Statystyki misji Axiom-4

Podsumowanie i podstawowe statystyki misji Axiom-4.

Redakcja serwisu Kosmonauta.net serdecznie dziękuje Panu Maciejowi Stołowskiemu za przesłany artykuł.

W artykule wszędzie podano czas UTC. Czas CEST, który podczas misji obowiązywał w Polsce to UTC + 2h = CEST).

W dniu 15 maja 2025 przed misją załoga zaczęła być poddawana kwarantannie wraz z najbliższymi współpracownikami, aby nie zainfekować załogi przebywającej na pokładzie ISS. Misja pierwotnie miała się rozpocząć 29 maja 2025 o godzinie 17:03 UTC (wszędzie czas oznacza UTC + 2h = CEST). Co ciekawe, inne źródła podają, że kwarantanna rozpoczęła się około 25 maja.

7 czerwca 2025 na stanowisku startowym LC-39A w KSC została umieszczona rakieta Falcon-9R (pierwszy stopień B1094.2) z wraz z załogowym statkiem kosmicznym Dragon do misji Axiom-4.

8 czerwca 2025 wykonano test statyczny silników pierwszego stopnia oraz

(Terminal Countdown Demonstration Test). Podczas testu stwierdzono wyciek ciekłego tlenu ze zbiornika pierwszego stopnia rakiety nośnej.

9 czerwca 2025 z powodu złej pogody w miejscu wodowania awaryjnego start został opóźniony o dobę.

10 czerwca 2025 start został przełożony z powodu przecieku tlenu w rakiecie Falcon-9R, początkowo na nie wcześniej, niż 13.06.2025 o 11:12. Powodem było danie technikom więcej czasu na usunięcie usterki. Jak wykazała przeprowadzona inspekcja, doszło do pęknięcia spawu w jednym z przewodów ciekłego tlenu. Pęknięcie to pozostało niezauważone, mimo że stopień został przecież poddany recyklingowi i odnowiony.

12 czerwca 2025 okazało się, że w związku z uszczelnieniem modułu rosyjskiego segmentu ISS – Zwiezda po stwierdzeniu w nim kolejnej ucieczki powietrza, konieczne jest przetestowanie jego hermetyczności.

13 czerwca 2025 podano, że moduł Zwiezda jest szczelny.

14 czerwca 2025 start przełożono na 19 czerwca 2025 o 08:53.

18 czerwca 2025 start przełożono na 22.06.2025 o 07:42.

19 czerwca 2025 start przełożono na “nie wcześniej niż czerwiec 2025”.

23 czerwca 2025 start oficjalnie wyznaczono na 25.06.2025 o 06:31:51.

24 czerwca 2025 wykonano korektę godziny startu najpierw na 06:31:52, a potem na 06:31:53.

W środę 25 czerwca 2025 o 06:31:53 nastąpił start. Po 7 minutach i 22 sekundach od startu pierwszy człon rakiety Falcon wylądował na LZ-1. Tego dnia także nadano imię temu egzemplarzowi kapsuły – imię “Grace”.

26 czerwca 2025 o 10:31:47 nastąpiło połączenie z ISS. O godzinie 12:14 po sprawdzeniu szczelności węzłów połączeniowych załogi otworzyły włazy między statkiem kosmicznym SpaceX Dragon a portem modułu Harmony skierowanym w stronę kosmosu.

Załoga Axiom-4 wkroczyła w kolejności funkcji w załodze statku: najpierw dowódczyni P. Whitson, pilot «Shux» Shukla, specjaliści misji «Suave» Uznański-Wiśniewski i «Tibi» Kapu. Przybyła załoga została powitana na pokładzie Stacji przez całą załogę 73. Ekspedycji na ISS, którą aktualnie dowodzi japoński astronauta Takuya Onishi i składa się po trzech kosmonautów Roskosmosu: Siergiej Nikołajewicz Ryżykow, Aleksiej Witaljewicz Zubrickij, Kiriłł Aleksandrowicz Pieskow oraz dwóch astronautek NASA Anne Charlotte McClain i Nichole Stilwell “Vapor” Ayers oraz astronauty NASA Jonathan Yong “Jonny” Kim.

Po raz pierwszy podczas pobytu na ISS załogi wizytującej odbyło się odłączenie i deorbitacja rosyjskiego statku towarowego Progress MS-29 oraz start i połączenie z ISS nowego statku towarowego Progress MS-31, który na swoim pokładzie przywiózł 2625 kg ładunku, w tym 1205 kg ładunku suchego dla załogi misji ISS-73, 950 kg paliwa, 420 kg wody pitnej i 50 kg azotu do uzupełnienia atmosfery ISS.

