W czwartek 10 listopada, 42 minuty po północy z kosmodromu Jiuquan wystartowała rakieta nośna Chang Zhou 11, wynosząc na orbitę pięć niewielkich satelitów technologicznych.
Rakieta Chang Zheng 11 jest specjalnie opracowaną przez Chińską Akademię Technologii Rakiet Nośnych (CALT) konstrukcją, zdolną do wynoszenia niewielkich ładunków na niskie orbity okołoziemskie przy maksymalnie skróconym czasie przygotowań do lotu. Z tego względu nazywa się ją także rakietą “szybkiego reagowania”, mogącą pozostawać w stanie umożliwiającym długie przechowywanie lub przebywać na wyrzutni startowej przez dłuższy czas.Wymagania stawiane rakiecie z grubsza przypominają wymogi, które charakteryzują pociski o przeznaczeniu wojskowym, w szczególności rakiety o zasięgu międzykontynentalnym ICBM. Rozwiązaniem było powstanie rakiety konstrukcyjnie bardzo zbliżonej do rozwiązań wojskowych, między innymi poprzez wykorzystanie czterech stopni napędowych z czego najprawdopodobniej trzy wytwarzają ciąg za pomocą silników na paliwo stałe. Według dostępnych informacji ostatni, czwarty stopień jest wyposażony w system napędowy na paliwo ciekłe. Przypuszczalnie jest to zatem system zbliżony koncepcyjnie do europejskiej rakiety nośnej Vega. Można założyć, że w przypadku CZ-11, czwarty stopień ma analogiczne zadania wyrównania orbity do precyzyjnie zadanych parametrów, jak stopień AVUM w rakiecie Vega.
Rakieta CZ-11 posiada średnicę około 2 metrów przy wysokości około 21 metrów. Jest zatem od swojego europejskiego konkurenta mniejsza – Vega posiada bowiem średnicę 3 metrów przy wysokości 30 metrów. Różnica jest jeszcze bardziej widoczna w przypadku porównania masy startowej obu konstrukcji – Vega jest bowiem prawie 2,5 raza cięższa, ważąc 137 ton. Różnica jest również wyraźna w osiągach dotyczących zdolności wynoszenia ładunku – CZ-11 jest w stanie wynieść do 350 kg ładunku na orbitę synchroniczną o wysokości 700 kilometrów. Vega umożliwia wynoszenie ładunków trzykrotnie cięższych na orbitę o podobnych parametrach. CZ-11 może wynosić ładunki mieszczące się pod osłoną o średnicy 1,6 metra lub – jeśli zachodzi taka potrzeba – pod większym wariantem osłony o średnicy 2 metrów.
Był to dopiero drugi odnotowany start rakiety CZ-11, przy czym pierwszy lot – także udany – odbył się we wrześniu 2015 roku. Aktualna misja rakiety polegała na wyniesieniu pięciu satelitów technologicznych na niską orbitę okołoziemską.
Głównym ładunkiem był ważący 240 kilogramów satelita opracowany przez korporację (CASC) nazwany XPNAV-1 (X-Ray Pulsar NAVigation), którego zadaniem ma być próba wykorzystania sygnałów emitowanych przez tzw. pulsary milisekundowe do tworzenia mapy nawigacyjnej, umożliwiającej określenie pozycji przestrzennej satelitów. Pulsary milisekundowe są bardzo szybko rotującymi pozostałościami jąder zwykłych gwiazd, emitującymi charakterystyczny strumień promieniowania rentgenowskiego z regularnością i precyzją porównywalną z zegarem atomowym. Obecnie stosowane metody naziemne wymagają dłuższej obserwacji satelity i obarczone są pewnym błędem. Zastosowanie dostępnych wzorców pulsarowych pozwoli na szybsze ustalanie pozycji oraz z większą dokładnością. Podstawowym zadaniem XPNAV-1 będzie utworzenie specjalnej bazy danych dla pulsarowych sygnałów rentgenowskich, dzięki której możliwe będzie zbudowanie mapy nawigacyjnej, obejmującej 26 najbliższych pulsarów i ich charakterystyki. Plan zakłada, że wdrożenie tego rozwiązania potrwa od 5 do 10 lat, co oznacza, że kolejne generacje satelitów będą prawdopodobnie w stanie wspierać nawigację autonomiczną.
Oprócz głównego ładunku jaki był XPNAV-1, CZ-11 wyniosła także cztery inne satelity – Xiaoxiang-1 oraz trzy satelity Lishui-1. Pierwszy z nich jest urządzeniem typu cubesat 6U, zbudowany przez Instytut Badawczy Changsha Gaoxingu Tianyi. Xiaoxiang-1 waży około 8 kilogramów, a jego zadaniem jest przetestowanie nowego systemu stabilizacji przeznaczonego dla instrumentów optycznych wykorzystywanych w podzespołach obserwacyjnych. Ten niewielki satelita został poprawnie wprowadzony na swoją orbitę na wysokości 500 kilometrów.
Satelity Lishui-1 zostały opracowane przez firmę Zhejiang LiTong Electronic Technology (ZLET). Urządzenia są małymi satelitami komercyjnymi, przeznaczonymi do obserwacji Ziemi.
(NSF, PFA)
