W 2017 roku łącznie przez ponad 100 dni na tarczy słonecznej nie zaobserwowano żadnego obszaru aktywnego. Jednocześnie w tym samym roku nastąpiły najsilniejsze rozbłyski w tym cyklu aktywności słonecznej.
Aktywność słoneczna jest zmienna i jest liczona w tzw. cyklach. Te cykle trwają około 11 lat (“od maksimum do maksimum”), choć zmienność może wynieść kilka lat. Najbardziej wyróżniającą cechą cyklu aktywności słonecznej jest większa obecność plam (w okresie maksimum) oraz ich rzadsze występowanie (w okresach przed i po maksimum słonecznym).Aktualnie trwa 24 cykl aktywności słonecznej, który był wyraźnie słabszy od wszystkich poprzednich w ciągu ostatnich stu lat. Obecny cykl rozpoczął się w styczniu 2008 roku i miał dwa maksima (2011 i 2014). Aktualnie trwa spadek do minimum aktywności słonecznej. Początek nowego cyklu powinien nastąpić około 2020 roku, jednak warto tutaj zaznaczyć, że te prognozy są obarczone pewną niepewnością.
Coraz mniej plam słonecznych
Spadek aktywności słonecznej to m.in. coraz częstsze okresy, w których nie notujemy żadnych obszarów aktywnych na widocznej z Ziemi tarczy Słońca. W 2015 roku nie było ani jednego dnia, w którym na tarczy słonecznej nie znajdowałaby się choćby jedna plama słoneczna. W 2016 roku takich dni było już 34. W 2017 roku ilość dni bez plam słonecznych na tarczy naszej Dziennej Gwiazdy przekroczyła 100. Stało się to 19 grudnia 2017 roku. Jest to bez wątpienia dowód na postępujący spadek aktywności naszego Słońca.
Pełna lista okresów bez plam słonecznych jest dostępna w wątku na Polskim Forum Astronautycznym. Łącznie w tym roku wystąpiło już 101 dni bez plam w 21 okresach czasowych. Najdłuższy okres bez plam słonecznych trwał pomiędzy 6 a 20 marca 2017.
W przyszłym roku prawdopodobnie dni bez plam słonecznych będzie jeszcze więcej. Możliwe, że będzie to sytuacja podobna do 2009 roku, gdy dni, w których nie zaobserwowano obszarów aktywnych na Słońcu, było aż 260.
2017: rekordowe rozbłyski słoneczne
Bez wątpienia obszar o numerze 2673 jest najbardziej aktywną grupą plam w obecnym 24. cyklu aktywności słonecznej. Od 4 do 10 września grupa 2673 emitowała silne rozbłyski słoneczne, z których najsilniejszy został wyemitowany 6 września. Był nim rozbłysk klasy X9.3 – najsilniejszy rozbłysk od niemal dokładnie 12 lat.
Wrześniowe rozbłyski z grupy 2673 / Credits – Credits – NASA, SDO,
Drugi silny rozbłysk z tej grupy został wyemitowany 10 września. Był to rozbłysk klasy X8.2. W momencie emisji grupa 2673 znajdowała się już tuż za krawędzią tarczy słonecznej. Jest możliwe, że zanotowana wartość (X8.2) jest pewnym niedoszacowaniem, z uwagi na nieznaną w pełni geometrię rozbłysku. Podobna sytuacja nastąpiła 4 listopada 2003 roku – pierwotnie rozbłysk określono na X28, następne szacunki to już około X45. Był to najsilniejszy rozbłysk słoneczny zarejestrowany przez współczesną astronomię.
Rozbłysk klasy X8.2 z grupy 2673 – 10.09.2017 / Credits – NASA, SDO,
Podsumowując, w 2017 roku na Słońcu zaobserwowano dwa, bardzo kontrastujące zjawiska: długie okresy bez plam słonecznych oraz rekordowo silne rozbłyski. W przyszłym roku można się spodziewać większej ilości okresów bez plam, ale warto zaznaczyć, że wciąż możliwe jest powstanie rozbudowanych grup plam słonecznych. Kolejne rozbłyski, być może klasy M i najbardziej energetycznej klasy X są wciąż możliwe.
Aktywność słoneczna jest komentowana na Polskim Forum Astronautycznym. Polecamy także listę najsilniejszych rozbłysków w tym roku oraz najsilniejszych w całym 24. cyklu aktywności słonecznej.
(PFA, SDO)
