Drugiego grudnia 2014 roku odbyła się Rada Ministerialna ESA – druga, w której aktywny udział wzięła Polska.
Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) to organizacja dzięki której rozwijane są zaawansowane technologie oraz aplikacje, w tym takie stosowane tu, na Ziemi. ESA od 1974 roku realizuje także szereg misji kosmicznych, w tym naukowych, poza bezpośrednie otoczenie naszej planety. W tej chwili ESA składa się z dwudziestu państw członkowskich – Polska jest od 19 listopada 2012 roku jej pełnoprawnym członkiem.
Finansowanie ESA pochodzi ze składek państw członkowskich. Co kilka lat wysocy przedstawiciele państwo-członków spotykają się na Radach Ministerialnych. To właśnie na nich podejmowane są najważniejsze decyzje dotyczące kierunków rozwoju ESA.
Dwa lata temu, 20 i 21 listopada 2012 roku, odbyła się pierwsza Rada Ministerialna, w której uczestniczyła Polska. W jej trakcie zapadły trudne i ważne decyzje, takie jak rozpoczęcie wstępnych prac nad rakietą Ariane 6, akceptacja na udział Europy przy pracach nad kapsułą Orion oraz zwrócenie wyraźnej uwagi na kwestię relacji pomiędzy ESA a Unią Europejską (UE).
Dwa lata później, na początku grudnia tego roku, odbyła się kolejna Rada Ministerialna. Tym razem zakres tematów do negocjacji był ograniczony do największych programów ESA: rakiety Ariane 6, udziału w programie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) oraz drugiej misji ExoMars. Są to bardzo ważne tematy dla trzech największych płatników ESA: Niemiec, Francji i Włoch.
Negocjacje pomiędzy państwami były trudne z uwagi na kilka zasadniczych różnic. Problemem były odmienne stanowiska Niemiec i Francji w kwestii rakiety Ariane 6, choć jeszcze przed Radą oba państwa zgodziły się na budowę tej rakiety. Przed Radą jednak nie wyjaśniono ostatecznie kwesti poniesienia kosztów budowy infrastruktury naziemnej dla rakiety Ariane 6.
Z kolei Włochy początkowo ogłosiły, że nie są w stanie sfinansować udziału w programie ISS na poziomie 19% całkowitych wydatków ESA na Stację. Włochy proponowały nie więcej niż około 11%, ale w trzech najbliższych latach. Ponieważ w latach dalszych, 2018-2020, udział ESA w ISS ma być wygaszany, niższe kwoty wkładu włoskiego będą miały większą wartość procentową w stosunku do całości coraz mniejszych wydatków. Z tego względu w ciągu całych 6 lat do końca programu ISS wkład Włoch będzie wynosił 19%, na co nalegały Niemcy. Dzięki temu mogły one przesunąć 15 milionów euro na projekt ExoMars. Całkowity koszt programu ISS na trzy lata dla ESA został określony na około 600 M EUR.
Gościem Rady Ministerialnej ESA była Elżbieta Bieńkowska, komisarz Komisji Europejskiej, odpowiedzialna za politykę kosmiczną UE. Bieńkowska rozmawiała m.in. z Dyrektorem Generalnym ESA, Jean-Jacquesem Dordainem o kwestii relacji pomiędzy tą agencją a UE.
Na Radzie Polskę reprezentowała wiceminister gospodarki Grażyna Henclewska. Przedstawiając stanowisko Polski wskazała, że priorytetem UE i ESA powinna być bardziej efektywna i skuteczna współpraca w obrębie państw członkowskich, przy zachowaniu odrębności obu organizacji i ich reguł działania. „Ważne, by odbywała się ona na podstawie wypracowanych, sprawdzonych mechanizmów, z zachowaniem właściwych proporcji pomiędzy ponoszonymi przez państwa nakładami i korzyściami dla ich gospodarek”, czytamy w nocie prasowej ministerstwa. Polska poparła postulowane przez ESA zapisy dotyczące rozwoju badań, technologii, oraz usług i aplikacji satelitarnych. „To ważne, że jednym z wątków dzisiejszej dyskusji są działania zmierzające do dostarczenia użytkownikom usług i aplikacji opartych o techniki satelitarne, efektywnych kosztowo i odpowiadających na ich rzeczywiste potrzeby.” Polska, w przeciwieństwie do wielu innych krajów, nie zmieniła swojego udziału w programach dodatkowych prowadzonych przez ESA.
Między Radą w 2012 a 2014 roku w ESA zaszły niewielkie zmiany, jeśli chodzi o członków organizacji. Do programu krajów współpracujących (ECS) z ESA dołączyły dwa kraje: Łotwa (19 marca 2013) i Litwa (7 października 2014). Duże zmiany mogą nastąpić do kolejnego spotkania ministrów w 2016 roku. Do pełnego członkostwa w Agencji przygotowują się bowiem Estonia i Węgry. Poza Agencją pozostają jedynie dwa kraje będące członkiem Unii Europejskiej: Bułgaria, która od 2012 roku negocjuje porozumienie o współpracy (w połowie czerwca 2014 parlament Bułgarii zatwierdził wersję roboczą umowy o współpracy), i Chorwacja – najmłodszy członek Europejskiej rodziny.
(Kosmonauta.net, ESA, SN, PFA)