Ciekawe i zaskakujące obserwacje dwóch dysków pyłowych gwiazdy Beta Pictoris.
Kosmiczny teleskop JWST odkrył ciekawy “ogonek” w strukturze drugiego dysku pyłowego gwiazdy Beta Pictoris.Beta Pictoris to druga najjaśniejsza gwiazda z gwiazdozbioru Malarza (łac. Pictor). Jest to bardzo młoda gwiazda – jej wiek to zaledwie 8 – 20 milionów lat. Beta Pictoris znajduje się odległości około 63 lat świetlnych od Ziemi. Jest to zatem gwiazda z naszego kosmicznego “podwórka”. Temperatura efektywna tej gwiazdy to 8052 K – wyraźnie więcej od naszego Słońca. Masa tej gwiazdy to około 1,7 – 1,8 masy Słońca a promień jest równy około 1,8 promienia naszej Dziennej Gwiazdy. Typ spektralny Beta Pictoris to A6V.
Cechą wyróżniającą Beta Pictoris jest obecność masywnego i złożonego dysku pyłowego. Już w 1983 roku zaobserwowano za pomocą satelity IRAS zwiększone promieniowanie na paśmie podczerwonym. Zwiększona ilość promieniowania podczerwonego oznacza, że gwiazda “podgrzewa” swym promieniowaniem otaczającą (chłodniejszą) materię, która dzięki temu zaczyna emitować promieniowanie podczerwone. Rejestracja zwiększonej ilości promieniowania podczerwonego z Beta Pictoris sugerowała więc obecność dysku pyłowego krążącego wokół tej gwiazdy. Już rok później wizualnie potwierdzono obecność masywnego i rozległego dysku pyłowego wokół Beta Pictoris.
Z Ziemi możemy zaobserwować jedynie krawędź dysku pyłowego Beta Pictoris. Pomiary określiły rozmiary dysku na około 1500 – 1800 jednostek astronomicznych od gwiazdy.
W 2006 roku obserwacje wykonane za pomocą teleskopu Hubble wykazały, ze wokół Beta Pictoris znajdują się dwa dyski pyłowe, przecinające się pod niewielkim kątem.
Dysk pyłowy z ogonkiem
W styczniu 2024 roku NASA poinformowała o wynikach obserwacji Beta Pictoris i jej dysków pyłowych. Okazuje się, że drugi dysk pyłowy ma po jednej ze stron swoisty “ogonek”.
Taki kształt dysku może mieć związek z wydarzeniem, które stworzyło dużo pyłu. Wydarzeniem mogła być kolizja dwóch obiektów krążących wokół Beta Pictoris. To wydarzenie mogło nastąpić zaledwie sto lat temu.
Planety wokół Beta Pictoris
Od momentu zarejestrowania pierwszego dysku pyłowego wokół Beta Pictoris trwały poszukiwania ewentualnych egzoplanet. Dopiero w 2008 roku udało się zarejestrować kandydata. Masę egzoplanety szacowano wówczas na minimum 8 mas Jowisza (nowsze wyliczenia to 11 mas Jowisza. Obiekt krąży wokół Beta Pictoris w odległości około 10 jednostek astronomicznych. Dzięki danym z 2008 i 2009 roku udało się potwierdzić istnienie egzoplanety Beta Pictoris b a nawet zaobserwować jej ruch po orbicie.
W 2019 roku udało się wykryć egzoplanetę Beta Pictoris c. Ten obiekt, o masie około 10 mas Jowisza, krąży w odległości ok 2,7 jednostki astronomicznej od gwiazdy Beta Pictoris z czasem około 1200 dni.
(NASA)
