Ten artykuł będzie stale uzupełniany w miarę postępu prac. Zapraszamy do relacji z trzeciego dnia (Flight Day 3 – FD3) misji STS-133. Początek FD3 zaplanowany jest na godzinę 12:53 CET (26.02.2011). Misję będzie można oglądać na NASA TV. Dodatkowe informacje na temat sposobów jej odbierania znajdują się na końcu tego artykułu.
Godzina 11:12 CET (27.02.2011)
Kilkanaście minut po godzinie 04:00 CET nastąpiło zakończenie prac przy przenosinach palety ELC-4. Były to długie prace, przez które nastąpiło wydłużenie FD 3 o 30 minut. W tej chwili astronauci śpią – początek nowego dnia na orbicie przewidywany jest na godzinę 13:23 CET. Zapraszamy do naszej relacji z Flight Day 4.
Godzina 02:22 CET (27.02.2011)
Trwają prace przy przenosinach ELC-4. Ramię SRMS przesunęło paletę ELC-4 do nowego punktu, skąd niebawem nastąpi przechwycenie przez SSRMS. ( Ta relacja FD3 zostanie wznowiona za kilka godzin).
Godzina 01:48 CET (27.02.2011)
Astronauci na pokładzie ISS zadecydowali o ukończeniu prac z instalacją ELC-4 dziś. Oznacza to, że astronauci udadzą się na spoczynek 30 minut później – a także później jutro się obudzą.
Godzina 01:38 CET (27.02.2011)
Trwa zamiana bazy (podstawy) dla ramienia SSRMS na platformę MBS.
Godzina 01:18 CET (27.02.2011)
Po przechwyceniu przez ramię SRMS, ramię SSRMS uwolniło paletę ELC-4.
Godzina 01:10 CET (27.02.2011)
Nastąpiło przechwycenie ELC-4 za pomocą ramienia SRMS.
Przechwycenie ELC-4 przez SRMS / Credits – NASA TV
Godzina 00:58 CET (27.02.2011)
Paleta ELC-4 jest już w odpowiednim miejscu do przekazania pomiędzy ramionami SSRMS (należącym do Stacji) a SRMS (należącym do promu).
Godzina 00:41 CET (27.02.2011)
Paleta ELC została już wyciągnięta z ładowni promu Discovery przy pomocy ramienia SSRMS.
Godzina 00:34 CET (27.02.2011)
Poniżej prezentujemy nagranie (przyśpieszone około 60 razy) operacji RPM i dokowania z dzisiejszego dnia (wpierw animacja, a następnie nagranie).
{youtube}N9zM2dPkTGs{/youtube}
Operacja RPM i dokowanie promu Discovery do ISS – 26 lutego 2011 roku / Credits – NASA TV, astralpackrat
Godzina 00:12 CET (27.02.2011)
Canadarm2 (SSRMS) uchwycił paletę ExPRESS Logistics Carrier.
Godzina 00:07 CET (27.02.2011)
Ramię Canadarm2 zbliża się do punktu mocowania, umieszczonego na palecie ELC.
Ramię Stacji zbliża się do punktu mocowania na palecie ELC (NASA TV)
Godzina 23:51 CET (26.02.2011)
Członkowie załogi odpowiedzialni za przenosiny palety ELC za pomocą ramienia Stacji – Mike Barratt oraz Nicole Stott – przygotowują się do pracy w europejskim module obserwacyjnym Cupola.
Godzina 23:45 CET (26.02.2011)
Trwają przenosiny skafandrów EVA, które zostaną użyte w zbliżającym się spacerze kosmicznym.
Godzina 23:37 CET (26.02.2011)
Robotyczne ramię stacji zostało już ustawione w położeniu umożliwiającym rozpoczęcie operacji przenosin palety ELC-4, choć czas rozpoczęcia tej pracy nadal pozostaje nieustalony.
Godzina 23:13 CET (26.02.2011)
Procedura przenosin ELC umożliwia również przerwanie operacji i jej dokończenie w kolejnym dniu lotu.
Godzina 23:06 CET (26.02.2011)
Konferencja kończy się. Wnioski z niej płynące wydają się podsumowywać dzisiejsze cumowanie słowem “rutynowy”.
Godzina 22:57 CET (26.02.2011)
Przyczyną drobnego opóźnienia względem oryginalnego planu był nieco dłuższy czas wykonywania manewrów podejścia do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, który rzutował na kolejne operacje.
