17 grudnia Sejm Rzeczpospolitej Polskiej jednogłośnie przyjął uchwałę ustanawiającą przyszły, 2011 rok, rokiem Jana Heweliusza. Jako że ten wielki uczony prowadził swoje badania w Gdańsku, właśnie to miasto stanie się sceną głównych uroczystości oraz wielu imprez towarzyszących obchodom 400-lecia urodzin tego gdańskiego astronoma.
Przyjęta uchwała, której treść przytaczamy poniżej, stanowi rozszerzenie decyzji ustanowionej przez Radę Miasta Gdańska na początku bieżącego roku. Celem obchodów jest ukazanie umiejętności oraz znaczenia osiągnięć Heweliusza dla współczesnej nauki, kultury oraz dziedzictwa narodowego.
UCHWAŁA Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ustanowienia roku 2011 Rokiem Jana Heweliusza Jan Heweliusz – astronom, ławnik i miejski rajca, piwowar i drukarz, malarz, podróżnik, „Gdańszczanin Tysiąclecia”, „polski Leonardo da Vinci”. Twórca prototypu zegara wahadłowego i wybitny badacz ciał niebieskich. Uważany za twórcę nowoczesnej selenografii. Na dachach swych trzech domów zbudował obserwatorium astronomiczne, które wyposażył we własnoręcznie skonstruowane znakomitej jakości teleskopy i przyrządy pomiarowe, czyniąc je ówcześnie najlepiej wyposażonym tego typu obiektem na świecie. Heweliusz był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli świata nauki XVII wieku. Jako pierwszy z obywateli Rzeczypospolitej został przyjęty w poczet członków słynnego Królewskiego Towarzystwa Naukowego w Londynie. Gdańskie Obserwatorium odwiedzali monarchowie: Jan Kazimierz, Maria Ludwika i Jan III Sobieski, zaś wsparcia finansowego, oprócz królów Polski, udzielał mu także Ludwik XIV. Był autorem ponad 20 wielkich dzieł, a wyniki swych studiów i obserwacji drukował w swojej własnej drukarni. Stworzył podwaliny współczesnej astronomii i na stałe wpisał się w historię światowej nauki. W 2011 roku przypada czterechsetna rocznica Jego urodzin. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza rok 2011 Rokiem Jana Heweliusza. |
Jan Heweliusz, niekiedy nazywany “polskim da Vincim”, do dnia dzisiejszego jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych Gdańszczan oraz z pewnością jednym z wybitnych umysłów swojej epoki. Jego badania, prowadzone z położonego w centrum miasta obserwatorium, stanowią fundamenty, które stały się podstawą przyszłych odkryć naukowych. Był również wynalazcą i konstruktorem, współcześnie znany jest jednak głównie dzięki swoim mapom Księżyca, choć w istocie jest to tylko niewielki wycinek osiągnięć tego gdańskiego uczonego. Zajmował się on bowiem również obserwacjami gwiazd i komet – między innymi ustanowił 11 nowych gwiazdozbiorów i wydał własny katalog gwiazd. Na podstawie obserwowanych przez siebie komet wysnuł wniosek, że obiegają one Słońce po bardzo zakrzywionych orbitach.
Jan Heweliusz był również ławnikiem i rajcą, zasłynął także jako browarnik.
Obchodom Roku Jana Heweliusza towarzyszyć będzie ogromna liczba atrakcji – od wystaw i koncertów, po wykłady i prezentacje. Wśród organizatorów znajdują się tak znamienite instytucje jak Polska Akademia Nauk, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, Polskie Towarzystwo Astronomiczne, Centrum Hewelianum i wiele innych. W obchodach oczywiście biorą udział także władze samorządowe Gdańska, na czele z Prezydentem Pawłem Adamowiczem.
Wydarzenia wspomogą również lokalne media i portale internetowe.
Od niemal trzech miesięcy wiadomo także, że jeden z dwóch planowanych satelitów konstelacji BRITE, które zostaną zbudowane w Polsce, nosić będzie nazwę Heweliusz. Start urządzenia odbędzie się prawdopodobnie w 2012 roku, będącym jednocześnie planowanym, choć niepotwierdzonym, rokiem polskiego wstąpienia do Europejskiej Agencji Kosmicznej. Tym samym ten wielki, gdański uczony stanie się patronem polskiego udziału w europejskich przedsięwzięciach kosmicznych.
Więcej na temat planowanych uroczystości można dowiedzieć się na stronach obchodów Roku Jana Heweliusza.