W trakcie misji Axiom-4 łącznie siedem razy zaprezentowaliśmy stan postępu prac:

• Do 29 czerwca 2025 stan zaawansowania prac polskich eksperymentów oceniono na 21,6%.
• Do 1 lipca 2025 stan zaawansowania prac nad polskimi eksperymentami oceniono na 36,8%.
• Do 3 lipca 2025 stan zaawansowania prac nad polskimi eksperymentami oceniono na 52,9% – pomimo jednego dnia wolnego od prac na pokładzie ISS!
• Do 5 lipca 2025 stan zaawansowania prac został oceniony na 72,9%.
• Do 7 lipca 2025 stan zaawansowania prac został oceniony na 82,6%.
• Do 9 lipca 2025 stan zaawansowania prac został oceniony na 87% (z uwagi na drugi dzień wolny od prac na ISS).
• Do 11 lipca 2025 stan zaawansowania prac został oceniony na 95,8%.

Oficjalne pożegnanie załóg nastąpiło 13 lipca 2025 roku. Tego dnia także zakończyły się także prace na pokładzie ISS.

14 lipca 2025 o 9:07 zamknięto włazy pomiędzy ISS a Smokiem, o 11:15 nastąpiło jego odłączenie od ISS. Statek Grace był w połączeniu z ISS przez 18 dni i 47 minut. W tym czasie wykonano 288 obiegów Ziemi.

Eksperymenty misji Axiom-4

Na pokładzie stacji wykonano ponad 60 eksperymentów, z czego program ESA Ignis Polaka zawierał 13 eksperymentów. Eksperymenty Polaka na ISS to:

1. Immune Multiomics – badanie wpływu środowiska kosmicznego (m.in. promieniowania, mikrograwitacji i zmian w grawitacji podczas lotu) na ekspresję genów i metylację DNA w jednojądrzastych komórkach krwi, które są kluczowe dla układu odpornościowego człowieka.
2. Yeast TardigradeGene – badanie przeżywalności zmodyfikowanych genetycznie drożdży (wzbogaconych białkiem niesporczaków) w warunkach kosmicznych.
3. Human Gut Microbiota – badanie wpływu środowiska kosmicznego (m.in. promieniowania, mikrograwitacji oraz stresu) na mikrobiom jelitowy człowieka.
4. Scalable Radiation Monitor (RADMON on ISS) – demonstracja wykorzystania skalowalnych detektorów promieniowania do zastosowania w załogowych i bezzałogowych misjach kosmicznych. Urządzenie wykorzystuje technologię wdrożoną w akceleratorze LHC w CERN.
5. LeopardISS – demonstracja jednostki przetwarzania danych (DPU) do testowania algorytmów AI w rzeczywistych warunkach orbitalnych.
6. AstroMentalHealth – badanie wpływu izolacji, technologii i ograniczonego kontaktu z naturą na dobrostan psychiczny astronautów, ich emocje, efektywność pracy i interakcje ze środowiskiem podczas misji kosmicznej.
7. Space Volcanic Algae – badanie zdolności mikroglonów wulkanicznych do przetrwania i adaptacji w warunkach kosmicznych.
8. Stability of Drugs – badanie stabilności polimerowych systemów uwalniania leków w warunkach kosmicznych.
9. EEG Neurofeedback – badanie efektywności metody Neurofeedback EEG na obniżenie poziomu stresu podczas długotrwałej izolacji.
10. PhotonGrav – testowanie technologii interfejsu mózg-komputer opartego na funkcjonalnej spektroskopii bliskiej podczerwieni (fNIRS) w warunkach mikrograwitacji.
11. MXene in LEO – badanie stabilności nanomateriałów typu MXene w warunkach kosmicznych oraz testowanie możliwości wykorzystania badanych nanomateriałów w urządzeniu ubieralnym do pomiaru pulsu.
12. Astro Performance (Mollis Textus) – badanie wpływu misji kosmicznych na tkanki miękkie układu mięśniowo-szkieletowego, za pomocą metod diagnostycznych wykorzystujących AI.
13. Wireless Acoustics – demonstracja technologii pomiaru hałasu – dwóch mierników. NASA już wykorzystuje jeden z dozymetrów Svantek na ISS.

Dokładniejszy opis i loga każdego eksperymentu są na stronie: https://plinspace.pl/eksperymenty.

Nauka jest sercem programu IGNIS

W ciągu niecałych trzech tygodni i 105 godzin pracy w swoim biurze orbitalnym Sławosz wziął udział w ponad 20 eksperymentach: 13 prowadzonych przez Polaków, pięć przez ESA i 3 przez Węgry. Sławosz zrealizował wszystkie cele misji, a nawet przekroczył zakładany cel, wykonując 27% dodatkowych działań, w tym osiem rozmów na żywo podczas lotu i pełnił rolę wpływowego ambasadora europejskiej nauki i eksploracji.

