Giennadij Manakow (1950-2019)

26 września zmarł w wieku 69 lat były rosyjski kosmonauta Giennadij Manakow. Dowodził dwiema długotrwałymi wyprawami na stację orbitalną Mir.

Początkowo Manakow został wybrany do pracy w ramach programu radzieckiego wahadłowca Buran. W 1988 roku został rozkazem Ministra Obrony ZSRR przyjęty do 9. grupy korpusu kosmonautów.

Do swojego pierwszego lotu kosmicznego wystartował na pokładzie Sojuza TM-10 wraz z Giennadijem Striekałowem 1 sierpnia 1990 roku . Na pokład stacji dostarczyli cztery przepiórki japońskie w ramach prowadzenia badań związanych z płodnością.

Załoga zainstalowała w części dokującej Progressa M-4 urządzenie do wytwarzania plazmy. Gdy statek transportowy po odcumowaniu od Mira przez trzy dni leciał w niewielkim oddaleniu za stacją, były prowadzone obserwacje uwalnianej plazmy.

W czasie ich pobytu na stacji zacumował również Progress M-5, który jako pierwszy wyposażony został w powrotną kapsułę Raduga. Jednak jej powrót na Ziemię nie zakończył się sukcesem i wszystkie dane eksperymentalne i materiały w niej umieszczone zostały bezpowrotnie utracone.

Kosmonauci odbyli również 45-minutowy spacer kosmiczny, próbując naprawić właz śluzy modułu Kwant-2, który doznał uszkodzenia przed ich przybyciem.

Tydzień przed powrotem Manakowa i Striekałowa na Ziemię, do stacji zacumował Sojuz TM-11 z nową stałą załogą oraz Japończykiem Toyohiro Akiyama , dziennikarzem telewizyjnym, który stał się pierwszym kosmonautą z tego kraju. Lądowanie kapsuły powrotnej Sojuza TM-10 nastąpiło w stepach Kazachstanu 10 grudnia 1990 roku. Dodatkowo na Ziemię powrócił też Akiyamą. Lot Manakowa i Striekałowa trwał 130 dni, 20 godzin i 35 minut.

Towarzyszący Giennadijowi Manakowowi w kosmicznej wyprawie bardzo doświadczony kosmonauta Giennadij Striekałow zmarł w 2004 roku na raka żołądka w wieku 64 lat.

Do drugiej kosmicznej misji kosmonauta wystartował wspólnie z Aleksandrem Poleszczukiem 24 stycznia 1993 roku. Dwa dni później Sojuz TM-16 zacumował do modułu Kristall stacji orbitalnel za pośrednictwem nowej jednostki APAS-89, która była testowana do przyszłych połączeń z Mirem amerykańskich wahadłowców.

Kosmonauci przeprowadzili doświadczenia z biologii i materiałoznawstwa jak również 140 eksperymentów związanych z naukami o Ziemi. Prowadzili również obserwacje astronomiczne.

4 lutego 1993 roku przeprowadzono eksperyment Znamja – test przyszłego odbłyśnika (żagla słonecznego) zaprojektowanego do oświetlania i ogrzewania obszarów Ziemi, które przez długi czas  są pozbawione słonecznego promieniowania jak regiony polarne zimą. W tym celu po oddaleniu się na  230 m od kompleksu orbitalnego statku transportowego Progress M-15 został rozwinięty na nim 20-metrowy odbłyśnik foliowy o masie 40 kg. Eksperyment trwał 6 minut.  Żagiel słoneczny Znamja był obserwowany m.in. w  południowej Francji, wschodniej Polsce i na Białorusi.

Załoga przeprowadziła także dwa spacery kosmiczne.

24 maja 1993 wraz z pojawieniem się w kompleksie orbitalnym Progressa M-18, pierwszy raz zdarzyło się,  że  dwa statki Progress w tym samym czasie były połączone ze stacją kosmiczną.

3 lipca 1993 roku Sojuz TM-17 przybył z nową podstawową dwuosobową załogą  Mira i francuskim astronautą Jean-Pierre’a Haigneré, który 19 dni później wrócił na Ziemię razem z Manakowem i Poleszczukiem na pokładzie Sojuza TM-16.

Wspólny lot Giennadija Manakowa i Aleksandra  Poleszczuka trwał 179 dni i 43 minuty.

Na krótko przed jego trzecią wyprawą Sojuzem TM-24 w sierpniu 1996 roku wykryto u kosmonauty problemy z sercem, co spowodowało, że na kilka dni przed startem został niedopuszczony do lotu. W grudniu 1996 z powodu stanu zdrowia Giennadija Manakow został wykluczony z korpusu kosmonautów. Do lipca 2000 pracował w Centrum Przygotowań Kosmonautów. 4 lipca 2000 roku rozkazem Ministra Obrony Federacji Rosyjskiej kosmonauta został przeniesiony do rezerwy.

Łącznie Giennadij Manakow w czasie dwóch lotów okrążył Ziemię  4915 razy. Jego nalot wyniósł 309 dni, 21 godzin i 19 minut. Jego trzy spacery kosmiczne trwały łącznie  12 godzin i 43 minuty. Wchodził w skład siódmej i trzynastej stałej załogi stacji orbitalnej Mir. Jego loty kosmiczne były w kolejności 131. i 155. w historii.

Giennadij Manakow  jest  229. kosmonautą na światowej liście oraz 69. rosyjskim,  a także  już setnym zmarłym człowiekiem któremu dane było  okrążyć Ziemię przynajmniej jeden raz. W czasie kosmicznych misji jego kryptonim radiowy nosił nazwę Вулкан-1 (Wulkan-1).

Przyczyną śmierci kosmonauty w dniu 26 września 2019 roku były problemy związane z niewydolnością serca.

W 1994 roku Giennadij  Manakow  oraz zmarły 21 września 2019 roku Sigmund  Jähn uczestniczyli w ekologicznej wyprawie na tereny Syberii wymyślonej przez Jacka Pałkiewicza.

Redakcja serwisu Kosmonauta.net serdecznie dziękuje Panu Robertowi Kozieł za nadesłany artykuł.

(LK, SF, PFA)