ExoMars TGO – pierwsze podsumowanie wyników

0

W kwietniu agencja ESA przedstawiła pierwsze podsumowanie wyników z misji ExoMars Trace Gas Orbiter.

Sonda ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) przybyła do układu marsjańskiego w październiku 2016 roku. Jej celem jest zebranie informacji dotyczących śladowych gazów w atmosferze, m.in. o metanie, które mogłyby stanowić wskazówkę odnośnie aktywności biologicznej lub geologicznej na Marsie. Misja potrwa przynajmniej kilka lat.

Podsumowanie wyników z pierwszego (ziemskiego) roku badań Czerwonej Planety z orbity zostało zaprezentowane przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) w kwietniu 2019.

Zagadka marsjańskiego metanu

Najważniejszy wynik jest związany z metanem w marsjańskiej atmosferze. Ten związek organiczny został już m.in. wykryty przez łazik MSL Curiosity wewnątrz krateru Gale. Wykryte przez MSL wartości to od 0,2 do 0,7 części na miliard (1). Co więcej, MSL zarejestrował sezonową zmienność. Warto tu dodać jeszcze, że MSL zarejestrował pojedynczy “skok” do wartości 6 części na miliard (w dniu 15 czerwca 2013) zaś orbiter Mars Express zarejestrował pojedynczy “skok” aż do 15 części na miliard (16 czerwca 2013).

Tymczasem, TGO w “wyższych” partiach atmosfery Marsa (od 3 do 25 km) ustalił górną granicę zawartości metanu na zakres od 0,012 do 0,05 części na miliard. Jest to 10-100 razy większa czułość niż wcześniejsze wyniki. Łącznie te wartości odpowiadają emisji około 500 ton metanu do atmosfery Czerwonej Planety w czasie około 300 lat.

Co te najnowsze wyniki z TGO oznaczają, w szczególności w porównaniu z wcześniejszymi, znacznie wyższymi pomiarami? Na tę chwilę wydaje się, że jakiekolwiek marsjańskie źródła metanu mają charakter epizodyczny, po czym następuje dość szybkie zniszczenie tego związku organicznego w atmosferze wskutek promieniowania UV od Słońca. Jest też możliwe, że w atmosferze Czerwonej Planety poniżej 3 km istnieje jeszcze jeden mechanizm niszczenia lub pochłaniania metanu. Dlatego też niewiele tego związku organicznego dostaje się do wyższych partii atmosfery.

Podpowierzchniowa woda

Ponadto, dane z detektora neutronów FREND zainstalowanego na pokładzie TGO pozwoliły na stworzenie globalnej mapy podpowierzchniowej wody na Marsie (2). Oczywiście, najwięcej wody (w stanie stałym) znajduje się w rejonach polarnych. Oprócz tego w części regionów równikowych znajduje się także pewna ilość podpowierzchniowej wody. Pomiędzy nimi zaś znajdują się marsjańskie “suche” obszary.

Pierwsza globalna mapa podpowierzchniowej wody z danych z sondy TGO / Credits - ESA, ATG Medialab, O. Korablev et al (2019)
Pierwsza globalna mapa podpowierzchniowej wody z danych z sondy TGO / Credits – ESA, ATG Medialab, O. Korablev et al (2019)

Konferencję podsumowującą pierwsze wyniki z ExoMars TGO można zobaczyć pod tym linkiem: https://client.cntv.at/egu2019/pc7 .

(1) Dla porównania – w ziemskiej atmosferze przeciętna zawartość metanu to 1800 części na miliard.

(2) Mowa tu przede wszystkim o wodzie w stanie stałym (lód wodny) jednak wciąż trwają poszukiwania możliwej chwilowej obecności wody w stanie ciekłym. Jest jednak możliwe, że obserwowane zmiany są efektem działania zestalonego dwutlenku węgla (“suchego lodu”), a nie wody.

Misja Trace Gas Orbiter jest komentowana w wątku na Polskim Forum Astronautycznym.

(ESA)

Comments are closed.