Odkryto ponad trzydzieści obcych światów

Badania przeprowadzone przez zespół naukowców z wykorzystaniem spektrografu HARPS (High Accurancy Radial Velocity Planet Searcher), umieszczonego w Europejskim Obserwatorium Południowym, pozwoliły na odkrycie 32 nowych egzoplanet o masach zawierających się w przedziale od pięciu mas Ziemi, do potężnych, gazowych gigantów o masie przekraczającej pięciokrotną masę Jowisza.

W ramach programu obserwowano około 2000 gwiazd przez okres pięciu lat. Większość odkrytych do tej pory planet, to obiekty bardzo duże – w dużej części jest to spowodowane zdolnościami obserwatoriów naziemnych. Jednakże nowe rozwiązania i techniki pozwalają na wykrywanie coraz mniejszych obiektów, o masach zbliżonych już do ziemskiej. Odkrycia dokonane przez obserwatorium ESO (mieszczący się w La Silla, Chile), wyposażone w 3,6 metrowy teleskop, pozwalają na zwiększenie znanej populacji małych planet aż o 30%.

Nie oznacza to oczywiście, że są to światy podobne do Ziemi – HARPS nie jest w stanie tego określić.

Konsekwencją odkryć jest potwierdzenie modeli, mówiących o tym, że gwiazdy o charakterystyce zbliżonej do Słońca, są bogate w planety o niskich masach – dane uzyskane w wyniku obserwacji wydają się wskazywać, że przynajmniej 40% wszystkich gwiazd tego typu posiada takie planety. Co ciekawe – odkryto również duże planety – gazowe giganty – wokół gwiazd o niskiej metaliczności (zawierających bardzo niewiele pierwiastków cięższych od wodoru i helu – głównych elementów, z których składa się gwiazda). Do tej pory uważano, że planety formują się w dyskach materii, bogatych w cięższe pierwiastki  – oczywistym jest, że wspomniane gwiazdy powstały z dysków o niskiej zawartości cięższych pierwiastków. Wnioskować można zatem, że planety – przynajmniej gazowe giganty – mogą powstawać nawet w tak stosunkowo niekorzystnych warunkach.

{youtube}Ccfw01c7yXg{/youtube}
Materiał podsumowujący odkrycie 32 nowych egzoplanet, credits: Space Fellowship

Obserwacje umożliwiły również wykrycie planet wokół czerwonych karłów (gwiazd o typie widmowym K lub M), które są mniejsze i chłodniejsze od Słońca. Podważa to istniejące teorie, tłumaczące powstawanie planet, które sugerują, że planety wokół takich gwiazd są niezwykle rzadkim zjawiskiem.

Jedną z ciekawostek jest odkrycie planety w układzie GJ 667C. Planeta ta, o masie sześciu mas Ziemi obiega gwiazdę o w odległości zaledwie 0.05 AU. Nie to czyni ją jednak wyjątkową. Planeta ta powstała w układzie potrójnym.

Poniżej załączamy listę (niepełną) nowo odkrytych obiektów^*:

1. BD-082823 b – o masie równej 0.045 MJ i okresie obiegu równym 5.6 dnia
2. BD-082823 c – o masie równiej 0.33 MJ i okresie obiegu równym 237.6 dnia
3. GJ 433 b – o masie równej 0.019 MJ i okresie obiegu równym około 7 dni
4. GJ 667C b – o masie równiej 0.018 MJ i okresie obiegu równym około 7 dni
5. GJ 676A b – o masie równiej 4 MJ i okresie obiegu równym w przybliżeniu 1000 dni
6. HD 103197 b – o masie równiej 0.1 MJ i okresie obiegu równym 47.8 dnia
7. HD 104067 b – o masie równiej 0.16 MJ i okresie obiegu równym 55.8 dnia
8. HD 125595 b – o masie równiej 0.045 MJ i okresie obiegu równym 9.67 dnia
9. HD 125612 c – o masie równiej 0.067 MJ i okresie obiegu równym 4.1547 dnia
10. HD 125612 d – o masie równiej 7.1 MJ i okresie obiegu równym 4613 dni
11. HD 148156 b – o masie równiej 0.91 MJ i okresie obiegu równym 1010 dni
12. HD 156411 b – o masie równiej 0.75 MJ i okresie obiegu równym 842 dni
13. HD 181720 b – o masie równiej 0.37 MJ i okresie obiegu równym 956 dni
14. HD 190984 b – o masie równiej 3.1 MJ i okresie obiegu równym 4885 dni
15. HD 215497 b – o masie równiej 0.017 MJ i okresie obiegu równym 3.93 dnia
16. HD 215497 c – o masie równiej 0.33MJ i okresie obiegu równym 567 dni
17. HD 28254 b – o masie równiej 1.16 MJ i okresie obiegu równym 1117 dni
18. HD 290327 b – o masie równiej 2.54 MJ i okresie obiegu równym 2443 dni
19. HD 43197 b – o masie równiej 0.6 MJ i okresie obiegu równym 327.8 dnia
20. HD 44219 b – o masie równiej 0.58 MJ i okresie obiegu równym 472 dni
21. HD 5388 b – o masie równiej 1.96 MJ i okresie obiegu równym 777 dni
22. HD 63765 b – o masie równiej 0.69 MJ i okresie obiegu równym 356 dni
23. HD 6718 b – o masie równiej 1.65 MJ i okresie obiegu równym 2496 dni
24. HD 8535 b – o masie równiej 0.63 MJ i okresie obiegu równym 1313 dni
25. HD 85390 b – o masie równiej 0.14 MJ i okresie obiegu równym 781 dni
26. HD 90156 b – o masie równiej 0.055 MJ i okresie obiegu równym 49.8 dnia
27. HD 9578 b – o masie równiej 0.62 MJ i okresie obiegu równym 494 dni
28. HIP 12961 b – o masie równej 0.47 MJ i okresie obiegu równym w przybliżeniu 57 dni
29. HIP 5158 b – o masie równej 1.3 MJ i okresie obiegu równym w przybliżeniu 344 dni
30. HIP 70849 b – o masie większej niż 5 MJ i okresie obiegu większym niż 3000 dni

Wokół niektórych gwiazd odkryto więcej niż jedną planetę, które można łatwo zidentyfikować na powyższej liście, gdzie ostatnia litera oznaczenia określa kolejność odkrtycia planety (począwszy od litery ‘b’). Odkrycia zwiększają liczbę znanych egzoplanet do ponad 400. W ramach programu HARPS wykryto ponad 75 z nich.

Źródło: Space.com

Więcej na temat badań egzoplanet można dowiedzieć się w wątku na forum Astronomia Amatorska.

^* dane uzyskane za pośrednictwem portalu Encyklopedia Pozasłonecznych Układów Planetarnych, prowadzonego przez Jean Schneider.