Gotowy moduł napędowy drugiego stopnia rakiety SLS

0

W zakładach amerykańskiej firmy United Launch Alliance ukończona została budowa pierwszego kriogenicznego modułu napędowego dla nowej rakiety Space Launch System (SLS) agencji NASA.

Moduł napędowy ICPS (Interim Cryogenic Propulsion Stage) zostanie teraz przekazany głównemu wykonawcy rakiety SLS – znanej w sektorze kosmicznym firmie Boeing. Omawiana jednostka jest odpowiedzialna za zapewnienie załogowemu Orionowi wypchnięcia poza bliskie otoczenie Ziemi. ICPS zasilany będzie płynnym tlenem i wodorem.

Pierwszy lot testowy rakiety SLS określany jest jako Exploration Mission-1 (EM-1). Rakieta w ramach tego dziewiczego lotu wystąpi w konfiguracji Block 1. Oznacza to, że będzie ona w stanie wynieść na oczekiwaną orbitę ładunek o masie 77 ton.

Schemat przedstawiający rozkład modułów składających się na górną część rakiety SLS. Po wytworzeniu wszystkie moduły zostaną złożone i przetestowane (pod koniec 2016 roku) w ośrodku Marshall Space Flight Center agencji NASA / Źródło: NASA/MSFC

Schemat przedstawiający rozkład modułów składających się na górną część rakiety SLS. Po wytworzeniu wszystkie moduły zostaną złożone i przetestowane (pod koniec 2016 roku) w ośrodku Marshall Space Flight Center agencji NASA / Źródło: NASA/MSFC

ICPS trafi niebawem do ośrodka Marshall Space Flight Center, gdzie dojdzie do połączenia z innymi elementami konstrukcyjnymi oraz modułami składającymi się na najwyższą część rakiety SLS o łącznej długości niemal 15 metrów. Łącznie wszystkie elementy w górnej części jednostki nazywane są Integrated Upper Stage (Structural Test Article w przypadku misji EM-1).

W najbliższych kilkunastu miesiącach nastąpi umieszczenie stopnia Integrated Upper Stage na specjalnym stanowisku testowym, które pozwoli na zbadanie poziomu integracji wszystkich elementów. Prócz ICPS zostały również zbudowane do tej chwili jeszcze inne moduły strukturalne, jak np.:

  • replika dolnej części statku Orion, który jest kluczowym elementem nowego programu eksploracyjnego NASA, pełniący funkcję ratunkową dla załogi oraz mieszkalną w czasie lotów, a przede wszystkim powrotną do wejścia w atmosferę Ziemi;
  • adapter łączący statek Orion z górnym stopniem rakiety SLS – modułem ICPS. Ta technologia została już wykorzystana w trakcie lotu testowego samego statku Orion (z wykorzystaniem rakiety Delta IV) w grudniu 2014 roku;
  • symulator strukturalny górnej części rakiety SLS.
Schemat rakiety Space Launch System / Źródło: NASA/MSFC

Schemat rakiety Space Launch System / Źródło: NASA/MSFC

Moduł ICPS powstał na bazie użytkowanego przez ULA w rakiecie Delta IV stopnia napędowego Delta Cryogenic Second Stage. Modyfikacje tej jednostki dotyczyły wydłużenia zbiornika na ciekły wodór, dodanie zbiorników hydrazyny dla systemu kontroli położenia oraz wprowadzeniu małych poprawek do układu awioniki, co pozwoli na spełnienie wymagań projektowych oraz charakterystyki sprawnościowej nałożonej przez NASA. ICPS będzie napędzany przez silnik RL-10B2.

Warto przypomnieć, że kilka tygodni temu ogłoszono pozytywne przejście krytycznego przeglądu projektu (CDR, Critical Design Review) rakiety SLS. Po raz pierwszy od 40 lat kolejna rakieta agencji NASA przeszła ten ważny etap, otwierający możliwość rozpoczęcia budowy podzespołów do lotów. Rakieta SLS jest po Saturnie V następną jednostką zdolną do wsparcia realizacji misji eksploracyjnych w głębokiej przestrzeni kosmicznej.

Przegląd CDR utwierdził agencję NASA w przekonaniu, że znajduje się ona na właściwej ścieżce do pozyskania działającego systemu transportowego. W ramach CDR oceniono projekt całego systemy oraz rezultaty pierwszej rundy testów silników i boosterów rakiety. Większość elementów dla pierwszego lotu jest obecnie w produkcji.

Nad przeglądem pracowało przez ponad 10 tygodni 13 zespołów inżynierów oraz ekspertów z sektora kosmicznego (w tym niezależnych od NASA). Przejrzano w tym czasie ponad 1000 dokumentów oraz 150 GB danych. Był to czwarty i ostatni przegląd w ramach których weryfikowano samą koncepcję oraz projekt.

Kolejnym krokiem na drodze budowy systemu SLS będzie certyfikacja projektu, planowana na 2017 rok po wytworzeniu, integracji oraz zakończonych testach wszystkich elementów. W ramach certyfikacji porównany zostanie zbudowany system z jego projektem „na papierze”. Ostatni, finalny przegląd, weryfikujący gotowość do pierwszego lotu, będzie miał miejsce w 2018 roku.

NASA równolegle pracuje nad harmonogramem pracy dotyczącym ewolucji rakiety SLS do konfiguracji Block 1B, która będzie w stanie wynieść 115 ton na orbitę. Docelowo cała rakieta ma pozwolić na wynoszenie ładunku o masie nawet około 143 ton (konfiguracja Block 2) poza Ziemię.

(NASA, ULA, Boeing)

Comments are closed.