Coraz więcej państw decyduje się na wykorzystanie platform stratosferycznych. Czy zastąpią one satelity?
HAPS, czyli High Altitude Pseudo Satellite to tym pojazdów wysokościowych, które łączą w sobie cechy statku powietrznego i satelity. HAPS operują ze stratosfery, z pułapu około 20 km, znacznie powyżej typowej wysokości przelotowej samolotów pasażerskich.Dotychczas w stratosferze zazwyczaj umieszczano ładunki naukowe w projektach realizowanych przez agencje kosmiczne (np. NASA, ESA i JAXA) oraz przez instytuty meteorologiczne z całego świata. Aktualny rekord w wysokości lotu balonu stratosferycznego to 53,7 km. W odróżnieniu od HAPS, takie misje są realizowane przez balony stratosferyczne, które poruszają się wraz z kierunkiem wiatru. HAPS natomiast potrafi przynajmniej częściowo kontrolować swój lot.
Próby stworzenia HAPS trwają już od przynajmniej kilkunastu lat. Dopiero w ostatnich latach udało się stworzyć pierwsze działające prototypy HAPS. Liderami w tej dziedzinie są Stany Zjednoczone, Chiny oraz Europa. Kilka sukcesów nastąpiło w tym i zeszłym roku, co zaowocowało pierwszymi kontraktami.
Z wielu względów oczywistym odbiorcą HAPS jest wojsko. Takie stratosferyczne platformy będą w stanie krążyć nad określonym terenem, często bez naruszania granic lub poza zasięgiem obrony przeciwlotniczej i dostarczać ważnych informacji dla wojska. HAPS może służyć jako przekaźnik dla komunikacji pomiędzy różnymi jednostkami wojskowymi oraz za przekaźnik dla łączności z satelitami. Dzięki temu ograniczenia, wynikłe dla przykładu z rzeźby terenu, są zminimalizowane. HAPS może służyć także do obserwacji Ziemi w wysokiej rozdzielczości oraz do nasłuchu radiowego.
Prawdopodobnie w najbliższych latach dojdzie do szerszego wprowadzania HAPS do służby, także cywilnej. Jest możliwe, że w niektórych sytuacjach HAPS zastąpią satelity, a w innych mogą one być uzupełnieniem dla satelitów. W szczególności mowa tutaj o regionach polarnych, gdzie są problemy z szybszą wymianą danych dla statków, platform wiertniczych czy samolotów. HAPS może też być bardzo przydatne jako zapasowa komunikacja dla regionów, w których nastąpiły katastrofy naturalne. W tym przypadku warto zadać pytanie: czy HAPS mogą być konkurencją dla satelitów?
(SN, NSF, A, TA)