Perseverance wykrywa potencjalne biosygnatury

Ważne odkrycie łazika Perseverance.

Łazik Mars 2020 Perseverance osiadł na powierzchni Czerwonej Planety 18 lutego 2021 roku. Skomplikowane lądowanie, składające się z kilku etapów, przebiegło prawidłowo – łazik znalazł się w wyznaczonym terenie na nie krateru Jezero, nieopodal dawnej delty rzeki. W czerwcu 2022 roku łazik dotarł do dawnej delty w tym kraterze.

Pod koniec 2023 roku łazik opuścił teren delty i wjechał w kanion, przez który niegdyś prawdopodobnie przepływała duża ilość wody. Kanion otrzymał nazwę “Neretva Vallis”. Ten kanion w swoim wnętrzu prawdopodobnie miał rzekę, która z kolei ukształtowała deltę w kraterze Jezero. Jest to bardzo ważne miejsce do badania przeszłości Marsa – “mokrej Czerwonej Planety”, na której być może także powstało i utrzymało się proste życie.

Wewnątrz “Neretva Vallis” znajduje się obszar nazwany “Bright Angel”. Już w sierpniu 2024 informowaliśmy o interesujących obserwacjach tworów zachowanych wewnątrz skały o nazwie “Cheyava Falls”. W tej skale zaobserwowano po raz pierwszy obecność “plamek” sugerujących, że w dawnej przeszłości w tych miejscach zachodziły reakcje chemiczne – być może takie, z których proste bakterie by mogły czerpać energię do życia. Ponadto skała “Cheyava Falls” zawiera wyraźne ślady obecności przepływu wody. Łazik Perseverance pobrał próbkę z tej skały (nazwana “Sapphire Canyon”), która w przyszłości powinna być sprowadzona na Ziemię w ramach misji Mars Sample Return*.

Nowa publikacja – silniejsze dowody na życie?

Nieco ponad rok po badaniach skały “Cheyava Falls” doszło do publikacji pracy naukowej pod tytułem “Redox-driven mineral and organic associations in Jezero Crater, Mars”. Publikacja nastąpiła na łamach prestiżowego czasopisma Nature (link do publikacji). Ta publikacja to szczegółowy opis geologiczny, petrograficzny oraz geochemiczny skał w regionie “Bright Angel”, w tym “Cheyava Falls”. W szczególności zbadano wspomniane “plamki”, które w obrazach w wysokiej rozdzielczości ślady minerałów takich jak (prawdopodobnie) wiwianit i greigit. Co więcej, obserwacje okolicznych skał wskazują, że procesy tworzące minerały zachodziły w niskich temperaturach, często w pobliżu aktywności bakteryjnej.

Łączna obecność tych minerałów oraz spodziewane reakcje chemiczne redukcji w obecności związków organicznych można uznać za ślady życia. Tego typu reakcje dostarczają energii dla procesów życiowych prostych bakterii.

Wyżej wymienione minerały mogą powstać bez obecności życia bakteryjnego, ale przy wyższych temperaturach. Tego nie zauważono w przypadku skał osadowych w regionie “Bright Angel”. Oznacza to, że bardzo trudno wyjaśnić (na podstawie obecnego stanu nauki) powstanie “plamek” bez udziału prostego życia bakteryjnego.

Co ciekawe, skały w regionie “Bright Angel” wydają się być jednymi z najmłodszych skał osadowych, jakie kiedykolwiek zbadano na Czerwonej Planecie. Choć wiek nie został oszacowany, skały są młodsze od innych skał osadowych, jakie zbadały łaziki Curiosity i Perseverance. Dotychczas zakładano, że życie na Marsie – jeśli kiedykolwiek powstało – skryte jest w jeszcze starszych skałach i osadach. Tymczasem obecność potencjalnych biosygnatur w młodszych skałach osadowych może sugerować, że życie na Czerwonej Planecie utrzymywało się dłużej.

Spojrzenie w przeszłość – ALH84001

NASA i w ogóle środowiska naukowe dość powściągliwie interpretują wyniki ze skały “Cheyava Falls” i regionu “Bright Angel”. Ma to częściowy związek z marsjańskim meteorytem ALH84001. W 1996 roku NASA ogłosiła wykrycie śladów życia w tym meteorycie. W ciągu kolejnych kilkunastu lat seria publikacji naukowych zaprzeczyła temu odkryciu – okazało się, że wiele procesów abiotycznych potrafi wytworzyć podobne struktury. Niemniej jednak ALH84001 stała się katalizatorem do szybszego rozwoju astrobiologii.

* Niestety nie jest pewne, czy misja Mars Sample Return zostanie przeprowadzona, m.in. z uwagi na planowane znaczne cięcia budżetu NASA.

Polecamy wątek na Polskim Forum Astronautycznym dotyczący misji Mars 2020.

(NASA)