Godzina 22:52 CET (26.02.2011)
Brak problemów w trakcie podchodzenia do stacji, choć procedura cumowania ‘hard dock’ trwała nieco dłużej niż oczekiwano. Odchylenia w ustawieniu systemu cumowniczego zostały poprawione przez same mechanizmy tego urządzenia.
Godzina 22:50 CET (26.02.2011)
Tymczasem rozpoczyna się konferencja zespołu MMT.
Godzina 22:36 CET (26.02.2011)
Wszyscy astronauci znajdują się już na pokładzie Stacji. Wkrótce dowódca ISS – Scott Kelly przeprowadzi krótkie szkolenie dotyczące bezpieczeństwa dla nowo przybyłej załogi, a następnie rozpocznie się operacja przenosin palety ELC – ExPRESS Logistics Carrier. Procedura zakłada pochwycenie ELC za pomocą ramienia stacji, jej przenosiny z ładowni wahadłowca, a następnie przechwycenie przez ramię SRMS promu. Ostateczny montaż ELC na module kratownicy S3 zakłada ponowne użycie ramienia stacji – Canadarm2.
Godzina 22:35 CET (26.02.2011)
Załoga promu Discovery przechodzi na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Astronauci witają się w module Harmony.
Godzina 22:30 CET (26.02.2011)
Astronauci misji STS-133 nadal znajdują się na pokładzie promu Discovery. Z tego względu konferencja zespołu MMT zostanie nieco opóźniona. Jednocześnie wkrótce po przejściu załogi promu rozpoczną się przygotowania do przeniesienia palety ELC z ładowni wahadłowca.
Godzina 22:16 CET (26.02.2011)
Drugi z włazów modułu PMA został otwarty! Załoga Stacji oczekuje na wejście astronautów przybyłych promem Discovery.
Godzina 22:12 CET (26.02.2011)
Rozpoczęto wyrównywanie ciśnienia panującego wewnątrz promu do panującego na stacji kosmicznej. Operacja ta jest niezbędna do otwarcia włazów, choć nie powinna zająć więcej niż kilka sekund.
Godzina 21:53 CET (26.02.2011)
Około godziny 22:30 CET powinna rozpocząć się konferencja zespołu MMT, opisująca stan misji. W międzyczasie nastąpiło przywrócenie poprawnej orientacji ISS.
Godzina 21:29 CET (26.02.2011)
Kilka minut temu otwarto pierwszy z włazów pomiędzy promem a ISS. Ten właz znajdował się od strony Stacji, pomiędzy modułem Harmony a PMA-2.
Godzina 21:15 CET (26.02.2011)
Tuż po godzinie 21:00 CET nastąpiło zabezpieczenie połączenia pomiędzy Discovery a ISS. Przez następne kilkanaście minut trwały testy szczelności połączenia. Wydaje się w tej chwili, że otwarcie włazów i przywitanie załóg nastąpi około 23:00 CET.
Godzina 20:57 CET (26.02.2011)
Po obu stronach węzła PMA-2 trwają prace przygotowujące do otwarcia włazów. Powitanie załóg powinno nastąpić około godziny 22:20 CET, ale możliwe są drobne opóźnienia.
W tej chwili połączenie pomiędzy promem Discovery a Stacją nie jest jeszcze w pełni zabezpieczone – trwa wygaszanie tłumień, które powstały w trakcie dokowania. Z tego powodu ISS i Discovery są w trybie “free drift”, w którym nie następuje aktywna kontrola orientacją Stacji. Jest to normalne zjawisko po dokowaniu masywnego obiektu, jakim jest prom kosmiczny.
Godzina 20:44 CET (26.02.2011)
Po zadokowaniu promu Discovery do Stacji łączna masa tego kompleksu orbitalnego to ponad 550 ton. Jest to absolutny rekord w dotychczasowej historii astronautyki. Ta wartość prawdopodobnie przez najbliższe kilka lub nawet kilkanaście lat nie zostanie poprawiona.
Godzina 20:27 CET (26.02.2011)
Dokowanie promu Discovery doprowadziło do jedynego w swoim rodzaju momentu, w którym wszystkie rodzaje aktualnie służących pojazdów należących partnerów programu ISS są przyłączone do Stacji. Są to kolejno – prom kosmiczny, kapsuły załogowe Sojuz oraz bezzałogowe pojazdy Progress, ATV i HTV. To prawdziwie historyczna chwila dla załogowej astronautyki!
