Aktywne wulkany na Wenus?

0

Wiele wskazuje na to, na Wenus wciąż znajdują się czynne wulkany. Do takich wniosków doszli naukowcy analizujący dane z europejskiej sondy Venus Express oraz wcześniejszych misji.

Sześć lat regularnych pomiarów sondy Venus Express (VE) z orbity Wenus przyniosło bardzo zaskakujące rezultaty. Zebrane dane wyraźnie wskazują na duże zmiany w zawartości atmosferycznego dwutlenku siarki. Te zmiany mogą być dowodem na aktywne wulkany na powierzchni Wenus.

Jak doszło do detekcji zmian w ilości dwutlenku siarki w atmosferze Wenus? Większość tego związku chemicznego jest skryta pod szczelną zasłoną chmur tej planety. Dwutlenek siarki, który znajdzie się powyżej warstwy chmur szybko (w ciągu zaledwie kilku dni) dokonuje rozpadu wskutek promieniowania słonecznego. Jeśli zatem obserwuje się dwutlenek siarki ponad warstwą chmur (czyli około 70 km nad powierzchnią Wenus) to wiadomo, że ten związek chemiczny musiał tam być stosunkowo niedawno dostarczony.

Nasza wiedza na temat zawartości dwutlenku siarki w górnych warstwach atmosfery Wenus jest dość ograniczona – pomiary wykonywano od końca lat siedemdziesiątych do początku lat dziewięćdziesiątych (sonda Pioneer Venus) oraz od 2006 roku, gdy sonda VE weszła na orbitę tej planety. W tym czasie zaobserwowano dramatyczne zmiany zawartości dwutlenku siarki w górnych warstwach atmosfery tej planety – w zakresie pomiędzy kilkoma a aż 400 częściami na miliard w jednostce objętości (ppbv). Co więcej, zmiany zawartości dwutlenku siarki mają bardzo interesujący przebieg – po maksimum (wartości rzędu kilkuset ppbv) następuje kilkuletni spadek, do wartości rzędu kilku-kilkudziesieciu ppbv.

Taka charakterystyka zmian sugeruje „wstrzyknięcie” dwutlenku siarki do atmosfery Wenus podczas erupcji wulkanicznej jednego lub kilku wulkanów. Wówczas i bezpośrednio po takim wydarzeniu obserwowałoby się gwałtowny wzrost ilości dwutlenku siarki w górnych warstwach atmosfery tej planety. Po zakończeniu erupcji następowałby wolniejszy spadek zawartości dwutlenku siarki w górnych warstwach atmosfery Wenus – dokładnie taką charakterystykę zmian zaobserwowano. Druga grafika w galerii tego artykułu prezentuje zaobserwowane zmiany w ilości dwutlenku siarki.

Rejestracja zmian zawartości dwutlenku siarki w górnych warstwach atmosfery Wenus nie jest ostatecznym potwierdzeniem aktywności wulkanicznej. Możliwe są także inne, bardziej skomplikowane mechanizmy związane ze zmianami atmosfery Wenus. Wciąż dość mało wiemy na temat ruchów wewnątrz wenusjańskiej atmosfery, która jest bardzo gęsta i w której panują bardzo silne wiatry, dochodzące nawet do 360 km/h. Warto tu jednak zauważyć, że w 2010 roku na podstawie wcześniejszych danych zidentyfikowano pokłady lawy, która mogła powstać zaledwie kilkadziesiąt lat temu. Trzecia grafika w galerii tego artykułu prezentuje wenusjańską lawę, o kilkadziesiąt stopni cieplejszą od otoczenia.

(ESA)

Zmiany w zawartości dwutlenku siarki w górnych warstwach atmosfery Wenus / Credits - E. Marcq et al., L. Esposito et al., ESA, AOES Cieplejsza od otoczenia stygnąca lawa na Wenus / Credits - Bondarenko et al.

Comments are closed.