Opóźnienie misji AX-4

Powodem tym razem ISS. Nowa data startu nieznana (choć mamy nieoficjalne doniesienia!).

Aktualizacja (15 czerwca godzina 08:55 CEST): w dniu 14 czerwca indyjska agencja kosmiczna ISRO poinformowała, że następna próba startu odbędzie się 19 czerwca o godzinie 10:53 CEST.

Gdy rozpoczynała się kwarantanna załogi do misji AX-4, przewidywaną datą startu tej wyprawy załogowej był 8 czerwca. Tak jednak się nie stało – wskutek zbyt silnych wiatrów a także małego problemu technicznego w pierwszym stopniu rakiety nośnej data startu była stopniowo opóźniania. Do 12 czerwca zdawało się, że start jest kwestią zaledwie kilku najbliższych dni.

Zupełnie niespodziewanie w dniu 12 czerwca agencja NASA poinformowała o opóźnieniu startu misji AX-4. Powodem tym razem jest potrzeba zrozumienia nowej “sygnatury ciśnienia” po ostatniej naprawie wewnątrz modułu Zwiezda, będącego częścią kompleksu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).

Zwiezda opóźnia AX-4

Moduł Zwiezda jest trzecim, który dołączył do ISS. Ten moduł znalazł się na orbicie w lipcu 2000 roku. Przez lata Zwiezda służyła za ważny moduł, gdyż właśnie do niego cumowały różne pojazdy, w tym rosyjskie Progress i Sojuz, a także europejski ATV. Niestety, już od kilku lat występują problemy ze szczelnością modułu Zwiezda. Początkowo, w 2019 wycieki z tego modułu miały wartość rzędu 0,45 kg na dzień.

Do początku 2024 roku wartości wzrosły do ponad 1 kg na dzień. W międzyczasie przeprowadzono kilka prób załatania wycieku, ale efekty były ograniczone. Można zakładać, że “nowa sygnatura ciśnienia” w module Zwiezda oznacza wciąż wysoki i niespodziewany poziom wycieków – pomimo ostatnich prób napraw.

Trwałość najstarszych modułów ISS, w tym Zwiezdy będzie ograniczać całkowity czas pozostania tego kompleksu orbitalnego. Aktualnie przewiduje się koniec funkcjonowania ISS w 2030 roku. Do tego czasu ISS ma być jednak stale zamieszkana, a na jej pokładzie astronauci głównie mają wykonywać badania naukowe i prace rozwojowe.

Istnieje pewne (“niezerowe”) ryzyko, że problem z modułem Zwiezda będzie postępować. Dalsze próby załatania nieszczelności są ważne, gdyż nie jest możliwe “proste” odcięcie tego modułu z uwagi na ważność Zwiezdy w utrzymaniu orientacji Stacji. Ponadto, Zwiezda wykonuje większość manewrów orbitalnych ISS.

Nowa data startu misji AX-4 nie stała jeszcze ustalona. Można założyć, że badanie “sygnatury ciśnienia” będzie trwać przynajmniej kilka dni. Jeśli w tym czasie nie dojdzie do znaczących zmian tej “sygnatury”, wówczas NASA zgodzi się na przeprowadzenie misji AX-4. Sytuację nieco komplikuje fakt, że w Rosji trwa “długi weekend”, co opóźnia prace także przy analizie danych z ISS. Pojawiają się jednak nieoficjalne doniesienia, że najszybsza możliwa data startu to około 19-21 czerwca.

Misja AX-4 – międzynarodowy skład

Warto tu przypomnieć, że skład misji AX-4 jest następujący:

1. Peggy Whitson (USA) – dowódczyni misji,
2. Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) – specjalista misji,
3. Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot misji,
4. Tibor Kapu (Węgry) – specjalista misji.

Dla Indii lot AX-4 jest ważny, gdyż Shubhanshu Shukla uczestniczy w programie statku załogowego Gaganyaan. Docelowo Indie zamierzają umieścić swoją stację załogową na orbicie (do 2035 roku) a nawet planują wykonać załogową misję księżycową (około 2040 roku).

Polska część misji AX-4 nosi nazwę IGNIS. Astronauta z Polski na pokładzie ISS wykona 13 eksperymentów technologicznych i naukowych. Oprócz aspektów naukowych, technologicznych i edukacyjnych w ramach IGNIS na ISS zawita więcej akcentów z Polski. W ramach misji IGNIS na ISS zagoszczą „klasyki” polskiej kuchni m.in.: zupa pomidorowa, pierogi, leczo z kaszą gryczaną i jabłka z kruszonką – inspirowane szarlotką. Ponadto, zabranych zostanie kilka symbolicznych elementów związanych z Polską: m.in. flaga naszego państwa, sól z Wieliczki, bursztyn z Gdańska, pamiątki związane z Marią Skłodowską-Curie, dwa wiersze Wisławy Szymborskiej czy diagram skopiowany z „De revolutionibus” Mikołaja Kopernika. Pełną listę można przeczytać na stronie Polskiej Agencji Kosmicznej.

Misja AX-4 jest komentowana w wątku na Polskim Forum Astronautycznym.

(NASA)