Europejska sonda GOCE, która przeprowadza badania pola grawitacyjnego Ziemi z ekstremalnie niskiej orbity, w 3 lata po rozpoczęciu swojej misji zanurza się w górnej atmosferze jeszcze bardziej w celu zebrania bardziej precyzyjnych pomiarów.
Sonda GOCE (Gravity Field and Steady-State Ocean Explorer) znajduje się na orbicie Ziemi od marca 2009 roku. Misja polega na przeprowadzaniu pomiarów delikatnych wariacji w natężeniu pola grawitacyjnego, co pozwala naukowcom na studiowanie zmian poziomu mórz oraz globalnej cyrkulacji wody.
W czasie trwania podstawowej misji sonda krążyła po polarnej orbicie o wysokości około 255 km. Na tak niskiej orbicie wpływ oddziaływania ziemskiej atmosfery jest już na tyle duży, iż nieustannie wykorzystywany musi być silnik jonowy, który rekompensuje utratę wysokości przez GOCE. Kontrolerzy starają się ograniczać użycie silników zasilanych paliwem chemicznym z uwagi na możliwe zaburzenie jakości zbieranych przez sondę odczytów.
Aktywność słoneczna pozostawała w czasie trwania misji podstawowej GOCE na niższym poziomie niż zakładano. Przełożyło się to na „puchnięcie” atmosfery Ziemi w mniejszym stopniu, a to z kolei wpłynęło na ilość zużytego paliwa przez GOCE (konkretnie ksenonu). Menedżerowie misji w związku z większą ilością dostępnego paliwa zarządzili przedłużenie misji do końca 2013 roku.
W sierpniu kontrolerzy europejskich misji kosmicznych z centrum ESOC (European Space Operations Center) w Darmstadt (Niemcy) wydali sondzie GOCE polecenie na rozpoczęcie obniżania orbity, które realizowane jest w tempie 300 metrów na dzień. We wrześniu proces obniżania został zatrzymany w celu weryfikacji zachowania statku.
Skrzydlata sonda w kształcie grota strzały zaczęła jednak w ostatnim czasie dalsze obniżanie. Przedstawiciele agencji ESA przewidują, iż na docelową orbitę o wysokości około 235 km uda się ją sprowadzić do lutego w przyszłym roku.
W tej chwili GOCE jest co raz bardziej hamowana przez wpływ atmosfery. Dzięki zastosowaniu małych skrzydeł oraz stateczników możliwe jest stabilne jej utrzymywanie na orbicie Ziemi. Menedżerowie misji zdają sobie jednak sprawę, iż jakakolwiek awaria może spowodować zniszczenie sondy po kilku tygodniach niekontrolowanego obniżania orbity. Taki los ostatecznie i tak spotka GOCE pod koniec przyszłego roku, kiedy wyczerpaniu ulegną zapasy paliwa.
Przy okazji zejścia na niższą orbitę naukowcy mają nadzieję uzyskać dane dotyczące bardziej subtelnych zmian w dynamice oceanów. Wyprodukowana dzięki danym z GOCE trójwymiarowa mapa, nazywana geoidą, przedstawia powierzchnię naszej planety ukształtowaną jedynie przez grawitację. Geolodzy używają znajomości kształtu geoidy do przeprowadzania pomiarów prądów morskich i podnoszenia poziomu wód oraz badania dynamiki zachowania lodu na biegunach.
(ESA)
