1 czerwca w Warszawie odbyło się spotkanie wysokiego szczebla przedstawicieli ESA i polskiego rządu.

Prezentacja śródokresowego raportu ESA/Polska, to cel spotkania z udziałem wicepremiera, ministra gospodarki Janusza Piechocińskiego, dyrektora generalnego Europejskiej Agencji Kosmicznej Jeana-Jacques’a Dordaina oraz podsekretarz stanu w MG Grażyny Henclewskiej, które odbyło się 1 czerwca 2015 r. w Warszawie. Przedstawiciele polskiego rządu i ESA podkreślali, że od momentu przystąpienia Polski do ESA w 2012 r. wzrósł potencjał polskiego sektora kosmicznego.

Przedstawiciele ESA, Ministerstwa Gospodarki i Komisji Europejskiej omówili korzyści, jakie przynosi podmiotom z sektora kosmicznego członkostwo Polski w ESA. Tematem rozmów była także aktywność naszego kraju w programach ESA i podejmowanych przez Agencję działaniach.

Wystąpienie wiceminister gospodarki Grażyny Henclewskiej na prezentacji śródokresowego raportu ESA/Polska, z udziałem wicepremiera, ministra gospodarki Janusza Piechocińskiego, dyrektora generalnego Europejskiej Agencji Kosmicznej Jeana-Jacques’a Dordaina, Daniela Calleja y Crespo, dyrektora generalny wydziału ds. rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP Komisji Europejskiej, oraz prof. Johann-Dietrich Wörner, prezesa zarządu German Aerospace Center (DLR), który od 1 lipca 2015 r. przejmie funkcję dyrektora generalnego ESA. Spotkanie odbyło się 1 czerwca 2015 r. w Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. / Credit: Ministerstwo Gospodarki RP

Wystąpienie wiceminister gospodarki Grażyny Henclewskiej na prezentacji śródokresowego raportu ESA/Polska, z udziałem wicepremiera, ministra gospodarki Janusza Piechocińskiego, dyrektora generalnego Europejskiej Agencji Kosmicznej Jeana-Jacques’a Dordaina, Daniela Calleja y Crespo, dyrektora generalny wydziału ds. rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP Komisji Europejskiej, oraz prof. Johann-Dietrich Wörner, prezesa zarządu German Aerospace Center (DLR), który od 1 lipca 2015 r. przejmie funkcję dyrektora generalnego ESA. Spotkanie odbyło się 1 czerwca 2015 r. w Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. / Credit: Ministerstwo Gospodarki RP

Polska stała się 20. państwem członkowskim ESA 19 listopada 2012 r. Obecni w Warszawie eksperci ocenili nie tylko postępy poczynione podczas fazy przejściowej przystąpienia do ESA, ale także wskazali perspektywy i rekomendacje, zaprezentowane w raporcie śródokresowym, opracowanym w maju 2015 r. W spotkaniu wysokiego szczebla wziął również udział Daniel Calleja y Crespo, dyrektor generalny wydziału ds. rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP Komisji Europejskiej, oraz prof. Johann-Dietrich Wörner, prezes zarządu German Aerospace Center (DLR), który od 1 lipca 2015 r. przejmie funkcję dyrektora generalnego ESA.

Wzrost konkurencyjności polskiego przemysłu

W głównych konkluzjach raportu wskazano, że wzrasta konkurencyjność polskiego przemysłu (zwłaszcza w sektorze usług opartych na wykorzystywaniu technik satelitarnych) oraz jego zaangażowanie w rozwój nowoczesnych technologii kosmicznych. Już na obecnym etapie można zakładać, że z dużym prawdopodobieństwem zostanie zrealizowany wskaźnik zwrotu geograficznego – zarówno w przypadku programów obowiązkowych, jak i opcjonalnych.

Polska i ESA

W 2008 roku Polska otrzymała status Państwa Współpracującego z ESA (PECS). Dało to szansę polskim instytutom, uczelniom oraz przedsiębiorstwom na uczestnictwo w programach i działaniach ESA poprzez udział w czynnościach przygotowawczych w obszarze technologii i nauki. Obecnie Polska uczestniczy w programach obowiązkowych i opcjonalnych ESA. Od momentu akcesji jest objęta programem przejściowym (Polish Industry Incentive Scheme, PIIS), mającym za zadanie bezpośrednie wsparcie polskiego przemysłu przez 5 lat. Celem PIIS jest przystosowanie polskiego przemysłu do realizacji działań i spełnienia wymogów ESA.

