Amerykańskie firmy aerokosmiczne realizują ostatnie kroki z zawartych umów w ramach programu CCDev2 (Commercial Crew Development 2) agencji NASA. Od kilku miesięcy trzy wybrane firmy prowadzą już także pierwsze prace związane z trzecią rundą wsparcia rozwoju załogowych statków transportowych, nazywaną CCiCap (Commercial Crew Integrated Capability).
ULA
Firma ULA (United Launch Alliance) zakończyła prace prowadzone w ramach niefinansowanej umowy z amerykańską agencją kosmiczną. Piąty, ostatni krok z umowy realizowanej pod egidą programu CCDev2 pomiędzy agencją NASA a firmą ULA obejmował zadanie oceny zagrożeń, bezpieczeństwa systemu oraz ryzyka związanych ze startem oraz lotem rakiety Atlas 5 z ludzką załogą. ULA to spółka powołana do istnienia przez Boeinga i Lockheeda w celu oferowania usług związanych z wyniesieniem ładunku na orbitę za pomocą rakiet Atlas 5 oraz Delta IV.
W czasie 12 miesięcy ścisłej współpracy pomiędzy agencją NASA a firmą ULA przeprowadzono pięć sesji przeglądowych z udziałem ekspertów z obu stron, które obejmowały m.in. ocenę planów modyfikacji oraz analizę systemów oraz podsystemów rakiety Atlas 5. Dokonano także przeglądu procesów kwalifikacji do lotu i certyfikacji.
Dwie wybrane firmy do rundy CCiCap – Boeing oraz Sierra Nevada Corporation projektują statki kosmiczne, które wynoszone będą na niską orbitę wokółziemską (LEO) rakietą Atlas 5.
Boeing
W zeszłym miesiącu firma Boeing wraz z agencją NASA przeprowadziły przegląd ISR (Integrated Systems Review) proponowanego systemu transportowego. Przedstawiciele firmy zaprezentowali rezultaty z dotychczas przeprowadzonych prac nad statkiem CST-100 (Crew Space Transportation). Ponadto podejście firmy Boeing do wykorzystywanej rakiety, statku, systemów naziemnych, jak i procedur, zostało zweryfikowane przez NASA w kontekście jej wymagań co do bezpieczeństwa, awioniki oraz oprogramowania czy integracji z Międzynarodową Stacją Kosmiczną. Przegląd ISR był pierwszym punktem nowej umowy pomiędzy firmą a agencją w ramach programu CCiCap.
Boeing jednocześnie kończy prace opisane w umowie realizowanej w ramach programu CCDev2. Latem firma przeprowadziła m.in. testy odrzutu przedniej osłony cieplnej projektowanego statku kosmicznego. Osłona będzie chroniła spadochrony statku w momencie powrotu z niskiej orbity wokółziemskiej, jednak w późniejszej fazie przy zastosowaniu czterech pirotechnicznych mechanizmów nastąpi jej odrzucenie. Wcześniej firma przeprowadziła testy wytrzymałości zbiorników modułu serwisowego statku. Prace związane z umową CCDev2 powinny zostać zakończone do końca roku.
Blue Origin
Najbardziej powściągliwa z ujawnianiem postępów swoich prac firma współpracująca z agencją NASA odniosła w ostatnim czasie kilka sukcesów. Blue Origin nie została wybrana do rundy CCiCap, jednak prawdopodobnie firma dalej będzie w swoim tempie realizowała wyznaczone cele związane z rozwojem własnych systemów transportu kosmicznego.
Firma Blue Origin w ramach programu CCDev2 agencji NASA przeprowadziła udany test ratunkowego systemu ucieczkowego LAS (Launch Abort System) dla swojego suborbitalnego statku New Shepard. System ten jest nieco odmienny od stosowanego np. w statkach Sojuz. Blue Origin postawiła na wykorzystanie nowatorskiej techniki ucieczki, określanej jako „pusher”.
Zamiast silników rakietowych umocowanych nad statkiem i unoszących go znad rakiety w przypadku zagrożenia dla załogi, tutaj będzie ona unoszona silnikami zainstalowanymi w module serwisowym statku. Umożliwi to również lądowanie na tych silnikach, co znacznie zwiększy bezpieczeństwo załogi. W tym celu opracowano specjalny system kontroli ciągu silników.
{youtube}7L0rZM_HGuc{/youtube}
Demonstracja ratunkowego systemu ucieczkowego firmy Blue Origin. Kapsuła wzniosła się na wysokość 703 metrów i dzięki pomyślnemu zadziałaniu spadochronów wylądowała łagodnie 497 metrów od miejsca startu / Credits: Blue Origin, youtube.com, SpaceFellowship
Zdobyte doświadczenie wykorzystane zostanie w opracowywaniu ratunkowego systemu ucieczkowego dla orbitalnego pojazdu firmy, noszącego w chwili obecnej określenie „Space Vehicle”. Ta kapsuła w odróżnieniu od dotychczas użytkowanych ze względu na swój kształt podwójnego stożka będzie posiadała znaczącą, własną siłę nośną, co zmieni sposób jej lądowania.
Inżynierowie Blue Origin przeprowadzili ostatnio także udany test komory spalania silnika BE-3, który będzie podstawową jednostką napędową dla statków budowanych przez firmę. Ten silnik na paliwo płynne (ciekły wodór z ciekłym tlenem jako utleniaczem) będzie charakteryzował się ciągiem 445 kN.
W ramach programu CCDev2 Blue Origin przeprowadziła także przegląd SRR (System Requirements Review) swojego statku orbitalnego. W trakcie przeglądu przedstawiciele firmy oraz eksperci z NASA i Federalnej Administracji Lotnictwa ocenili możliwości sprostania przez „Space Vehicle” wymaganiom dot. bezpieczeństwa i aspektów lotu na orbitę LEO.
(NASA)
