Relacja z Space Tech Expo 2023.
Cieszące się od lat renomą i popularnością targi Space Tech Expo Europe w Bremie w tym roku odbywają się w dniach 14-16 listopada. Wystawcy zajmują trzy hale, z czego jedna jest dwupoziomowa. Polska reprezentacja jest jedną z większych reprezentacji narodowych na tej imprezie, a rodzime firmy chwalą się swoimi najnowszymi produktami, spotykając się z relatywnie dużym zainteresowaniem międzynarodowych klientów bądź też partnerów.
Na stoisku jednej z firm rumuńskich można było usłyszeć, że Polska jest teraz postrzegana jako ważny i liczący się gracz w Europejskiej Agencji Kosmicznej. Podobnie ponoć patrzą dziś na nasz kraj przedsiębiorstwa z Węgier. Wszystko dlatego, że rząd w Warszawie podjął decyzję o kilkukrotnym zwiększeniu środków finansowych alokowanych na programy opcjonalne ESA.
Polskie firmy kosmiczne starają się pokazać, jak wielkie postępy poczyniły w ostatnich latach, i że są gotowe na efektywne wykorzystanie w swoich projektach zwiększonego finansowania jakie pojawi się za sprawą szerszej partycypacji naszego kraju w programach Europejskiej Agencji Kosmicznej. Stąd szeroka obecność przedstawicieli polskiego sektora kosmicznego na targach w Bremie.
Niektóre z przedsiębiorstw postawiły w tym roku na własne stoiska. W hali 4 znajdziemy stoisko spółki KP Labs z Gliwic. Firma prezentuje wykonany w skali 1:1 model swojego niedawno wystrzelonego satelity Intuition-1. Jest to CubeSat 6 U. Na makiecie można zobaczyć model kamery hiperspektralnej w jaką wyposażony jest satelita. KP Labs pokazuje też model jednostki Leopard, która na pokładzie Intuition-1 odpowiada za przetwarzanie danych. Można także zobaczyć niewielki komputer pokładowy Antylopa, który również trafił na orbitę. Antylopa została wyposażona w algorytmy do analizy telemetrii satelitów. Celem jej misji jest zademonstrowanie działania tego urządzenia na orbicie. KP Labs prezentuje też bardziej odpornego na radiację Liona – jednostkę dedykowaną większym satelitom, do 500 kg.
W hali 5 znajdziemy natomiast stoisko gdyńskiego przedsiębiorstwa SpaceForest. Firma pokazuje system do śledzenia i komunikacji z suborbitalną rakietą Perun podczas jej lotu. Ten system zapewnia operatorowi przez cały czas trwania misji wiedzę o tym gdzie jest rakieta i co się nią dzieje. SpaceForest jest oczywiście także producentem rakiety Perun, która być może już w 2024 r. poleci na wysokość 100 km. Firma prezentuje też szeroko oferowaną przez siebie elektronikę kosmiczną, w tym np. takie komponenty satelitarne jak generatory częstotliwości czy wzmacniacze – w ogólności frontend mikrofalowy do satelitów.
Spora część polskich firm znalazła natomiast swoje miejsce na stoisku Polskiej Agencji Kosmicznej w hali targowej nr 5. Wśród nich znalazło się np. Liftero. Przedsiębiorstwo prezentuje w Bremie swoje systemy napędowe dla małych satelitów. Chodzi o napęd Whisper. Jest to napęd chemiczny, na ciekły, ekologiczny materiał pędny. Napęd prawdopodobnie będzie miał swoją demonstrację w roku 2024 i będzie sprzedawany jako oddzielny, kompletny produkt. Docelowo jednak ambicją Liftero jest, żeby napęd Whisper wykorzystywać w autorskim holowniku satelitarnym firmy, opracowywanym pod nazwą Motus. Holownik będzie miał swoją misję demonstracyjną na początku 2026 r. Motus będzie umożliwiał transferowanie satelitów pomiędzy różnymi trajektoriami na niskiej orbicie okołoziemskiej. Będzie to rozwiązanie dedykowane CubeSatom, które będzie można wykorzystać np. do szybkiego rozdystrybuowania konstelacji tego typu małych satelitów na jednej płaszczyźnie orbitalnej.
N7 Space prezentuje na targach swój software. Chodzi o prosty i niezawodny protokół komunikacyjny. Służy on na pokładzie satelity do komunikacji pomiędzy jego komponentami. Na sąsiednim względem POLSA stoisku firmy Microchip można zobaczyć na żywo, jak ten protokół faktycznie sprawdza się w działaniu. N7 Space pokazuje także komputer do payloadu dla zastosowania w wykorzystywanych do kosmicznych eksperymentów modułach ICE Cubes.
Spółka Creotech Instruments z podwarszawskiego Piaseczna promuje przede wszystkim swoją skalowalną, modułową platformą satelitarną HyperSat. Wszyskie systemy na jej pokładzie są tak samo redundantne, jak ma to miejsce w dużych satelitach. HyperSat może posłużyć jako podstawa konstrukcji dla satelitów obserwacji Ziemi – zarówno tych optycznych, jak i wyposażonych w radary z syntetyczną aperturą (SAR). Platforma może też być wykorzystywana na rzecz zadań związanych z dystrybucją klucza kwantowego. Podczas wydarzenia przedstawiciele Creotechu stawiają przede wszystkim na rozmowy z europejskimi partnerami o budowie potencjalnych konsorcjów.