Godzina 20:21 CET (26.02.2011)
Pierwsze zdjęcia z kamer stacji pokazują prom Discovery zadokowany do ISS.
Pierwsze ujęcie prom Discovery zadokowany do ISS. Na obrazie widać także pojazd HTV-2 (NASA TV)
Godzina 20:15 CET (26.02.2011)
Udane dokowanie! Było to ostatnie w historii w historii dokowanie promu Discovery do stacji kosmicznej ISS.
Godzina 20:00 CET (26.02.2011)
Pozostały ostatnie 30m do połączenia.
Godzina 19:54 CET (26.02.2011)
Discovery znajduje się około 60m od stacji.
Godzina 19:43 CET (26.02.2011)
Kontrola lotu wydała zgodę na dokowanie promu Discovery do ISS. Dokowanie za około 25 minut.
Godzina 19:25 CET (26.02.2011)
Manewr RPM został ukończony. Teraz Discovery zostanie skierowany przed stację ISS skąd rozpocznie ostateczną fazę zbliżania.
Mozaika przedstawiająca manewr RPM promu Discovery (NASA TV//kosmonauta.net)
Godzina 19:20 CET (26.02.2011)
Trwa manewr RPM. Discovery obrócił się już o 180 stopni i zwrócony jest osłoną termiczną w kierunku ISS.
Godzina 19:15 CET (26.02.2011)
Początek manewru RPM! Discovery znajduje się około 180m poniżej stacji. Podczas RPM załoga znajdująca się na pokładzie ISS wykona szczegółową dokumentację fotograficzną osłony termicznej.
Godzina 19:04 CET (26.02.2011)
Około 10min. do rozpoczęcia manewru RPM. Discovery znajduje się teraz dokładnie poniżej stacji. Odległość do ISS wynosi około 270m.
Godzina 18:57 CET (26.02.2011)
Po raz kolejny użyto silniczków RCS do przeprowadzenia kolejnego manewru korekcyjnego, MC-4. Discovery znajduje się około 600m od ISS. Załoga otrzymała także zgodę na wykonanie manewru Rendezvous Pitch Maneuver (RPM).
Godzina 18:45 CET (26.02.2011)
Odległość dzieląca wahadłowiec od stacji wynosi mniej niż 2400m. Przed chwilą wykonano krótki manewr korekcyjny MC-3.
Godzina 18:34 CET (26.02.2011)
Discovery zbliża się do ISS z prędkością około 4,5 m/s.
Godzina 18:30 CET (26.02.2011)
Manewr korekcyjny MC2 zakończony pomyślnie.
Godzina 18:29 CET (26.02.2011)
Wahadłowiec znajduje się w odległości trochę ponad 5km od ISS.
Godzina 18:27 CET (26.02.2011)
Uruchomiony został instrument DragonEye, należący do firmy SpaceX. Jednostka ta jest zainstalowana w pobliżu węzła cumowniczego Discovery. Jej zadaniem będzie zbieranie informacji podczas procedury dokowania. Zebrane dane posłużą do udoskonalenia systemu dokowania, który będzie używany przez kapsuły Dragon. W 2011 roku przynajmniej dwie misje tych kapsuł powinny odwiedzić Stację ISS, w tym jedna (DEMO-3) zakończy się dokowaniem.
Godzina 18:06 CET (26.02.2011)
Pozostała godzina do manewru RPM.
Godzina 18:03 CET (26.02.2011)
Podczas widowiskowego manewru RPM wahadłowca, polegającego na obrocie maszyny wzdłuż jego osi dziób-ogon, załoga Stacji ISS będzie wykonywała zdjęcia jego poszycia termicznego. Paolo Nespoli będzie wykonywał zdjęcia aparatem z obiektywem 800mm natomiast Cady Coleman aparatem z obiektywem 400mm. Ze stoperem w ręku nad całą procedurą czuwać będzie Scott Kelly – dowódca Stacji. Kilkaset wykonanych zdjęć zostanie przesłanych na Ziemię, gdzie ich analizą zajmie się zespół inżynierów weryfikujący stan poszycia Discovery.
Godzina 17:55 CET (26.02.2011)
Wykonany został mniejszy manewr korekcyjny MC1.
