Amerykański dostawca elementów elektronicznych został ukarany finansowo za naruszenie postanowień ustawy ograniczającej import – ITAR.
Amerykański dostawca elementów elektronicznych odpornych na promieniowanie jonizujące do zastosowań kosmicznych i obronnych, Aeroflex, zgodził się na karę finansową 8 milionów USD. Firma będzie musiała podjąć też kroki zapobiegawcze, aby sytuacja taka się nie powtórzyła. Rząd USA oskarżył firmę o brak odpowiedniej licencji na elementy elektroniczne, które Francja reeksportowała do Chin i Indii.
Aeroflex dostarczał elementy do Europy, do firmy Thales Alenia Space, budującej geostacjonarne satelity telekomunikacyjne. Thales reklamował zaś swoje statki jako wolne od ograniczeń eksportowych, czyli jako możliwe do wystrzeliwania przez chińskie rakiety nośne. Amerykańskie prawo zabrania eksportu niemal wszystkich elementów wyposażenia satelitarnego do Chin, jaki i wystrzeliwania satelitów zawierających takie elementy z terytorium Państwa Środka. Aby obejść zakaz, Thales Alenia Space rzekomo opracował platformę satelitarną wolną od elementów podlegających ITAR-owi (International Traffic in Arms Regulations, tj. międzynarodowe regulacje obrotu uzbrojeniem), których to obrót podlega ścisłej kontroli amerykańskiego departament stanu.
Po śledztwie departamentu stanu, firma Thales Alenia Space w oświadczeniu z 9 sierpnia przyznała, że użyte określenia (“produkt wolny od ograniczeń ITAR”, “nie zawierający elementów podlegających ITAR”) były mylące, gdyż niektórzy amerykańscy dostawcy nie przedstawili swoich produktów jako produktów podwójnego użytku (cywilno-wojskowych), czyli takich które podlegają licencjonowaniu przez departament handlu. “Elementy te okazały się de facto produktami wojskowymi, których eksport podlega kontroli przez departament stanu na mocy ustaw ITAR”, podał TAS w oświadczeniu.
Jak podał departament stanu USA, Aeroflex był jednym z takich dostawców. Jest jednak najpewniej dopiero pierwszym pociągniętym do odpowiedzialności. Firma otrzymała 25 lipca list z biura kontroli handlu obronnego departamentu stanu zawierający listę sugerowanych zarzutów. Różnym komórkom Aeroflexa zarzucono 158 naruszeń ustawy o kontroli eksportu uzbrojenia i ITAR. Podobne zarzuty departament stanu kieruje również w kierunku krajowych (amerykańskich) klientów Aeroflexa, którzy dokonali eksportu tych części bez ubiegania się o odpowiednie zezwolenia.
Firma zwróciła się o zakwalifikowanie swoich produktów odpornych na promieniowanie jonizujące do ministerstwa handlu, podczas gdy to departament stanu jest jedynym uprawnionym do klasyfikowania produktów jako podlegających ITAR. Według departamentu stanu kierownictwo Aeroflexu nie potrafiło wyjaśnić przedstawionych przez departament ustaleń. W końcu Aeroflex złożył przed departamentem stanu “czynny żal”, tak jak przyznał się do naruszenia procedur z gotowością do poddania się karze. Według ministerstwa to pierwsza firma z wielu, które mogły naruszać przepisy ITAR od 1999 roku.
Według wyjaśnień firmy Aeroflex z 15 października 2009, firma w latach 2001-2003 wysłała do Francji 100 elementów elektronicznych użytych w satelitach serii Spacebus 4000. Satelity te zostały później wysłane między innymi z Chin. Według departamentu stanu “nieautoryzowany reeksport spowodował szkodę w bezpieczeństwie narodowym poprzez dostarczenie Chinom lepszych technologii satelitarnych”. Aeroflex wysłał też w latach 2005-2006 elementy elektroniczne do Zjednoczonych Emiratów Arabskich, które trafiły w końcu do indyjskich satelitów GSAT-5, ResourceSat-2 i OceanSat-2. Firma była przekonana, że elementy nie podlegają kontroli ITAR, jednak w momencie realizacji dostawy ocena produktu dopiero trwała.
26 lipca tego roku Aeroflex doszedł do ugody z rządem USA. Firma zapłaci 4 miliony USD w ratach, a pozostała kwota zostanie zamrożona do momentu wdrożenia przez firmę środków zapobiegawczych. Wśród takich środków jest powołanie w firmie stanowiska dedykowanego kontroli przestrzegania zapisów ITAR i ustawy o kontroli eksportu uzbrojenia. Wszystkie produkty firmy będą musiały przejść ponownie ewaluacje pod kątem regulacji ITAR. Podjęte środki zapobiegawcze, jak i przebieg procedur w firmie związanych z ITAR, bęą musiały przejść dwa niezależne zewnętrzne audyty.
Thales Alenia Space przestał określać swój produkt jako “wolny od ITAR”. Aeroflex na razie nie komentuje sprawy.
W 2002 roku podobne kary otrzymały firmy Boeing i Hughes, za umieszczenie elementów podlegających ITAR w satelitach APSTAR-2 i Intelsat 708. Intelsat 708 został utracony w spektakularnej katastrofie rakiety Długi Marsz 3B, w której mogło zginąć nawet 100 osób. Przedstawiciele wytwórcy satelity przez wiele godzin nie byli dopuszczani do wraku, a szczątków rzeczonych elementów nigdy nie odnaleziono.
(Space News)
{module [346]}