Wrocławski Scanway pokazuje model inżynieryjny teleskopu, który w przyszłym roku znajdzie się na orbicie w ramach misji EagleEye. Jest to teleskop o aperturze 20 cm. Będzie to największy teleskop zbudowany dotychczas przez Scanway. Z orbity o wysokości 500 km będzie zdolny wykonywać zobrazowania z rozdzielczością 1,75 m na piksel. Po obniżeniu orbity na 350 km będzie miał możliwość pozyskiwania zobrazowań o rozdzielczości 1,2 m na piksel. Spółka chwali się też makietą obecnie pracującego na orbicie satelity STAR VIBE. Jest on wyposażony zarówno w payload optyczny, jak i w instrument do autodiagnostyki satelity, o działaniu wzbogaconym o wykorzystanie sztucznej inteligencji.
WiRan przyjechał z urządzeniami do komunikacji radiowej, dedykowanymi przede wszystkim do wykorzystania w CubeSatach. Na stanowisku można zobaczyć anteny, dipleksery i splittery. Urządzenia te służą do wysyłania bądź odbierania danych. Część z prezentowanych urządzeń są to już modele lotne i mające pewien „flight heritage”.
Obecna jest też firma Arobs Polska. Projektuje ona elektronikę i oprogramowanie dla sektora kosmicznego. Podmiot projektuje m.in. kontrolery dla mechanizmów, ale także dla instrumentów badawczych. Realizuje projekty dla ESA oraz klientów komercyjnych. Arobs rozwija także technologie pamięci masowych flash oraz te dotyczące komunikacji optycznej i kwantowej – firma robi to w ramach programu ARTES Europejskiej Agencji Kosmicznej.
Przedstawiciele Instytutu Lotnictwa przyjechali na targi głównie z zadaniem promowania konstruowanych przez Instytut elementów napędowych. Szeroko opowiadają też o świeżo otwartym Centrum Laboratoryjnym Napędów Rakietowych i Satelitarnych, poświęconym pracom badawczym nad zielonymi technologiami napędowymi. W szczególności warto podkreślić, że nowym budynku jest do dyspozycji niezwykle nowoczesna hamownia do testowania napędów kosmicznych. W Europie wciąż jest takich hamowni bardzo niewiele, stąd szereg podmiotów New Space może uzyskać znacznie szybszy dostęp do tego rodzaju urządzenia właśnie za sprawą najnowszej infrastruktury ILOTu. Instytut promuje również w Bremie swoje innowacyjne rozwiązania jeśli chodzi o paliwa ekologiczne i hipergoliczne.
PIAP Space prezentuje na swoim stoisku szereg systemów robotycznych do serwisowania satelitów oraz realizowania innych zadań na orbicie. Można tu zobaczyć ramię robotyczne TITAN, chwytak LARIS oraz tzw. chwytak Multipurpose Gripper do bardziej precyzyjnego serwisowania innych satelitów. Pokazywany jest również instrument Force/Torque sensor – czujnik sił i momentów do mierzenia tych parametrów w różnych komponentach. Używa się takich sensorów w ramionach robotycznych oraz w chwytakach.
Obecna na targach załoga Sybilla Technologies opowiada o realizowanych z wykorzystaniem swoich teleskopów zadaniach związanych z bezpieczeństwem kosmicznym, SSA, SST. Jej przedstawiciele byli w stanie kilka dni temu z dużą precyzją obserwować start misji SpaceX Transporter-9 z polskimi satelitami na pokładzie. Wykorzystując dane od Sybilli Polska Agencja Kosmiczna dostarcza istotnych informacji do konsorcjum EU SST, co w rezultacie przekłada się na bezpieczeństwo znacznej liczby satelitów krążących wokół Ziemi – np. bezpieczeństwo satelitów Sentinel działających w ramach europejskiego systemu obserwacji Ziemi Copernicus. Spółka dostarcza dane nie tylko agencjom kosmicznym, ale również podmiotom komercyjnym.
W Bremie obecna jest również hiszpańsko-polska firma Sener. Jej aktywność koncentruje się w dziedzinach takich jak misje naukowe oraz Human and Robotic Exploration. Sener Polska jest tutaj intensywnie zaangażowany i jest postrzegany jako godny zaufania partner przez takich europejskich prime’ów jak Airbus czy OHB. Polski Sener dostarcza anteny i całe systemy komunikacji. Sener buduje też rozwiązania mechaniczne dla misji dedykowanych badaniu powierzchni Marsa.
Oprócz ww. przedsiębiorstw na targach Space Tech Expo można też było spotkać się i porozmawiać z przedstawicielami takich firm jak ITTI, Blue Dot Solutions (prezentujący również możliwości akceleratora Space3ac), Planet Partners, CloudFerro czy JoinThe.Space. Obecni byli również przedstawiciele Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego, którego wymienione w artykule przedsiębiorstwa są członkami.
Obecność na wydarzeniach takich jak Space Tech Expo Europe wpisuje się w misję ZPSK, który został powołany celem jak najlepszego reprezentowania interesów swoich członków tak na arenie krajowej, jak i na arenie międzynarodowej. Edukacja i promocja są ważnymi elementami wpisującymi się w zadania Związku. Ważna jest też wymiana informacji oraz integrowanie się członków ZPSK, do czego w Bremie panują doskonałe warunki.
Paweł Ziemnicki
Kierownik Biura Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego
(ZPSK)