Ustalenia i rekomendacje ESA są pogrupowane w sześciu obszarach tematycznych, tj. wspieranie współpracy nauki i biznesu (1), wsparcie inwestycji w sektor kosmiczny (2), przedłużenie Programu Wsparcia dla Polskiego Przemysłu (Polish Industry Incentive Scheme – PLIIS) (3), sektor oparty na technikach satelitarnych (4), szkolenia podmiotów biorących udział w przetargach ESA (5) zaangażowanie instytucji publicznych w politykę kosmiczną (6).

Pierwsze ustalenie i rekomendacja – współpraca nauki i biznesu

Znakomita baza wiedzy akademickiej w Polsce będzie w przyszłości punktem wyjścia
do tworzenia konkurencyjnych firm sektora kosmicznego. Obecnie brak jest natomiast tradycji przemysłowych w obszarze sektora kosmicznego. Ponadto, poziom zachęt dla prywatnych inwestycji w tym sektorze jest nadal ograniczony. Ośrodki akademickie dysponują doświadczeniem w zakresie rozwijania oprzyrządowania badawczego bądź też jego komponentów (wliczając w to w szczególności przyrządy optyczne), natomiast
w ramach programów ESA nie wykazano jak do tej pory dostępności technologii platform statków kosmicznych ani technologii mikrofalowych. Trwają wysiłki na rzecz zainteresowania tymi zagadnieniami polskich podmiotów posiadających odpowiedni potencjał.

Rekomendacja #1: Wzmocnienie przynoszącej obopólne korzyści współpracy pomiędzy biznesem i nauką, opartej na silnej sieci ośrodków akademickich. Należy przy tym zapewnić zachowanie właściwej równowagi pomiędzy instytucjami akademickimi a przemysłem Równie ważne jest wskazanie istotnej roli kierunków naukowych i inżynierskich na uczelniach wyższych powiązanych z tematyką kosmiczną.

Drugie ustalenie i rekomendacja – wsparcie inwestycji w sektor kosmiczny

Uzyskanie maksymalnych korzyści z członkostwa Polski w ESA zależy od zwiększenia nakładów prywatnych na rozwój współpracy z sektorem naukowym. Szczególny potencjał mają w tym zakresie firmy z sektora obronnego, IT i lotniczego, które w swoich strategiach powinny uwzględniać rozwój technologii kosmicznych. Umożliwi to w dalszej perspektywie stworzenie swoistego skupiska firm i podwykonawców wokół liderów konkretnych projektów.

Rekomendacja #2 Należy zachęcać firmy z sektorów niepowiązanych bezpośrednio z tematyką kosmiczną do angażowania się w ten obszar oraz wspierać inwestycje polskich podmiotów w rozwój działalności kosmicznej. Pomocna w tym zakresie mogłaby być Krajowa Strategia Kosmiczna, zawierająca mierzalne cele i długoterminowe plany wydatków na sektor kosmiczny.

Trzecie ustalenie i rekomendacja – przedłużenie Programu Wsparcia dla Polskiego Przemysłu (Polish Industry Incentive Scheme – PLIIS)

ESA wskazuje, że polskie firmy aktywnie uczestniczą w otwartych przetargach, kierowanych do wszystkich uczestników rynku poprzez portal EMITS. Wyjątkowo dobre rezultaty osiągnięto w programach Sentinel i Exomars, a także misji Proba-3. Duże nadzieje wiązane są z propozycjami polskiego sektora zgłoszonymi w programie Meteorological Operational Satellite Programme (MetOp).

Niemniej jednak, kalendarz przygotowań do średnich (wybór podwykonawców zazwyczaj raz na trzy lata) i dużych misji (wybór podwykonawców zazwyczaj raz na pięć lat) ESA w opcjonalnym programie obserwacji Ziemi oraz obowiązkowym programie naukowym nie był dostosowany do procesu akcesji Polski do Konwencji ESA. Takie zaplanowanie terminów nie dało polskim podmiotom wystarczających możliwości udziału w przetargach na duże projekty ESA. Siedmioletni okres Programu Wsparcia Polskiego Przemysłu pozwoliłby na zrekompensowanie niekorzystnego ułożenia terminów wyborów podwykonawców dla programów ESA.

