Satelita Swift w kwietniu zarejestrował rozbłysk gamma, który na podstawie naziemnych obserwacji został uznany za najodleglejszy z dotychczas odkrytych obiektów we Wszechświecie.
Rozbłysk GRB 090423 został wykryty przez teleskop BAT 23 kwietnia. Trwał 10 sekund i charakteryzował się umiarkowaną jasnością. Następnie miejsce w którym wystąpił rozbłysk było obserwowane za pomocą teleskopu ultrafioletu i światła widzianego UVOT oraz teleskopu rentgenowskiego XRT. W zakresie rentgenowskim udało się zaobserwować poświatę rozbłysku. Nie zarejestrowano natomiast żadnej emisji optycznej.
Obserwowana poświata rozbłysku powstaje, gdy nowo uformowana podczas eksplozji masywnej gwiazdy czarna dziura powoduje powstanie dżetów. Zderzają się one następnie z gazem wcześniej wyrzuconym przez gwiazdę.
Brak emisji optycznej sugerował, że rozbłysk był bardzo odległy. Światom widzialne z powodu przesunięcia ku czerwieni zostało przekształcone w podczerwień. Promieniowanie ultrafioletowe powinno zostać przesunięte w zakres widzialny, ale zostało ono pochłonięte przez chmury wodoru. Te ostatnie były gęstsze w odległej przeszłości.
3 godziny po rozbłysku poświata podczerwona została zaobserwowana za pomocą United Kingdom Infrared Telescope na Mauna Kea na Hawajach. Obserwacje w podczerwieni w przypadku błysków gamma dostarczają większości informacji na temat eksplodującej gwiazdy i jej otoczenia. Za pomocą teleskopu Gemini North również na Mauna Kea wykonane zostały zdjęcia poświaty rozbłysku w podczerwieni. Źródło zostało odnalezione na obrazach uzyskanych w zakresie fal długich, ale nie występowało na obrazach uzyskanych w zakresie fal krótszych (przy 1 mikronie). Sugerowało to przesunięcie ku czerwieni odpowiadające odległości 13 miliardów lat świetlnych.
Z powodu bardzo wysokiej odległości poświata była następnie obserwowana za pomocą innych teleskopów. Za pomocą Galileo National Telescope w La Palma na Wyspach kanaryjskich przesunięcie ku czerwieni zostało wyznaczone na 8.2. Prawie równoległe obserwacje zostały wykonane za pomocą należącego do ESO Very Large Telescopes w Cerro Parana w Chile. Uzyskano ten sam wynik. Przesunięcie odpowiadało odległości 13.035 miliarda lat świetlnych. Tym samym rozbłysk ten nastąpił w czasie gdy Wszechświat miał tylko 630 milionów lat. Został wytworzony przez gwiazdę z jednej z pierwszych powstałych generacji. Poprzedni rekordowo odległy rozbłysk – GRB 090423 charakteryzował się przesunięciem ku czerwieni 6.7 i był położony o 190 milionów lat świetlnych bliżej obserwatora.
Źródło:
NASA
