Należąca do ESA sonda kosmiczna Planck dostarczyła pierwszego zdjęcia, będącego rezultatem przeglądu całego nieba w zakresie mikrofalowym. Zarejestrowany obraz przedstawia jasny dysk Drogi mlecznej oraz – po raz pierwszy uchwycone z taką liczbą szczegółów – obszary chłodnego pyłu, znajdujące się “ponad” oraz “pod” naszą galaktyką, widoczne pod postacią biało-niebieskich “chmur”.
Podstawowym zadaniem misji Planck jest jednak przeprowadzenie badań światła pochodzącego z najwcześniejszego okresu istnienia Wszechświata – mikrofalowego promieniowania tła, choć pełny przegląd nieba również umożliwia badanie innych obiektów – w szczególności znajdujące się w naszej galaktyce rejony gwiazdotwórcze, w których gwiazdy dopiero się formują lub powoli zbliżają się do etapu zainicjowania reakcji termojądrowych.
To reliktowe promieniowanie (CBR) przejawia się jako delikatna sieć, widoczna u góry i na dole zdjęcia, będąca tłem dla dysku Drogi Mlecznej. W pewnym sensie jest to najbardziej kontrastowy obraz jaki można sobie wyobrazić – emisja mikrofalowa z naszej galaktyki przedstawia zjawiska zachodzące w niej obecnie, podczas gdy głębokie tło mikrofalowe jest poświatą znacznie starszą, niemal tak starą jak cały Wszechświat, liczącą sobie około 13.7 miliarda lat.
CBR stanowi świadectwo rozkładu materii na wczesnym etapie istnienia Wszechświata, zanim uformowały się w nim galaktyki, a nawet pierwsze gwiazdy. Jej analiza pozwala na wnioskowanie o procesach, które doprowadziły do powstania obiektów, które obserwujemy obecnie – w szczególności istotne są tutaj bardzo niewielkie różnice w rozkładzie temperatury i gęstości tej pierwotnej materii, oznaczone na obrazie przez różnicę w kolorach. Stanowią one pierwszy namacalny dowód na niejednorodności, które w toku ewolucji Wszechświata przerodziły się w skupiska galaktyk, obserwowane obecnie.
Aby uzyskać pełny obraz promieniowania reliktowego konieczne będzie jednak uprzednie usunięcie emisji mikrofalowej, pochodzącej z Drogi Mlecznej.
Po zakończeniu misji, dane z satelity Planck dostarczą najbardziej precyzyjnego rozkładu CBR uzyskanego do tej pory. Naukowcy mają nadzieję, że pozwoli to na zaobserwowanie sygnatury świadczącej o ‘inflacji’ Wszechświata – okresu, przypadającego tuż po Wielkim Wybuchu, w trakcie którego błyskawicznie zwiększył on swoje rozmiary.
Źródło: ESA