Sławosz stał się pomostem między orbitą a Ziemią, nagrywając filmy edukacyjne i uczestnicząc w rozmowach na żywo z uczniami, nauczycielami i liderami w całej Polsce. Uczniowie z Warszawy, Wrocławia, Rzeszowa i Łodzi mieli niepowtarzalną okazję porozmawiać bezpośrednio z astronautą w na pokładzie ISS i zadać pytania na temat załogowych lotów kosmicznych.

Program edukacyjny dla wszystkich grup wiekowych obejmował lekcje o kosmosie, konkursy, eksperymenty w warunkach mikro grawitacji oraz dwa spotkania radioamatorskie. Sławosz ożywił również naukę poprzez praktyczne demonstracje zaprojektowane przez polskich uczniów. Od wirujących cieczy w warunkach mikro grawitacji, przez badanie efektu Magnusa, po kołyskę Newtona, przekształcił Stację Kosmiczną w pływającą klasę. Nawet gdy mikro grawitacja utrudniała przeprowadzanie niektórych eksperymentów, ściśle współpracował z zespołami naziemnymi, aby je dostosować i ukończyć, dbając o to, aby ciekawość nigdy nie pozostała bez odpowiedzi.

Współpraca na Ziemi i orbicie. Podczas misji IGNIS Sławosz utrzymywał bliskie kontakty z Centrum Kontroli Columbus (COL-CC) w Oberpfaffenhofen w Niemczech. Niezależnie od tego, czy chodziło o rozwiązywanie problemów z oprogramowaniem eksperymentu, koordynację testów zestawów słuchawkowych na potrzeby konferencji medialnych, czy wymianę aktualizacji podczas konferencji załogi, kontakt między astronautą a zespołem naziemnym był praktycznie stały (poza krótkimi przerwami w komunikacji).

Podczas uroczystości w połowie misji Sławosz podzielił się symbolicznym posiłkiem pierogów z zespołem COL-CC. Zespół w centrum kontroli lotów zaopatrzył się w pierogi z tej samej partii, która poleciała w kosmos, a Sławosz był dla niego dodatkowym pożywieniem – to budująca tradycja, która celebrowała ducha zespołowego i pozwalała poczuć smak domu w kosmosie.

Nawet w rzadkich chwilach poza służbą załoga AX-4 utrzymywała kontakt z Ziemią. Z wysokości 400 km nad powierzchnią Sławosz uwieczniał Ziemię na zdjęciach i filmach, wspominał podróż i nawiązywał kontakt z bliskimi.

Misja IGNIS poczyniła postępy w nauce, zainspirowała studentów i wzmocniła więzi między kosmosem a społeczeństwem. Była to misja o wielu precedensach – dla Polski, dla ESA, dla Sławosza, a także dla rozwijającego się obszaru współpracy komercyjnej i międzynarodowej w zakresie załogowych lotów kosmicznych.

Po powrocie danych i próbek na Ziemię wraz z misją, zespoły badawcze w całej Europie i Polsce rozpoczynają kolejną fazę analiz. Podróż Sławosza jeszcze się nie skończyła. W nadchodzących tygodniach i miesiącach musi on jeszcze zrealizować szereg działań naukowych, edukacyjnych i popularyzatorskich.

15 lipca 2025 o 09:31:41 UTC nastąpiło wodowanie statku na Pacyfiku na wysokości San Diego w Kalifornii.

Całkowity czas lotu: 20 dni 2 godziny 59 minut i 48 sekund (320 obiegów Ziemi).

Dowódczyni z nalotem w ciągu 5 misji (695 dni 6 godzin i 50 minut) zajmuje 8 miejsce w wykazie czasów orbitalnych ludzi, najwięcej wśród amerykańskich astronautek jak i astronautów.

Trójka nowicjuszy zajmuje aktualnie 366 miejsce w wykazie łącznych czasów lotów orbitalnych ludzi.

Przeglądając nieco statystyki to warto zauważyć, że wszystkie dotychczasowe misje programu Axiom przebywały na orbicie prawie 48 dni (+18 dni Axiom-4), 106 ładunków użytecznych (+60 w Axiom-4) oraz załogi reprezentowały 11 państw (w misji Axiom-4: cztery – USA, Indie, Polska i Węgry).

Misja AX-4 jest komentowana w wątku na Polskim Forum Astronautycznym.

(LK, PFA, NASA)