Za nami kolejny Międzynarodowy Kongres Astronautyczny (International Astronautical Congress – IAC 2015). W artykule znajduje się podsumowanie tego wyjątkowego wydarzenia.
Wśród ciekawych punktów programu konferencji IAC 2015 można wymienić prezentacje, które odbywały się w trakcie sesji innowacyjnych pomysłów i technologii. Poruszane tematy dotyczyły na przykład druku 3D, kosmicznego górnictwa czy lądowania na Tytanie. Nikolai Oreshkin przedstawił zagadnienia związane z drukiem 3D oraz skanowaniem 3D z głównym hasłem „rewolucja cyfrowej teleportacji”.Niektóre z zastosowań skanerów 3D w trakcie załogowych lotów kosmicznych to na przykład monitoring medyczny i kontrola jakości części wytwarzanych poza Ziemią. Jednym z głównych czynników utrudniających używanie skanerów 3D w kosmosie jest temperatura, a dokładnie jej fluktuacje, które wpływają negatywnie na system obrazujący i kalibrujący. Firma Artec wytworzyła system z wewnętrznym mechanizmem kontroli temperatury do rozwiązania problemów ze skaningiem 3D.
Alena Probst zaprezentowała możliwości, jak i wyzwania przed jakimi stoi kosmiczne górnictwo: zagadnienia masy, budżety mocy, jak i wykorzystania modułów wielokrotnego użytku. Opisała również scenariusze operacji w przestrzeni kosmicznej w odległości od 1 do 5 jednostek astronomicznych. Przedstawione zostały również prace na temat kolonizacji… Tytana.
Satelita Saturna porównany został do Ziemi przy nawiązaniu w budowie atmosfer tych ciał niebieskich. Choć dzisiaj Tytan nie stanowi raczej celu misji załogowych ze względu na ekstremalne warunki i duże wyzwania transportowe, w dalekiej przyszłości można spodziewać się przynajmniej zmiany temperatury: z 90 Kelwinów wzrośnie ona do 300 Kelwinów. Stanie się tak na skutek przeistoczenia Słońca w czerwonego olbrzyma.
Kolejna sesja, w jakiej można było uczestniczyć, dotyczyła Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i jej roli jako bramy dla ludzkości do przyszłej eksploracji kosmosu i badań Ziemi. Udowodniono, że MSK jest otwarta na wykorzystywanie w celach B+R (R&D) również dla przedsiębiorców. Wystarczyło przyjrzeć się panelistom:
- Jean-Domninque Coste – inżynier systemowy MSK, odpowiedzialny za stworzenie warunków do wykorzystywania MSK przez wiele różnych podmiotów;
- Julia Stalder – Rapidscat, obserwacje wzorców pogodowych i przewidywanie kataklizmów;
- Jason Dunn – Made In Space, wytwarzanie i produkcja w przestrzeni kosmicznej;
- Norah Patten – IComp, wykorzystanie MSK jako platformy testowej dla Irlandii;
- Luis Zea – University of Colorado, badania nad odpornością bakterii.
Jason Dunn, właściciel Made in Space, przedstawił plany firmy (której mottem jest nauka egzystencji poza Ziemią). Na pytania, czy w MiS planuje się wytwarzać silniki krokowe, panele słoneczne czy silniki elektromagnetyczne w technologii druku 3D, założyciel odpowiedział, że firma chce rozwijać wiele technologii z wiarą, że w końcu wszystko będzie wytwarzane na orbicie.
Ciekawym technicznym konceptem zademonstrowanym podczas IAC2015 było urządzenie chroniące astronautów przed promieniowaniem. Powstało przy amerykańsko-izraelskiej współpracy Lockheed Martin i STEMRAD. Urządzenie ma być systemem pasywnym, nakładanym niczym ubrania. Rozwiązuje problem szkód powstałych w wyniku promieniowania podczas załogowych misji kosmicznych. Koncentruje się na częściach ciała i tkankach produkujących komórki macierzyste: płuca, jajniki, piersi i szpik kostny.
Tematem drugiej części sesji technicznej była eksploracja Księżyca. Uwagę widzów przyciągnęła dyskusja na temat obecności wody na srebrnym globie. Dzielono się także doświadczeniami i pomysłami wyniesionymi z międzynarodowych projektów. David Korsmeyer przedstawił wiedzę NASA na temat osadów wodnych uzyskaną na podstawie przeszłych i teraźniejszych misji księżycowych.
Choć Księżyc jest dla NASA mniej istotny niż Mars, to znajduje się tam całkiem sporo urządzeń: lądowników jak i orbiterów. Przyszłe misje, takie jak Lunar Flashlight i Resource Prospector mają rzucić światło na możliwość wydobywania surowców z Księżyca.
John Walker przedstawił szczegółowo prace Uniwersytetu Tohoku przy Google Lunar X Prize – mają one na celu wywiązanie się z zadań stawianych przez konkurs jak i misji w sensie stricte naukowym.
Dyrektor generalny ESA podczas prezentacji jego wizji dalszej eksploracji przestrzeni kosmicznej / Źródło: Blue Dot Solutions
W trakcie konferencji prasowej z udziałem Johanna Woernera, obecnego dyrektora generalnego ESA, padały pytania odnośnie księżycowej bazy jak i ogólnych celów ESA w przyszłości. Dyrektor ESA wierzy, że po Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, wiele z badań podstawowych, częste podróże na orbitę Ziemi i ogólnoświatowy program eksploracji kosmosu zostaną zaspokojone przez utworzenie stałej tzw. “Księżycowej Wioski” (ang. Moon Village). Podkreślił przy tym, że nie jest fanatycznie oddany tej idei i pozostaje otwarty na inne pomysły, cytując Woltera: „Doskonały pomysł jest wrogiem dobrego pomysłu”.