Rekomendacja #3: Program PLIIS powinien koncentrować się na:

  • wspieraniu tworzenia powiązań kooperacyjnych i udziału polskich firm
    w międzynarodowych konsorcjach;
  • rozwoju wysoko zaawansowanych technologii kosmicznych i budowy elementów tzw. flight hardware, dalszym wsparciu B+R w zakresie rozbudowy technologii kosmicznych dot. budowy satelitów;
  • wzroście poziomu gotowości technologicznej oraz przygotowaniom do tzw. małych misji; wsparciu czynności przygotowawczych, które mają na celu rozwój kompetencji zasobów ludzkich, certyfikację rozwiązań i procesów oraz
  • rozwoju łańcucha dostaw.
Czwarte ustalenie i rekomendacja – sektor oparty na technikach satelitarnych

Polski przemysł wykorzystujący techniki satelitarne jest już na tyle zaawansowany, aby móc prowadzić stałą działalność gospodarczą oraz wygrywać przetargi organizowane przez ESA. Polskie podmioty oferujące usługi oparte o dane satelitarne w większości są odpowiednio przygotowane do odnoszenia sukcesów w ramach projektów ESA bez wsparcia ze strony PLIIS. Jednakże, w przypadku projektów dotyczących rozwoju aplikacji satelitarnych, ich wpływ na długoterminową realizację założeń dotyczących zwrotu geograficznego jest mniejszy.

Rekomendacja #4: Należy zapewnić dalsze wsparcie dla przemysłu i usług opartych na danych satelitarnych oraz zagwarantować wzrost krajowych nakładów na ten sektor (wliczając w to większe zaangażowanie uczestnictwa polskich podmiotach w adekwatnych programach ESA).

Piąte ustalenie i rekomendacja – przygotowanie podmiotów do udziału
w przetargach ESA

W odniesieniu sukcesu przez polskie podmioty w konkursach kluczowe znaczenie ma wiedza przedsiębiorców na temat misji kosmicznych organizowanych przez ESA, rynku w sektorze kosmicznym w zakresie infrastruktury satelitarnej oraz praktyk zamówień publicznych dotyczących tego rodzaju misji. Bardzo ważne jest praktyczne zrozumienie zasad i procedur administracyjno-technicznych ESA, w których szczegółowo określone są warunki uczestnictwa w przetargach.

Rekomendacja #5: Należy opracować i realizować specjalne szkolenia poświęcone postępowaniom przetargowym oraz założeniom polityki dotyczącej misji ESA (szkolenia powinny objąć zarówno pracowników administracji, jak i przedsiębiorstwa branży kosmicznej). Niezbędne jest zapewnienie dostępu do informacji na temat rynku w odniesieniu do poszczególnych sektorów segmentu kosmicznego, co pozwoliłoby polskim firmom na zdobycie lepszego rozeznania na temat rynku, konkurencji oraz potencjalnych partnerów. Polski przemysł skorzystałby na szerszym dostępie do informacji o rynku, konkurencyjnych podmiotach i potencjalnych partnerach. Ponadto w planach są dodatkowe szkolenia poświęcone zapewnieniu jakości oraz audytowaniu kosztów szacowaniu polskich przedsiębiorstw i środowisk akademickich.

Szóste ustalenie i rekomendacja – zaangażowanie instytucji publicznych
w politykę kosmiczną

W krajach o dużym potencjale rozwoju sektora kosmicznego ważne jest stworzenie zaplecza w postaci instytucji wykonawczej koordynującej wdrażanie polityki kosmicznej, ponoszącej odpowiedzialność za sektor kosmiczny, a także będącej głównym partnerem ESA.

Rekomendacja #6: ESA dostrzega znaczenie doprowadzenia do pełnej operacyjności Polskiej Agencji Kosmicznej, jako jednostki wykonawczej zapewniającej przepływ informacji, komunikację i wsparcie podmiotów z sektora kosmicznego.

(MG)

Comments are closed.