Siódmego grudnia 2002 roku udanym lądowaniem zakończyła się misja promu kosmicznego Endeavour. Było to ostatnie udane zakończenie misji wahadłowca przed tragicznym lotem promu Columbia.
Początek pierwszej dekady XXI wieku to czas szybkiej budowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Wówczas planowano zakończyć budowę tego kompleksu orbitalnego do około 2005 roku dzięki serii misji kosmicznych wahadłowców z kolejnymi elementami Stacji. Wszelkie loty wahadłowców do innych celów niż ISS miały “niższy” priorytet – za wyjątkiem misji naprawczych do teleskopu Hubble (HST). Dlatego też doszło do kilkukrotnego przełożenia misji STS-107, która nie miała dotrzeć do ISS.W 2002 roku tempo prowadzenia misji wahadłowców było dość duże. Pierwszą misją 2002 roku było STS-109 promu Columbia. Była to serwisowa wyprawa do HST. Po niej nastąpiły STS-110, STS-111, STS-112 i STS-113 – wszystkie do ISS, z kolejnymi modułami.
Ostatnią misją w 2002 roku była wyprawa promu Endeavour o oznaczeniu STS-113. Start tej misji nastąpił 23 listopada, a lądowanie – 7 grudnia. Prom Endeavour dostarczył na ISS ważny element kratownicy Stacji o oznaczeniu P1.
https://www.youtube.com/watch?v=2B8HZXg0R7k
Podsumowanie misji STS-113 / Credits – NASA
Wygląd ISS po odłączeniu promu Endeavour po misji STS-113 / Credits – NASA
Załoga misji STS-113 składała się z siedmiu astronautów, z czego startująca trójka pozostała na ISS. Za nich troje innych astronautów, w tym dwóch Rosjan, powróciło na Ziemię. W trakcie misji STS-113 wykonano także trzy spacery kosmiczne.
Z uwagi na niesprzyjające warunki pogodowe na Florydzie misja STS-113 została wydłużona do 7 grudnia 2002. Wreszcie, 7 grudnia, prom Endeavour zszedł z orbity i wylądował w Kennedy Space Center. Misja zakończyła się pełnym sukcesem.
Lądowanie promu Endeavour na Florydzie – koniec misji STS-113 / Credits – NASA
Na styczeń 2003 zaplanowano start kolejnej misji wahadłowców. Tym razem była to wielokrotnie opóźniana wyprawa STS-107 promu Columbia, która bez cumowania do ISS miała wykonać serie różnych badań naukowych na orbicie. W dalszej przyszłości misje takie jak STS-107 miały być przejęte w całości przez infrastrukturę laboratoryjną na pokładzie ISS, jednakże w 2003 roku na Stacji nie wykonywano jeszcze dużej ilości badań.
Misja STS-107 zakończyła się tragicznie w dniu 1 lutego 2003 – zginęło siedmiu astronautów a prom uległ zniszczeniu zaledwie na 16 minut przed lądowaniem. W kolejnych miesiącach badano przyczyny tej katastrofy i odtwarzano zapisany materiał z poprzednich misji, w tym STS-113. Przebieg tej misji nie wykazał nic podejrzanego, jednak podczas startu wcześniejszej misji (STS-112) doszło do oderwania sporego fragmentu pianki ze zbiornika wahadłowca. NASA zadecydowała jednak przed misją STS-113, częściowo z uwagi na napięty terminarz lotów, nie opóźniać lotów promów kosmicznych.
Gdyby Endeavour w misji STS-113 został uszkodzony w trakcie startu przez piankę ze zbiornika paliwa, wówczas z pewnością wykonano by szczegółowe inspekcje osłony termicznej tego promu. Wówczas możliwe by było także znaczne przedłużenie misji i “przeczekanie” astronautów na pokładzie ISS aż do czasu wyprawy ratunkowej. Na taki ratunek załoga misji STS-107 nie mogła liczyć.
Kolejna misja promu, STS-114, odbyła się w lipcu 2005 roku. Wówczas już było wiadomo, że era wahadłowców dobiega końca. Program został zakończony w lipcu 2011 roku (misja STS-135), wraz z dotarciem ostatnich amerykańskich modułów do ISS.
(NASA, PFA, W, QS)