Wizja stacji księżycowej dyrektora generalnego ESA jest wypełniona przez górnictwo, turystykę, administrację, naukę i współpracę z sektorem prywatnym. Woerner wierzy, że rolą ESA jest angażowanie obywateli do procesu decyzyjnego już teraz, a nie w przyszłości. Jego podejście do przyszłej eksploracji kosmosu to międzynarodowa współpraca, także z Chinami. Podkreślił, że w momencie gdy NASA ma wyższy budżet niż ESA, nie zależy mu na większym dofinansowaniu lecz większej ilości pomysłów. Problemem dla ESA jest duża fala nadchodzących emerytur, co wpłynie na przekazywanie wiedzy między pokoleniami.
Z kolei w czasie sesji plenarnej pt.:„Księżyc – kontynent i brama do naszej przyszłości” przedstawiono perspektywę na eksplorację naszego naturalnego satelity oczami przedstawicieli z ESA, NASA, Roskosmosu i młodych specjalistów. We wprowadzającym wideo przedstawiono ciekawą teorię na temat obfitości wody na Księżycu: protony z wiatru słonecznego reagują z księżycowym regolitem tworząc cząsteczki wody.
Idealną lokacją na wydobywanie wody jest Biegun Południowy Księżyca, ma dużo wody i najmniejsze dobowe wahania temperatury. Bill Gerstenmaier z NASA podkreślił jak długo agencja zajmuje się eksplorowaniem Księżyca i przedstawił prototyp systemu laserowej komunikacji zdolnego do przesyłania 600 Mbitów na sekundę. NASA ma korzyść w badaniu księżycowych substancji lotnych, które zostaną poddane obserwacjom przez Resource Prospector, a następnie najprawdopodobniej wykorzystane w trakcie lotu na Marsa.
Oleg Gorshov z Rosyjskiej Agencji Kosmicznej powiedział, że kierunki rozwoju agencji po MSK to rosyjskie prototypy modułów mieszkalnych w ramach księżycowej infrastruktury orbitalnej. Roskosmos rozwija także projekt nowego załogowego statku kosmicznego. Podkreślono, że Rosja jest otwarta na międzynarodową współpracę.
Peter Batenburg z Young Lunar Explorers Representative podkreślił, że młodzi specjaliści również mają swoje plany odnośnie Księżyca i zasugerował inicjację ruchu, którego uczestnicy mogliby prowadzić swoje prace naukowe lub kierować łazikiem na Księżycu.
Jan Woerner, dyrektor ESA, objaśniał swoją wizję stacji księżycowej i podkreślił, że nie jest to cel ostateczny, lecz krok na drodze MSK – Księżyc – Mars.
Polskie stanowisko podczas IAC 2015 / Źródło: K. Kanawka, Blue Dot Solutions
Tymczasem polska reprezentacja brała aktywny udział w innych sesjach jak i spotkaniach biznesowych. Główną atrakcją polskiego stanowiska było przyjęcie – mimo tego, że zaproszenia wysłano dzień wcześniej – zjawiło się na nim ponad 50 osób z całego świata. Wydarzenie przyniosło okazję do prowadzenia nieformalnych dyskusji na temat współpracy z polskimi podmiotami. Niektórzy pytali o polskie urządzenia w misji InSight, część osób ciekawiły bardziej nasze aplikacje kosmiczne jak i nowopowstała agencja kosmiczna.
W czwartek rano odbyła się sesja z okazji pięćdziesięciolecia spacerów kosmicznych, w której uczestniczyło wielu zasłużonych astronautów. Niestety Alex Leonov nie mógł uczestniczyć w wydarzeniu, ale Sunita Williams, Soichi Noguchi, Christer Fuglesang i Buzz Aldrin podzielili się swoim doświadczeniem w spacerach kosmicznych. Sesja zakończyła się wyrażeniem nadziei, że niedługo zostanie opracowany nowy typ skafandra kosmicznego dla środowiska grawitacyjnego, takiego jak powierzchnia Marsa.
Fragment wystąpienia związanego z promocją IAC2016 / Źródło: Blue Dot Solutions
Czwartkowy wieczór zakończył się kolacją przeprowadzoną przez meksykańskie miasto Guadalajara, która będzie gościć IAC następnego roku. Podczas kolacji doszło do ciekawego występu artystycznego, który przybliżył meksykańską kulturę i historię związaną z sektorem kosmicznym. Co ciekawe, meksykański sektor kosmiczny, generalnie mało znany w Europie, składa się z 300 aktywnych firm. Nie ulega wątpliwości, że Meksyk zasługuje na organizację IAC.
Przed polskim stanowiskiem na IAC 2015 / Credits – K. Kanawka, Blue Dot Solutions
W piątek rano dr Michał Moroz przedstawił wyniki projektu Blue Dot Solutions / Kosmonauta.net dla ESA i Europejskiego Banku Inwestycyjnego w Jordanii. Sesja była popularna pośród społeczności, co znalazło też odzwierciedlenie w liczbie zadawanych pytań. Prezentacja może się przełożyć na większą aktywność w rejonie Bliskiego Wschodu.
Ostatnim akcentem konferencji był wybór miasta gospodarza IAC 2018. Okazało się, że tym razem IAC odbędzie się bliżej Polski – w niemieckiej Bremie. Oznacza to, że kongres po 6 latach wraca do Europy. Warto zauważyć, że już od jakiegoś czasu Brema promuje się, organizując liczne wydarzenia i większe wystawy. Niemniej jednak konkurencyjne miasta miały także duże szanse na zwycięstwo.
