V774104 – nowa planeta karłowata?

0

Astronomowie odkryli potencjalną nową planetę karłowatą w Układzie Słonecznym. Obiekt ma średnicę od 500 do 1000 km i znajduje się obecnie w odległości ponad 100 jednostek astronomicznych od Słońca. To odkrycie ma duże znaczenie dla zrozumienia kształtu zewnętrznego Układu Słonecznego.

Obszar poza Neptunem to wciąż mało poznany rejon Układu Słonecznego. Między innymi dlatego realizowana jest misja sondy New Horizons, która 14 lipca przeleciała obok Plutona – niegdyś uznawanej za planetę, dziś zaś klasyfikowanej jako planetę karłowatą. Po przelocie obok Plutona New Horizons zmierza ku planetoidzie 2014 MU69. Naukowcy uważają, że ten mały obiekt o prawdopodobnej średnicy około 40 km, nie doznał zbyt wielu zmian od momentu powstania.

Oprócz misji New Horizons astronomowie poszukują planetoid i planet karłowatych daleko poza orbitą Plutona. Nie jest to łatwe zadanie, gdyż z uwagi na dużą odległość, niskie albedo oraz stosunkowo małe rozmiary często te obiekty mają bardzo małą jasność. Jednakże wraz z rozwojem technik obserwacyjnych wykrywane są kolejne obiekty, które uzupełniają naszą wiedzę o powstaniu i aktualnym stanie Układu Słonecznego. Jednym z takich obiektów jest wykryty obiekt V774104, odkryty w 2015 roku za pomocą ośmiometrowego, znajdującego się na Hawajach Subaru Telescope.

Wówczas V774104 znajdował się aż 103 jednostki astronomiczne od Słońca. W podobnej odległości (109 jednostek astronomicznych od Słońca) znajduje się sonda Voyager 2. Jest to rekordowa odległość zaobserwowanego obiektu w naszym Układzie Słonecznym. Poprzedni rekord należał do Eris, odkrytej w 2005 roku, znajdującej się w odległości 97 jednostek astronomicznych od Słońca.

Jak na razie nie znane są parametry orbity V774104, które wymagają obserwacji teleskopowych w dłuższym odstępie czasu. Wiadomo jednak, że jest to dość duży obiekt, o prawdopodobnej średnicy pomiędzy 500 a 1000 km. Oznacza to, że V774104 może być planetą karłowatą.

Aktualnie lista znanych planet karłowatych zawierała jedynie pięć pozycji: jeden obiekt z Pasa Planetoid (Ceres) i cztery z obszaru poza Neptunem (Pluton, Eris, Makemake i Haumea). Kilka innych obiektów, takich jak 2007 OR10, Sedna, Quaoar, 2002 MS4 czy Orcus to prawdopodobnie także planety karłowate.

Odkrycie V774104 ma duże znaczenie dla zrozumienia populacji zewnętrznego Układu Słonecznego. W ostatnich latach astronomowie wykryli, że pewne obiekty w tej części Układu Słonecznego, charakteryzują się bardzo dużą ekscentrycznością. Przykładowo Sedna ma swoje aphelium w odległości aż ok. 940 jednostek astronomicznych od Słońca.

Jak na razie nie wiadomo dlaczego pewna ilość dużych obiektów ma aż tak ekscentryczne orbity. Istnieje kilka możliwych odpowiedzi na tę zagadkę: ekscentryczność wywołana przez zbliżenie innych gwiazd (w szczególności tuż po powstaniu Układu Słonecznego) albo wpływ dużej planety wciąż lub niegdyś znajdującej się daleko od Słońca. Jest możliwe, że miliardy lat temu Jowisz lub Saturn (prawdopodobnie Jowisz) “wyrzucił” z Układu Słonecznego inną masywną planetę oraz (co już jest pewne) dużą ilość planetoid. To “wyrzucenie” powinno doprowadzić do zmiany ekscentryczności u wielu mniejszych obiektów, takich jak Sedna.

Obserwacje ruchu V774104 oraz lepsze zrozumienie jej właściwości, powinno pomóc w zrozumieniu procesów zachodzących w zewnętrznym Układzie Słonecznym. Jednocześnie, wraz z detekcją kolejnego obiektu, który może zasługiwać na miano planety karłowatej, pojawia się pytania: ile jeszcze podobnych obiektów czeka na odkrycie?

(S, ST)

Comments are closed.