Leonidy to wyjątkowy rój meteorów, w którym co kilkadziesiąt lat wydarzają się prawdziwe “sztormy”. Kiedy następnym razem będziemy mogli zobaczyć taki “sztorm”?
Meteor to świetliste zjawisko na nocnym niebie, trwające do kilku sekund. To zjawisko jest spowodowane wejściem drobnej cząstki w atmosferę Ziemi. Zazwyczaj wielkość takiej cząstki to nie więcej niż typowe ziarenko piasku. Większe cząstki mogą być znacznie jaśniejsze i wówczas mówimy o zjawisku bolidu.Meteory można zaobserwować praktycznie każdej nocy. Czasem jest ich jednak więcej i zdają się one pochodzić z jednego kierunku zwanego radiantem. Wówczas mówimy o roju meteorów.
Roje meteorów od dawna fascynowały ludzi. Najbardziej znane roje, takie jak Perseidy, są obserwowane od ponad dwóch tysięcy lat. Wszystkie roje meteorów charakteryzują dwie cechy – po pierwsze okres maksimum, kiedy to można zaobserwować meteory a po drugie – stosunkowo duża nieprzewidywalność i zmienność roju. O ile większość rojów charakteryzuje się niewielką aktywnością (można zaobserwować ledwie po kilka zjawisk na godzinę), o tyle czasem setki czy tysiące meteorów rozświetlają nocne niebo. Niektóre najbardziej znane takie wydarzenia to Leonidy z 1966 roku (liczbę oszacowano na ponad 100 tysięcy na godzinę!) czy Leonidy z lat 1998-2002 (nawet kilkaset zjawisk na godzinę). Czasem takie bardzo aktywne roje noszą także nazwę “deszczu” lub nawet “sztormu”.
Duża zmienność rojów meteorów – w tym i Leonidów – jest spowodowana różnymi czynnikami. Jednym z nich jest przecięcie orbity Ziemi z orbitą roju w odpowiednim miejscu – tam gdzie znajduje się materia, która wydostała się z komety podczas zbliżenia do Słońca. Drugim czynnikiem jest rzeczywista odległość “zagęszczenia” tej materii na orbicie roju od orbity Ziemi. Co więcej, zaburzenia od innych planet, w tym m.in. Jowisza, mogą wpływać na trajektorię ruchu cząstek roju. Inne czynniki, takie jak “świeżość” cząstek w tej części roju i ogólna aktywność ciała, z którego pochodzi ów rój, mają także duże znaczenie.
Aktywność Leonidów w XXI wieku
Jak będzie aktywność Leonidów kształtować się w XXI wieku? Pod koniec 2006 roku Rosjanin Mikchaił Masłow przedstawił wyliczenia wielu orbit cząstek Leonidów i opisał możliwą aktywność tego roju do 2100 roku.
Z tej publikacji wynika, że do 2100 roku kilka razy Leonidy mogą pojawić się na nocnym niebie w postaci “deszczu” czy też “sztormu”. Ciekawe lub najlepsze lata to:
- 2022 (19 listopada) – do 200 zjawisk na godzinę (ZHR)
- 2025 (17 listopada) – do 90 zjawisk na godzinę
- 2033 (17 listopada) – do 400 zjawisk na godzinę
- 2034 (18 i 19 listopada) – od 250 do 400 zjawisk na godzinę
- 2035 (20 listopada) – do 350 zjawisk na godzinę
- 2037 (20 listopada) – do 350 zjawisk na godzinę
- 2038 (21 listopada) – do 90 zjawisk na godzinę
- 2069 (20 listopada) – do 350 zjawisk na godzinę
- 2094 (20 listopada) – nawet do 1400 zjawisk na godzinę
- 2098 (19 i 20 listopada) – od 100 do 150 zjawisk na godzinę
Z powyższej listy wynika, że najciekawszym rokiem dla Leonidów będzie 2094. Wówczas można się spodziewać aktywnego “sztormu”. Wcześniej, przede wszystkim w latach 30. XXI wieku, może nastąpić kilka ciekawych “deszczy”.
Oczywiście, powyższa lista jest niepełna i prawdopodobnie obarczona sporymi błędami. Kolejne badania tego roku oraz symulacje potencjalnych “sztormów” mogą rzucić nowe światło na przyszłe zjawiska Leonidów.
(IMO)