17:45 CET (26.02.2011)
Pomyślnie przeprowadzony manewr TI można obejrzeć poniżej. Jest to obraz z kamer Stacji ISS na wahadłowiec w odległości 14,5 km. Moment odpalenia lewego silnika OMS widoczny jest doskonale w 0:35 sekundy nagrania :
{youtube}nnhpMfBbhkk{/youtube}
Odpalenie TI widoczne z kamer ISS / Credits: youtube.com, Ronsmytheiii
Godzina 17:36 CET (26.02.2011)
Manewr TI został wykonany poprawnie. Wahadłowiec znajdował się wtedy 14,5 km od Stacji ISS. Dzięki temu manewrowi Discovery wszedł na trajektorię podejścia do ISS.
Godzina 17:34 CET (26.02.2011)
Discovery ustawił się odpowiednio do wykonania odpalenia TI (Terminal Initiation), które wykonane zostanie za pomocą lewego silnika OMS. Odpalenie będzie trwało 11 sekund, zmiana prędkości wyniesie 2,56 m/s.
Godzina 17:06 CET (26.02.2011)
Wahadłowiec jest w odległości 35 km od Stacji.
Godzina 16:50 CET (26.02.2011)
Przeprowadzono za pomocą silniczków korekcyjnych RCS (Reaction Control System) manewr NCC.
Godzina 16:06 CET (26.02.2011)
Pomyślnie wykonano manewr NC-4 za pomocą dwóch silników OMS. Odpalenie trwało 65 sekund, a zmiana prędkości wyniosła nieco ponad 31 m/s.
Godzina 16:01 CET (26.02.2011)
Załoga wahadłowca poinformowała o widoczności Stacji ISS. Dystans dzielący ISS i prom zmniejszył się już do 64 kilometrów.
Godzina 15:44 CET (26.02.2011)
Discovery jest w odległości nieco ponad 100 kilometrów od Stacji ISS. Trwają przygotowania do wykonania kolejnego manewru korekcyjnego.
Godzina 15:31 CET (26.02.2011)
Kilka chwil temu miało miejsce odpalenie korekcyjne NH, które podniosło orbitę wahadłowca do poziomu orbity Stacji ISS. Astronauci godzinę temu weszli już w procedury związane z manewrami podejścia do ISS.
Godzina 14:19 CET (26.02.2011)
W międzyczasie przeprowadzony został zrzut nieczystości i wody z wahadłowca. Jest to standardowa procedura mająca miejsce na kilka godzin przed dokowaniem.
Godzina 12:57 CET (26.02.2011)
“Dzień dobry Discovery!” – przywitał załogę CAPCOM Kontroli Misji. Piosenka na pobudkę dedykowana została Benjaminowi A. Drew.
Widok z kamery umieszczonej w ładowni, widoczne światła w kokpicie, na drugim ujęciu Tunezja i Libia (NASA TV)
Godzina 12:41 CET (26.02.2011)
Pobudka załogi powinna mieć miejsce za 12 minut.
Godzina 11:31 CET (26.02.2011)
Podsumowanie wydarzeń wczorajszego Flight Day 2 można zobaczyć w poniższym nagraniu.
{youtube}k10wi2xdt-k{/youtube}
Flight Day 2 misji STS-133 / Credits – NASA TV, issmania11
Godzina 10:45 CET (26.02.2011)
Za nieco ponad dwie godziny rozpocznie się Flight Day 3 misji STS-133. Dziś prom Discovery powinien zadokować do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Będzie to początek wspólnych prac załóg ISS i misji STS-133.Pobudkę zaplanowano na godzinę 12:53 CET. Przez następne kilka godzin Discovery będzie się zbliżać do ISS, by wreszcie o godzinie 19:06 CET zbliżyć się na odległość 180 metrów, gdzie dokonany zostanie manewr RPM. Następnie, o godzinie 20:19 CET nastąpi połączenie promu ze Stacją. Otwarcie włazów i przywitanie załóg zaplanowane jest na godzinę 22:18 CET.
Dokowanie promu do ISS jest zawsze bardzo ciekawym wydarzeniem, obfitującym we wspaniałe widoki. Dlatego warto dziś wieczorem oglądać NASA TV.
W języku polskim dyskusja na temat misji STS-133 toczy się na Polskim Forum Astronautycznym.
{jathumbnail off}O sposobach i programach do oglądania NASA TV można przeczytać pod tym linkiem.
