Pod koniec lipca tego roku doszło do wybuchu supernowej SN 2013ej. W maksimum ta supernowa osiągnęła jasność 12,4 magnitudo.
25 lipca 2013 r. zautomatyzowany 76-centymetrowy teleskop skanujący niebo w ramach projektu Lick Observatory Supernova Search zarejestrował nieznaną gwiazdę o jasności około 13.5 mag w galaktyce M74 (Ryby) (R.A. = 01h36m48s.16, Decl. = +15°45’31”.0), w pozycji 93” E i 135” S od centrum galaktyki. Dzień później gwiazda była już jaśniejsza o około 0.4 mag. Okazało się, że to supernowa, a jej typ określono na IIP, czyli wybuchła masywna gwiazda (co najmniej 8 mas Słońca (Mo)), której skończyło się paliwo zasilające reakcje termojądrowe, a żelazowe jądro osiągnęło tzw. granicę Chandrasekhara, czyli masę około 1.4 Mo i zapadło się pod wpływem sił grawitacyjnych. Opadające na jądro zewnętrzne warstwy gwiazdy uległy gwałtownemu odbiciu i zostały wyrzucone w przestrzeń kosmiczną. Tego typu supernowe mogą wyzwolić ilość energii, do której wyprodukowania Słońce potrzebowałoby całego swojego życia. 4 sierpnia gwiazda osiągnęła jasność 12.4 mag i przez pewien czas można ją było obserwować amatorskimi teleskopami klasy 8”. Obecnie ma jasność około 14.5 mag.
Wielu amatorów z całego świata zainteresowało się SN 2013ej, a atrakcyjność tych obserwacji podnosiła sama galaktyka. M 74 jest bowiem odległą od nas o około 30 milionów lat świetlnych galaktyką spiralną o znacznych rozmiarach kątowych. I choć nie należy do najłatwiejszych do obserwacji obiektów z katalogu Messiera, to jednak niezbyt często zdarza się supernowa w takiej galaktyce. Jest ona najjaśniejszym członkiem tzw. Grupy M74, do której należy kilka galaktyk, w tym tzw. biegunowa galaktyka pierścieniowa NGC 660 i kilka galaktyk nieregularnych.
Co ciekawe, SN 2013ej jest trzecią supernową, która wybuchła w M74 w ciągu ostatnich 11 lat. W tym miejscu warto wspomnieć o SN 2002ap, którą podejrzewa się, że była hipernową, w dodatku jedną z najbliższej nas położonych gwiazd tego typu.
Pierwsza grafika w galerii tego artykułu to zdjęcie galaktyki M74 z supernową SN 2013ej. Druga grafika to krzywa blasku tej supernowej.
Redakcja serwisu Kosmonauta.net serdecznie dziękuje Panu Krzysztofowi Kidzie (biuletyn Proxima) za przesłany tekst.
{module [346]}
