Polska wstępuje do ESO

Dwudziestego ósmego października dojdzie do podpisania umowy pomiędzy Polską a Europejskim Obserwatorium Południowym. Jest to bardzo ważne wydarzenie, które podniesie rangę polskiej astronomii.

 

Europejskie Obserwatorium Południowe (ang. European Southern Observatory, ESO) to wiodąca międzynarodowa instytucja naukowa, skoncentrowana na badaniach Wszechświata oraz rozwoju zaawansowanych technologii związanych z obserwacjami astronomicznymi, precyzyjnym sterowaniem czy obróbką danych. ESO dysponuje potężnym zestawem obserwatoriów, pozwalających na obserwacje i pomiary Wszechświata na wielu różnych zakresach fal – od ultrafioletu, poprzez zakres widzialny, podczerwony aż po mikrofale. Co więcej, rozpoczęła się także budowa ogromnego teleskopu o nazwie European Extremely Large Telescope (E-ELT), który z pewnością znacząco poszerzy naszą wiedzę na temat Wszechświata, jego początku i ewolucji.

Chcąc korzystać z tych obserwatorium, nasz kraj musi być członkiem ESO. W ostatnich latach Polska była jedynym dużym europejskim państwem, które nie należało do ESO. Nasi południowi sąsiedzi, Czechy, dołączyły do ESO już siedem lat temu. Jednocześnie, w tym samym czasie polskie środowiska astronomiczne mocno akcentowały potrzebę wejścia do ESO. Formalne procedury związane z wejściem do ESO rozpoczęły się ponad trzy lata temu, we wrześniu 2011 roku. Rok później Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) wydało oświadczenie, w którym wyrażano zaniepokojenie brakiem informacji dotyczących wejścia do ESO. Do zmiany doszło dopiero w 2013 roku, gdy rozpoczęły się wydarzenia związane z ESO, np. warsztaty dla przemysłu czy możliwość aplikowania o czas obserwacyjny w tej organizacji, które spotkało się z bardzo dużym zainteresowaniem ze strony polskich astronomów.

Wreszcie, w tym roku doszło do zakończenia procesu akcesyjnego. We wtorek 28 października 2014 roku zostanie podpisany akt przystąpienia Polski do ESO. Do tego wydarzenia dojdzie w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika (CAMK) w Warszawie. Ze strony polskiej akt przystąpienia podpisze Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Lena Kolarska-Bobińska a ze strony ESO dokument podpisze dyrektor generalny tej organizacji prof. Tim de Zeeuw.

Przystąpienie Polski do ESO jest bardzo ważnym wydarzeniem, gdyż ta organizacja w tej chwili jest jednym z największych centrów astronomicznych. Dzięki ESO wiele działów astronomii doświadcza znaczącego rozwoju. Przykładami działów astronomii, które korzystają z możliwości obserwacyjnych ESO to poszukiwanie i obrazowanie egzoplanet, astrosejsmologia, poszukiwanie poświat po rozbłyskach gamma oraz detekcja planetoid bliskich Ziemi.

Dzięki wejściu do ESO z pewnością dojdzie do umocnienia pozycji polskiej astronomii. Jest możliwy także pewien rozwój technologiczny, związany z potrzebą usprawniania i wymiany sprzętu oraz sprawniejszej analizy dużej ilości danych. Warto więc już od 28 października obserwować wydarzenia i prace związane z ESO – miejmy nadzieję, że z czasem będzie w niej coraz więcej polskich akcentów.