Dzień do startu!
Na 10 czerwca wyznaczono start misji Axiom-4, w której bierze udział Sławosz Uznański-Wiśniewski.Aktualizacja (11 czerwca 2025, godzina 08:40 CEST) – start został wstrzymany z uwagi na drobny problem techniczny z rakietą nośną. Nowej daty startu jeszcze nie podano.
Aktualizacja (9 czerwca 2025, godzina 17:55 CEST) – start został opóźniony o 24 godziny z uwagi na silny wiatr na Florydzie.
Celem misji Axiom-4 (AX-4) jest pobyt na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Misja ma potrwać około 14 dni. Skład misji AX-4 jest bardzo międzynarodowy: oprócz weteranki lotów na ISS w misji wezmą udział astronauci z Polski, Węgier i Indii. Dla tych trzech państw są to dopiero drugie loty ich obywateli w kosmos*.
Start (stan na 10 czerwca) planowany jest na 11 czerwca 2025 na godzinę 14:22 CEST. W tym locie zostanie wykorzystana rakieta Falcon 9 (numer pierwszego stopnia B1094.2 – drugi start) i kapsuła Dragon (oznaczenie C213). Co ciekawe, kapsuła Dragon zostanie w tej misji wykorzystana po raz pierwszy, co oznacza, że załoga misji AX-4 prawdopodobnie nada nazwę tej kapsule w trakcie lotu.
W dniu 7 czerwca rakieta Falcon 9 (wraz z zainstalowaną kapsułą Dragon na szczycie) została ustawiona w pozycji wertykalnej na wyrzutni LC-39A. Dzień później wykonano ostatni trening załogi AX-4 związany z wejściem do kapsuły Dragon – już na wyrzutni LC-39A.
Skład misji AX-4 jest następujący:
- Peggy Whitson (USA) – dowódczyni misji,
- Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) – specjalista misji,
- Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot misji,
- Tibor Kapu (Węgry) – specjalista misji.
Start misji AX-4 nastąpi z wyrzutni LC-39A na Florydzie. Jest to wyrzutnia startowa o wyjątkowej historii. To właśnie z LC-39A wystartowały prawie wszystkie misje programu Apollo, w tym Apollo 11 – pierwsze lądowanie człowieka na Księżycu. Z wyrzutni LC-39A osiemdziesiąt dwa razy wystartowały misje wahadłowców. W 2018 roku po raz pierwszy z LC-39A wystartowała rakieta Falcon Heavy, a w 2020 roku pierwsza misja załogowa pojazdu Dragon (SpX-DM2) także wystartowała z tej wyrzutni.
Naukowy sprint AX-4
Choć misja AX-4 ma trwać znacznie krócej niż typowe loty na ISS, nie oznacza to jednak, że zwrot naukowy będzie niewielki. Wręcz przeciwnie – każdy z uczestników tej dwutygodniowej misji będzie wykonywać szereg ważnych eksperymentów i badań.
Dla Indii lot AX-4 jest ważny, gdyż Shubhanshu Shukla uczestniczy w programie statku załogowego Gaganyaan. Docelowo Indie zamierzają umieścić swoją stację załogową na orbicie (do 2035 roku) a nawet planują wykonać załogową misję księżycową (około 2040 roku).
Z kolei polski astronauta (nazwa misji to IGNIS) na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) wykona 13 eksperymentów technologicznych i naukowych. Ponadto, zaplanowano szereg eksperymentów i szkoleń o charakterze edukacyjnym.
Polskie akcenty w misji AX-4
Polska część misji AX-4 nosi nazwę IGNIS. Oprócz aspektów naukowych, technologicznych i edukacyjnych w ramach IGNIS na ISS zawita więcej akcentów z Polski. W ramach misji IGNIS na ISS zagoszczą „klasyki” polskiej kuchni m.in.: zupa pomidorowa, pierogi, leczo z kaszą gryczaną i jabłka z kruszonką – inspirowane szarlotką. Ponadto, zabranych zostanie kilka symbolicznych elementów związanych z Polską: m.in. flaga naszego państwa, sól z Wieliczki, bursztyn z Gdańska, pamiątki związane z Marią Skłodowską-Curie, dwa wiersze Wisławy Szymborskiej czy diagram skopiowany z „De revolutionibus” Mikołaja Kopernika. Pełną listę można przeczytać na stronie Polskiej Agencji Kosmicznej.
Representing Poland, meet #Ax4 Mission Specialist Sławosz Uznański-Wiśniewski. @astro_slawosz @esa @POLSA_GOV_PL @MRiTGOVPL pic.twitter.com/NCwqbwnaU3
— Axiom Space (@Axiom_Space) June 8, 2025
Nazwa IGNIS została przedstawiona w grudniu 2024. Logo misji IGNIS ma “podwójną” drugą literę I, która symbolizuje Międzynarodową Stację Kosmiczną. Pięć gwiazdek symbolizuje gwiazdozbiór Tarczy Sobieskiego – jeden z gwiazdozbiorów letniego nocnego nieba. Pod nazwą IGNIS znajduje się zarys gór Polski, ale także nawiązuje do długiej drogi rozwoju naszego państwa w ostatnich dekadach. Wreszcie, na dole logo mamy orła i płomienie.
Misja IGNIS jest drugą wyprawą Europejczyka, w której pośredniczy ESA. Pierwszą była AX-3 z początku 2024 roku, w której uczestniczył szwedzki astronauta rezerwowy Marcus Wandt. Co ciekawe, w tamtym locie uczestniczył także astronauta z Włoch (pilot wojskowy), który nie został wybrany do korpusu astronautów ESA.
Misja AX-4 jest komentowana w wątku na Polskim Forum Astronautycznym.
* Pierwsze loty kosmonautów z Polski, Węgier i Indii nastąpiły w 1978 (Mirosław Hermaszewski), 1980 (Bertalan Farkas) i 1984 (Rakesh Sharma) roku, w ramach radzieckiego programu Interkosmos. Warto tu jednak dodać, że obywatel USA z węgierskim pochodzeniem – Charles Simonyi – wykonał dwa prywatnie finansowane loty na ISS w 2007 i 2009 roku.
(PFA, A-S)
