Ciekawy przypadek użycia zwiadu za pomocą “nie-satelitarnych” metod.
Aktualizacja (08.02.2023) – amerykańska marynarka wojenna US Navy poinformowała o udanym wyłowieniu przynajmniej części zestrzelonego pojazdu stratosferycznego.
Duży balon stratosferyczny został po raz pierwszy wykryty nad Aleutami (wyspiarska część Alaski) w dniu 28 stycznia 2023. Pojazd podróżował na wysokości około 18 km, korzystając z silnych wiatrów wiejących w kierunku wschodnim. Wówczas pochodzenie tego pojazdu nie było jeszcze znane – pojawiały się spekulacje, że dron może pochodzić z Chin. W podobnym czasie kolejne takie same drony zostały zauważone nad Wenezuelą oraz Kostaryką. Po incydencie znalazły się także ujęcia podobnego balonu z 2021 roku, wykonane nad Tajwanem. Jest więc oczywiste, że nie był to pierwszy przypadek zastosowania takiej platformy stratosferycznej.
Dron po przeleceniu nad terytorium Alaski wleciał nad terytorium zachodniej części Kanady. Następnie dron znalazł się nad północnymi stanami USA, skąd pchany wiatrami poruszał się w kierunku wschodnim. W międzyczasie Chiny potwierdziły, że dron jest ich własnością i że jest to “cywilny pojazd powietrzny, służący do badań naukowych, przede wszystkim meteorologicznych”. Chiny jednocześnie zaprzeczyły jakoby dron służył do celów zwiadowczych.
Na opublikowanych zdjęciach drona widać – oprócz dużego balonu – podłużną strukturę z dużymi panelami słonecznymi. W środkowej części struktury, pomiędzy panelami słonecznymi, na zdjęciach można zobaczyć różnego rodzaju “aparaturę”. Jest możliwe, że wśród nich był większy system optyczny.
Zestrzelenie
Czwartego lutego, około godziny 20:40 CET, doszło do zestrzelenia drona. Do zestrzelenia wykorzystano samolot F-22 oraz pocisk AIM-9X. Z dostępnych informacji wynika, że może to być najwyższy zanotowany przypadek zestrzelenia pojazdu latającego za pomocą pocisku powietrze-powietrze. Jest to jednocześnie pierwsze operacyjne (nie-treningowe) zestrzelenie pojazdu latającego za pomocą myśliwca F-22.
Poniższe nagranie prezentuje moment zestrzelenia chińskiego drona.
HD footage of the Chinese surveillance balloon being shot down pic.twitter.com/pbCJC4xrEl
— Faytuks News Δ (@Faytuks) February 4, 2023
Dron został zestrzelony u wschodnich wybrzeży USA. Tuż po zestrzeleniu rozpoczęła się operacja wyłowienia fragmentów pojazdu.
Po co to wszystko?
Czy tego typu pojazd stratosferyczny może być przydatny w erze satelitów obserwacji Ziemi? W określonych przypadkach tak. Przede wszystkim przeloty satelitów (umieszczonych na niskiej orbicie okołoziemskiej) nad wybranym punktem Ziemi trwają do maksymalnie kilkunastu minut. Tymczasem dron umieszczony w stratosferze będzie przebywać nad danym regionem – w zależności od prędkości wiatru – przynajmniej przez kilkadziesiąt minut. Daje to większe możliwości obserwacyjne.
Dostępne zdjęcia chińskiego drona stratosferycznego ukazują dość duże panele słoneczne oraz sprzęt, w którym być może widać także układ optyczny. Sprzęt do takiego pojazdu stratosferycznego nie musi być “upakowany” w małą przestrzeń, co oznacza m.in. możliwość użycia większego układu optycznego. W konsekwencji (wraz w połączeniu ze znacznie niższym pułapem obserwacji) taka platforma stratosferyczna może dostarczać obrazy i wideo o znacznie wyższej rozdzielczości.
Jednocześnie Chiny były świadome, że nie mogą wysłać “w pełni sterowalnego” pojazdu stratosferycznego, gdyż USA może zażądać usunięcia lub nawet lądowania drona. Tymczasem balon, o mniejszych możliwościach sterowania, prezentował się bardziej “niewinnie” i “cywilnie”.
Tego typu dron był duży i prawdopodobnie amerykańskie systemy radarowe nie miały problemu z jego namierzeniem. Nasuwa się więc pytanie, czy częściej zdarza się korzystać z mniejszych pojazdów stratosferycznych, oczywiście o mniejszych zdolnościach obrazowania, ale o znacznie mniejszym echu radarowym. Tego typu pojazdy mogą wykonywać ciekawe misje zwiadu (nie tylko optycznego) i przesyłać dane poprzez satelity telekomunikacyjne. Po wykonaniu misji (np po przelocie nad całymi USA) takie pojazdy mogą zakończyć pracę poprzez przerwanie linki do balonu i upadek do oceanu, z dala od brzegów.
(StC)
