Wielka Czerwona Plama – dane z Juno

2

Dzięki danym z orbitera Juno udało się poszerzyć wiedzę na temat Wielkiej Czerwonej Plamy Jowisza.

Wielka Czerwona Plama (WCP) to największy huragan w Układzie Słonecznym. WCP istnieje już przynajmniej od początku XIX wieku, choć niektóre dawne zapiski astronomiczne sugerują, że ten huragan był mocno rozbudowany nawet w XVII wieku.

Misja Juno (Jupiter Near-polar Orbiter) jest drugą sondą w historii, która weszła na orbitę największej planety naszego Układu Słonecznego. Start z Ziemi nastąpił w 2011 roku, zaś po trwającym pięć lat locie, w 2016 Juno weszła na orbitę Jowisza. Juno krąży po eliptycznej orbicie polarnej wokół Jowisza, zbliżając się raz na 53 dni do szczytów chmur tego gazowego giganta. Podczas każdego z przelotów minimalna wysokość nad chmurami wynosi zaledwie kilka tysięcy kilometrów.

W lipcu tego roku sonda Juno wykonała przelot nad WCP.  Sonda wówczas przeleciała ponad centralną częścią tej formacji na wysokości około 9000 kilometrów. W trakcie przelotu wszystkie instrumenty badawcze sondy prowadziły obserwacje, poszerzając naszą wiedzę o tym huraganie. Wyniki z przelotu, wzbogacone o obserwacje z dalszych odległości, przedstawiono w grudniu 2012 roku.

Przede wszystkim udało się określić jak głęboko sięga WCP w atmosferę Jowisza. Pomiary z Juno wykazały, że “grubość” WCP to około 300 kilometrów. Pomiar grubości wykonano za pomocą instrumentu Microwave Radiometer (MWR) sondy Juno. Poniższe animacja przedstawia strukturę wewnętrzną WCP. Animacja powstała z danych z sondy Juno.

Struktura wewnętrzna WCP / Credits – NASA

Przyszłość WCP jest zagadką dla naukowców. Od lat 30. poprzedniego wieku astronomowie raportują kurczenie się WCP. Pod koniec XIX wieku średnica tego huraganu sięgały 41 tysięcy kilometrów w najszerszym przekroju. W 1979 roku było to „zaledwie” 23 tysiące kilometrów. Półtorej dekady później, w 1995 roku, kosmiczny teleskop Hubble (HST) zmierzył średnicę WCP – było to już 21 tysięcy kilometrów. Pod koniec zeszłej dekady, w 2009 roku, średnica WCP wynosiła tylko 18 tysięcy kilometrów. W 2014 roku średnica WCP wyniosła zaledwie 16,5 tysiąca kilometrów. Jak na razie nie jest znany mechanizm ani przyczyny kurczenia się WCP. Nie wiadomo też, czy to kurczenie się nie zatrzyma. Dlatego też pomiary z sondy Juno mają duże znaczenie, gdyż obserwacje WCP z bliska są wciąż bardzo rzadkie.
Ponadto, sonda Juno wykryła także nowy pas radiacji wokół Jowisza. Ten pas radiacyjny jest bardzo blisko szczytów chmur i w okolicach pasa równikowego tej planety. Odkrycie zostało wykonane za pomocą instrumentu Jupiter Energetic Particle Detector Instrument (JEDI).
Następny, już dziewiąty przelot nad chmurami zostanie wykonany przez sondę Juno już 16 grudnia. Aktualnie misja jest planowana do lipca 2018, do dwunastu przelotów nad Jowiszem.
(NASA)

2 komentarze