ (Solar Array Rotary Joint) na sterburcie Stacji ISS, w celu zainstalowania odpowiednich osłon ochronnych. Dwie jednostki SARJ (po obu stronach Stacji ISS) zapewniają możliwość obrotu sekcjami paneli słonecznych w ramach automatycznego programu śledzenia Słońca.
Godzina 11:10 CEST (20.05.2011)
Prace postępują w dobrym tempie. Chamitoff zainstalował nowe oświetlenie na kratownicy S3, przy wózku CETA. Dwie godziny od początku spaceru kosmicznego.
Godzina 10:49 CEST (20.05.2011)
W ładowni na orbitę został także dostarczony nowy pakiet eksperymentów MISSE 8, który został zainstalowany przez Drew na palecie logistycznej ELC-2 (ExPRESS Logistics Carrier 2). W następnej kolejności do jednostki podłączone zostały kable doprowadzające energię elektryczną oraz zapewniające przepływ danych.
Godzina 10:26 CEST (20.05.2011)
Następuje instalacja obu części eksperymentów MISSE 7 na naprzeciwległych ścianach w ładowni promu Endeavour.
Godzina 10:16 CEST (20.05.2011)
Eksperyment MISSE powróci na Ziemię wraz z promem Endeavour.
Godzina 10:02 CEST (20.05.2011)
Astronauta Chamitoff odzyskał już część eksperymentu MISSE 7B. Pięć minut wcześniej astronauta Feustel dokonał tego samego z częścią 7A.
Godzina 09:37 CEST (20.05.2011)
Pierwsze zadanie dla tego spaceru to podjęcie eksperymentu MISSE, co powinno zająć około 50 minut. Astronauta Chamitoff jest 201. osobą, która wyszła w przestrzeń kosmiczną. Dwusetnym astronautą był Drew podczas STS-133.
Godzina 09:24 CEST (20.05.2011)
Astronauci są już na zewnątrz śluzy Quest i zaczynają prace. Jest to pierwszy spacer dla Chamitoff’a – Kontrola Misji przed chwilą przesłała mu gratulacje.
Godzina 09:20 CEST (20.05.2011)
Astronauta Feustel nosi skafander z czerwonymi pasami, a numer widoczny na przekazie z jego helmet cam to 18.
Godzina 09:10 CEST (20.05.2011)
Obniżenie ciśnienia zakończone – astronauci przełączyli zasilanie na baterie. Zaczyna się spacer EVA-1!
Godzina 08:52 CEST (20.05.2011)
Testy szczelności skafandrów wypadły poprawnie, co oznacza, że już za kilka minut rozpocznie się pierwszy spacer misji STS-134!
Godzina 08:42 CEST (20.05.2011)
Trwa obniżanie ciśnienia w śluzie Quest.
Godzina 08:37 CEST (20.05.2011)
Astronauci są już wewnątrz śluzy Quest. Niebawem rozpocznie się obniżanie ciśnienia.
Godzina 08:25 CEST (20.05.2011)
Zainstalowano jednostki ratunkowe SAFER na skafandrach astronautów. Za chwilę Feustel i Chamitoff zostaną wprowadzeni do śluzy Quest.
Godzina 07:47 CEST (20.05.2011)
Trwa Flight Day 5. Astronauci Feustel i Chamitoff są już ubrani w skafandry kosmiczne, zakończyły się też testy szczelności. Prace postępują około 15 minut szybciej względem planu.
Godzina 04:22 CEST (20.05.2011)
Czas na pierwszy spacer kosmiczny misji STS-134! O godzinie 09:16 CEST rozpocznie się spacer EVA-1, który wypełniony będzie szeregiem prac, takich jak instalacja eksperymentu MISSE, połączenie systemu chłodzenia na elementach P3-P4 i P6 kratownicy ISS oraz instalacja systemu komunikacji bezprzewodowej dla laboratorium Destiny. Spacer przewidziany jest na sześć i pół godziny. W przestrzeń kosmiczną wyjdą astronauci Feustel i Chamitoff.
Pobudka załogi promu Endeavour zaplanowana jest na godzinę 04:26 CEST. Większość załogi Stacji Kosmicznej obudzi się później.
W języku polskim dyskusja na temat misji STS-134 toczy się na Polskim Forum Astronautycznym.
O sposobach i programach do oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem.
