Po udanym początku zagłębiania instrument Kret niespodziewanie “wyskoczył”. Za sytuację prawdopodobnie częściowo odpowiada… ciśnienie atmosferyczne Marsa.
Lądownik Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport (InSight) wylądował na równinie o nazwie Elysium Planitia. Jest to płaski obszar znajdujący się w równikowej strefie Marsa. Co ciekawe, blisko południowej granicy tej równiny znajduje się krater Gusev, w którym wylądował łazik Spirit oraz krater Gale, który od 2012 roku bada łazik MSL Curiosity.HP3 i Kret
W ciągu pierwszych miesięcy od lądowania wykonano szereg prac przygotowawczych do długoterminowych badań Marsa. 12 lutego 2019, na powierzchni Marsa postawiony został instrument Heat Flow and Physical Properties Package (HP3). Ten instrument znalazł się w odległości ok. jednego metra od lądownika InSight.
Częścią instrumentu jest “Kret”, którego zdaniem jest zagłębianie (wbijanie) się w grunt marsjański. Cel na tę misję to wbicie do 5 metrów wgłąb marsjańskiego gruntu. Pierwsze wbijanie Kreta w marsjański grunt nastąpiło pod koniec lutego. Nie zakończyło się ono sukcesem i w marcu pojawiły się kolejne problemy, które spowodowały zatrzymanie procesu wbijania. Przez kolejne dwa miesiące inżynierowie z Niemieckiej Agencji Kosmicznej (DLR) oraz z NASA wspólnie próbowali zrozumieć istotę problemu z instrumentem HP3.
Na początku czerwca postanowiono przesunąć strukturę HP3. Przenoszenie struktury HP3 odbyło się w dniach 22 – 29 czerwca 2019. Zaplanowano trzy etapy przenoszenia i w każdym z nich zostały wykonane drobne ruchy. Pomiędzy etapami nastąpiła analiza danych, dzięki czemu zrozumiano pozycja Kreta częściowo wbitego w marsjański grunt.
W kolejnych miesiącach trwały próby “uruchomienia” Kreta. Niestety, Kretowi nie udało się wbić głębiej w marsjański grunt. Dlatego też inżynierowie w NASA postanowili wykonać inne prace wokół Kreta. Na początku października 2019 NASA zaprezentowała nowy etap prac przy Krecie. Wstępne wyniki sugerowały, że udało się rozwiązać problem – Kret rozpoczął “wgryzanie się” w marsjański grunt.
Niespodziewane “wyskoczenie” Kreta
Do około 25 października wszystko przebiegało prawidłowo – Kret coraz głębiej “wgryzał się” w marsjański grunt. W kolejnych dniach nastąpiła jednak bardzo zaskakująca sytuacja: Kret “wyskoczył”.
DLR zaobserwowało już podobne zjawiska podczas testów przy bardzo niskim ciśnieniu. W przypadku marsjańskiej atmosfery (0,6% atmosfery Ziemi) następuje sytuacja, w której atmosfera nie może dodatkowo “popychać” Kreta wgłąb wywierconego otworu. Dlatego też tak dużą uwagę przykładano na zwiększeniu tarcia podczas zagłębiania Kreta, które pozwoliłoby na utrzymywanie pozycji Kreta, bez żadnych “odbić” powstałych wskutek wbijania się w grunt Czerwonej Planety.
Przez kolejne 3 tygodnie sytuacja się niewiele zmieniła – Kret mocno wystaje ze swojego miejsca pracy. DLR zamierza nadal próbować, ale przede wszystkim nie chce zaryzykować całkowitego wydostania się Kreta z gruntu marsjańskiego. Z pewnością nastąpi inspekcja wydrążonej dziury i być może kolejne przyciśnięcie za pomocą łyżki z Instrument Deployment Arm (IDA).
Część penetratora HP3 (w szczególności Kreta) została wykonana na zamówienie Niemieckiej Agencji Kosmicznej (DLR) przez polską spółkę Astronika przy współpracy z Centrum Badań Kosmicznych (CBK).
Misja InSight jest komentowana w wątku na Polskim Forum Astronautycznym.
(PFA, NASA)
Jeden komentarz
Myślę że skoro nie udaje się wbijanie następna misja (czyli za 10-15 lat) powinna uwzględniać wibrujący wkrętak – w otworze powinien się lepiej trzymać.