Proba-V i znikające jezioro

0

Proba-V wykonała zdjęcia obrazujące koniec istnienia jednego z największych jezior wysokogórskich na świecie.

Jezioro Poopó było trzecim największym jeziorem wysokogórskim na świecie i drugim największym jeziorem w Boliwii. Na przełomie roku 2015 i 2016 zostało uznane za wyschnięte.

Proba-V - wizualizacja / Credit: ESA

Proba-V – wizualizacja / Credit: ESA

Położone w Andach, w górach Altiplano, na wysokości 3690 metrów n.p.m. słone, bezodpływowe jezioro miało niegdyś powierzchnię 1340 kilometrów kwadratowych, czyli porównywalną z powierzchniami takich wysp jak Okinawa czy Rodos. Było jednak bardzo płytkie. Jego maksymalna głębokość wynosiła 3 metry, a średnia 1 metr.

Z uwagi na pojedynczy dopływ, jezioro charakteryzowało się silnym gradientem zasolenia, od 15 do 3000 mg/L na północy (przy wlocie dopływu), do 105 000 – 125 000 mg/L.

Jezioro było przede wszystkim (ponad 65-90%) zasilane wodami rzeki Desaguadero, wypływającej z jeziora Titicaca, oraz wodą deszczową. Z uwagi na płaski i płytki zbiornik jeziora, było ono niezwykle czułe na ilość dopływającej wody i na temperaturę powietrza, od której zależy szybkość parowania.

Porównanie zdjęć satelitarnych jezioro Poopo z 11 października 1986 i 16 stycznia 2016 roku / Credit: USGS

Porównanie zdjęć satelitarnych jezioro Poopo z 11 października 1986 i 16 stycznia 2016 roku / Credit: USGS

Lata 1975-1992 to najdłuższy znany okres stałej obecności jeziora. W 1986 roku jezioro osiągnęło maksymalną znaną powierzchnię 3500 km². Od tego czasu wody ubywało.

Sytuacja hydrologiczna jeziora zaczęła się zmieniać dynamicznie. Nasilały się wahania stanu wód, zależne od poziomu zasilającego jeziora Titicaca. W 1994 roku jezioro zniknęło całkowicie.

W następnych latach bieżące opady atmosferyczne odbudowały w pewnym stopniu jezioro. W związku z tym podjęto międzynarodowe próby ustabilizowania jeziora. Finansowo pomogła Unia Europejska. W 2002 roku jezioro umieszczono na liście Konwencji Ramsarskiej.

Wzrost temperatury spowodował jednak, że szybkość parowania przekroczyła szybkość uzupełniania wód, i jezioro zaczęło ponownie wysychać. Na dzień 17 grudnia 2015 pozostawało 0,0001% wody w zbiorniku jeziora (ok. 3 km² powierzchni). Rząd Boliwii ogłosił 20 stycznia 2016 roku, że jezioro i okolice są terenem objętym klęską żywiołową.

Europejski, mały satelita obserwacji Ziemi Proba-V (V od wegetacji, na której obserwacjach skupia się misja satelity) uwiecznił smutny koniec jeziora Poopó. Poniższa mozaika zdjęć została wykonana w rocznych odstępach czasu. Od lewej, 27 kwietnia 2014, 20 lipca 2015 i 22 stycznia 2016.

Proba-V i jezioro Poopó. Od lewej, zdjęcie z 2014, 2015 i 2016 roku / Credit: ESA/Belspo – produced by VITO

Proba-V i jezioro Poopó. Od lewej, zdjęcie z 2014, 2015 i 2016 roku / Credit: ESA/Belspo – produced by VITO

Zdjęcia w bezlitosny sposób pokazują sytuację zmiany temperatury i następujące skutki. Według danych rządu Boliwii, temperatura powietrza przy jeziorze Poopó wzrosła w przeciągu ostatnich 56 lat o 2,06 stopnia Celsjusza. Chociaż poziom wody można mierzyć na różne sposoby, to zdjęcia satelitarne umożliwiają dokładne określenie powierzchni dużych zbiorników wodnych w długich okresach czasu.

Drugim czynnikiem mającym wpływ na sytuację jezioro Poopó jest presja człowieka na jego jedyny dopływ, rzekę Desaguadero. Woda z niej służy celom konsumpcyjnym i przemysłowym, głównie obecnemu w pobliżu górnictwu. Władze przyznają, że opracowane w latach 90. XX wieku plany wykorzystania wód jeziora Titicaca, źródła rzeki Desaguadero, nie przystają do obecnej sytuacji klimatologicznej.

Boliwia, z pomocą Unii Europejskiej, planuje wdrożyć środki zaradcze, które zwiększą dopływ wody do jeziora Poopó. Za ponad 1,3 mln EUR ma zostać oczyszczone koryto rzeki, a także uruchomiona ma zostać stacja oczyszczania wód pokopalnianych, które to będą mogły w następstwie trafiać do jeziora. Cały proces odtworzenia jeziora może kosztować nawet 90 razy więcej.

(ESA, La Razon)

Comments are closed.